ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Μ.ΤΖΟΥΜΑ
Συνήλθε την περασμένη Τρίτη και Τετάρτη, στις 24 και 25 Μαΐου 2016, η έκτακτη Σύνοδος της Ιεραρχίας, κάτω από περίεργες και ελαφρώς τεταμένες συνθήκες.
Οι κακές σχέσεις που διανύει την εποχή αυτή η Εκκλησία της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η ανταλλαγή επιστολών, μεταξύ των δύο Προκαθημένων, με περιεχόμενο που δεν συνάδει με την σχέση που θα έπρεπε να έχουν οι δύο αυτές Εκκλησίες–δεδομένου οτι είναι αδιαμφισβήτητος ο ομφάλιος λώρος που τις συνδέει ως Μητέρα και Θυγατέρα Εκκλησία–είναι ότι χειρότερο για μία ακόμη φορά.
Συνήλθε , λοιπόν, η Ιεραρχία και το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε,μετά από εισήγηση του Μητροπολίτη Ηλείας Γερμανού, ήταν “η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος”, η οποία θα συνέλθει τον Ιούνιο στην Κρήτη.
Οι πληροφορίες που έχουμε για το κλίμα που επικράτησε μέσα στην Ιεραρχία και η διάθεση των Μητροπολιτών, οσάκις κλήθηκαν να πάρουν θέση και να πούνε τη γνώμη τους, λένε οτι με εξαίρεση την ομάδα των πέντε- έξι Ιεραρχών που εξ αρχής είχε πάρει αποστάσεις και διαφωνούσε με την σύγκληση της Μεγάλης Συνόδου, οι περισσότεροι ήταν ενωτικοί..
Η Εκκλησία μας και ο λαός μας, δεν θα μπορέσουν να αντέξουν άλλη μία νέα κρίση, όπως αυτή που ζήσαμε επί Αρχιεπισκοπείας Χριστοδούλου. Και μπορεί η ρήξη τότε να έληξε με την ατιμωτική τιμωρία του μεγάλου Πρωθιεράρχη( γιατί αυτός ήταν ο στόχος) τώρα θα λήξει με απώλειες θεσμικές που θα φέρουν τα πάνω κάτω.
Στο μεταξύ έγινε γνωστό, από δημοσιογραφικές πληροφορίες, οτι ο φάκελλος που είχε δώσει ο Αρχιεπίσκοπος προς φύλαξη στη ΔΙΣ, εμπεριείχε μεταξύ των άλλων την επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου( ως απαντητική της επιστολής που είχε στείλει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος και ζητούσε με “ανοίκειον ύφος”,όπως λένε οι Φαναριώτες να πληροφορηθεί το τί ακριβώς σκοπεύει να κάνει το Φανάρι με το γραφείο των Αθηνών και αν αυτά που ακούγονται οτι ο νέος Διευθυντής του, Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος, με παρεμβάσεις του στα υπουργεία επιδιώκει την αναβάθμιση του Πατριαρχικού γραφείου των Αθηνών σε ,,,,πρεσβεία ή εξαρχία), αν όλα αυτά,έχουν κάποια δόση αληθείας!
Πηγές από το Φανάρι μας είχαν πεί τότε και το είχαμε γράψει οτι ο Πατριάρχης με τη λήψη αυτής της επιστολής εμειδίασε …. Και στην αρχή δεν ήθελε να την απαντήσει.
Με ποιό δικαίωμα– είχαν πεί οι Πατριαρχικοί– ρωτάει ο Αθηνών όλα αυτά τα πράγματα; Τους ζητάμε εμείς να μας ενημερώνουν για το τί κάνουν στο γραφείο των Βρυξελλών; Ζητούν την άδειά μας για τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν;
Εξαιτίας όλων αυτών των αυτονοήτων ερωτημάτων ετέθη το θέμα και πάλι στο τραπέζι του προβληματισμού .
Εξάλλου ο Πατριάρχης άρχισε να δέχεται πιέσεις τόσο από Ιεράρχες του Φαναρίου,όσο και από Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος, (που το παίζουν δίπορτο– φάνηκε άλλωστε αυτό στην Ιεραρχία αυτή) ,να μην αφήσει αναπάντητη την επιστολή της Αθήνας. Έτσι αποφάσισε να στείλει την αυστηρή απάντηση η οποία ελήφθη από τον Αρχιεπίσκοπο,αλλά δεν έγινε γνωστό το περιεχόμενό της στη ΔΙΣ .
Προφανώς ο Αρχιεπίσκοπος δεν θέλησε να δυναμιτίσει, έτι περισσότερο, τις πολύ τεταμένος σχέσεις του με το Φανάρι, γιαυτό δεν γνωστοποίησε το περιεχόμενο της επιστολής στα άλλα μέλη της ΔΙΣ. Σύμφωνα με πληροφορίες τα όσα γράφει η Πατριαρχική επιστολή, είναι πολύ αυστηρά,βάζουν τα πράγματα στη θέση τους και προειδοποιούν για τα χειρότερα . Συγκεκριμένα αν συνεχιστεί αυτή η κόντρα λέγεται οτι ο Πατριάρχης δεν θα μείνει πλέον σε επίπεδα φραστικής αυστηρότητας, αλλά θα υπάρξουν κυρώσεις.
Κάποιοι μάλιστα, που ξέρουν τα πράγματα από πολύ κοντά, λένε οτι αν χρειασθεί θα βγάλει από τη φαρέτρα του κάποια…” non paper”, τα οποία ελάμβανε την εποχή της προηγούμενης κρίσης με την Εκκλησία της Ελλάδος, για να μας δείξει τί τον συμβούλευαν κάποιοι εξ Ελλάδος να κάνει τότε κατά της Εκκλησίας της Ελλάδος και προσωπικά κατά του τότε Προκαθημένου της, του Χριστοδούλου, για το θέμα των νέων Χωρών.Τελευταία κυκλοφορεί έντονα το σενάριο για απότμηση των Μητροπόλεων των νέων Χωρών από την Εκκλησία της Ελλάδος και για δημιουργία νέας Συνόδου με κέντρο τη Θεσσαλονίκη.
Επομένως αυτό που είχε πεί κάποτε,έξω από την Μονή του Οσίου Λουκά στη Λεβαδεία, ο νύν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος όταν ήταν ακόμη Θηβών και υποδεχότανε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο στη Μονή( Μάιος του 2002, αν δεν κάνω λάθος) οτι “ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος είναι απλά Μητροπολίτης Αθηνών”, ισχύει και ενδεχομένως να επαληθευτεί σε μία επόμενη κρίση.
Ας δούμε όμως τί ακριβώς συμβαίνει τώρα και πού οδηγούνται τα πράγματα.
•••Κατ´αρχήν ας δούμε τί ακριβώς επιδιώκει το Φανάρι και γιατί αντιδρά η Αθήνα;
Πράγματι ζητήσαμε να μάθουμε τί ακριβώς επιδιώκει το Πατριαρχείο για το γραφείο του στην Αθήνα.
••Το γραφείο από την εποχή που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα, δεν έχει καταφέρει να βρεί έναν βηματισμό που να αναδεικνύεται ο χρήσιμος ρόλος του για το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να αιτιολογεί επαρκώς τους λόγους που δημιουργήθηκε.
—Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται υπήρξε ένα καπρίτσιο του Πατριάρχη ή αντισταθμιστική επόμενη πράξη της δημιουργίας γραφείου της Εκκλησίας της Ελλάδος στις Βρυξέλλες;
—Κι όμως το γραφείο των Αθηνών έπρεπε να δημιουργηθεί. Από την εποχή του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ θυμάμαι οτι με τον αείμνηστο αγαπημένο μας Επίσκοπο Τράλλεων Ισίδωρο ψάχναμε κτίριο που θα μπορούσε να στεγάσει τα γραφεία του Πατριαρχείου στην Αθήνα. Και καταθέτω σήμερα κάτι από εκείνη την εποχή που το γνωρίζουν λίγοι άνθρωποι. Ο μεγάλος και γνωστός κατασκευαστής Ηλίας Μπαρμπαλιάς( αείμνηστος κι αυτός σήμερα) μας έδινε δύο κτίριά του επί της Βασιλίσσης Σοφίας, μοναδικής αρχιτεκτονικής κατασκευής ( στο ένα στεγάζεται σήμερα η εν Ελλάδι διοίκηση του Ιδρύματος Νιάρχου). Δυστυχώς το κλίμα τότε επί Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ δεν ήταν ευνοϊκό για το Πατριαρχείο και έτσι δεν ευοδώθηκε η προσπάθεια. Βλέπετε τον συμβούλευαν ( τον αείμνηστο Σεραφείμ), οι ίδιοι άνθρωποι που διέβαλαν στη συνέχεια τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.Το γραφείο, λοιπόν, του Πατριαρχείου στην Αθήνα έχει παρελθόν πολλών ετών. Έπρεπε να αποκτήσει το Φανάρι έναν δικό του χώρο στην Αθήνα, για να προωθεί τα θέματά του.
Υπάρχουν προβλήματα που εκκρεμούν από πολλών ετών και αφορούν το Πατριαρχείο και το Γραφείο των Αθηνών, αν λειτουργούσε σωστά θα είχε την δυνατότητα να τα διεκπεραιώνει .Δυστυχώς, όμως, δεν έχει νομική υπόσταση και ουδείς του αναγνωρίζει το δικαίωμα της ανάμειξης και της διεκπεραίωσης αυτών των θεμάτων.
Ο Γέρων Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, που είχε την ευθύνη μέχρι πρότινος της λειτουργίας του Γραφείου, είναι ένας εξαίρετος Θεολόγος, σπουδαίος Ιεράρχης, με κύρος και περγαμηνές, αλλά δεν ήταν άνθρωπος πλασμένος για να αναλαμβάνει να διεκπεραιώνει διαδικαστικά θέματα γραφείου.Ούτε φρόντισε να πλαισιωθεί από τους κατάλληλους συνεργάτες, που θα έφερναν εις πέρας αυτή την αποστολή.
Άλλωστε όπως λένε οι ίδιες πηγές, στα οκτώ τελευταία χρόνια που Αρχιεπίσκοπος Αθηνών είναι ο κ. Ιερώνυμος και ο Περγάμου Ιωάννης ήταν υπεύθυνος του Γραφείου των Αθηνών, ουδέποτε εκλήθη από τον Αρχιεπίσκοπο για να συνεργασθούν ή έστω να τον ρωτήσει αν θέλει κάπου την βοήθεια της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Αντιθέτως επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου(του …αντί– Πατριαρχικού όπως τον αποκαλούν τα φερέφωνα της λάσπης), είχε τακτική συνεργασία μαζί του, έστω και αν δεν προχωρούσε ποτέ τίποτα από τα συμφωνηθέντα.
Επομένως το οτι δεν βλέπει σήμερα ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, τον νύν Διευθυντή του Πατριαρχικού Γραφείου των Αθηνών, Μητροπολίτη Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιο, δεν οφείλεται στην κακή του διάθεση, όπως λένε οι κακεντρεχείς ότι έχει ο Αρχιεπίσκοπος προς αυτόν τον Ιεράρχη.Αλλά είναι θέμα συνήθειας.
Στο μεταξύ αυτό που ζητά το Φανάρι για το Γραφείο των Αθηνών, δεν οφείλεται στην επιμονή του Αδριανουπόλεως να το αναβαθμίσει σε… Πρεσβεία ή Εξαρχία, όπως διαδίδουν — και γιατί αυτό δεν ευσταθεί και γιατί δεν μπορεί να γίνει– αλλά να αποκτήσει Νομική Υπόσταση, ως Γραφείο του Πατριαρχείου στην Αθήνα, ώστε να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά για τις διάφορες εργασίες και εκκρεμότητες που έχει το Φανάρι στην Ελλάδα.
Το έθεσε, λοιπόν, το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Ελλάδα( στην κυβέρνηση) και οι λύσεις που προτάθηκαν για το Γραφείο των Αθηνών ήταν τρείς:
1. Να αποκτήσει ισχύ Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου.
2. Να αναγνωριστεί ως Σωματείο. Και
3. Να αποκτήσει υποχρεώσεις και δικαιώματα όπως των γραφείων που υπάρχουν και λειτουργούν στην χώρα μας καί εκπροσωπούν Διεθνείς Οργανισμούς (κατά το πρότυπο του γραφείου του ΟΗΕ, της UNICEF κ.ά.παρόμοια).
Αυτομάτως αποκλείστηκαν οι δύο πρώτες περιπτώσεις, γιατί προσκρούουν στον οικουμενικό χαρακτήρα του Πατριαρχείου.
••Αν αποδεχθεί το Πατριαρχείο να γίνει το γραφείο ΝΠΔΔ, είναι σαν να αποδέχεται οτι το Πατριαρχείο είναι συνέχεια του ελληνικού κράτους.
••Αν πάλι αποδεχθεί την προοπτική του Σωματείου, τότε αυτό θα ήταν…” βούτυρο και μέλι” στο ψωμί των Τούρκων, που διατυμπανίζουν με κάθε ευκαιρία, οτι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι Σωματείο.
••Οπότε επελέγη η τελευταία περίπτωση, του Διεθνούς Οργανισμού, η οποία για να ισχύσει πρέπει να περάσει με νομοθετική ρύθμιση.
Αν αυτό επιτευχθεί αναβαθμίζει το Κύρος του Πατριαρχείου σε διεθνές επίπεδο.
Αν έχει κάποιος άλλος κάποια καλύτερη λύση γιατί δεν την καταθέτει;;
Γιατί όμως, να διαφωνεί η Εκκλησία της Ελλάδος σε αυτό; Δεν ζητάει το Πατριαρχείο να κάνει μία εκκλησιαστική πράξη, μία ιεροπραξία, για να ζητήσει την άδεια της εν Ελλάδι Εκκλησίας. Νομική υπόσταση θέλει να αποκτήσει και μάλιστα την πλέον ανώδυνη για όλους, ώστε να μπορεί να διεκπεραιώνει τα προβλήματα που υπάρχουν.
Επαναλαμβάνουμε ένα δίκαιο επιχείρημα που προτάσσει το Πατριαρχείο και έχει απόλυτο δίκαιο: ερωτά η Εκκλησία της Ελλάδος το Φανάρι, για τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει το Γραφείο της στις Βρυξέλλες; Οχι!
Και από μία έρευνα που κάναμε η απάντηση ήταν η αναμενόμενη. Το Γραφείο της Ελλαδικής Εκκλησίας στις Βρυξέλλες, πορεύεται με βάση τον κανονισμό που του έχει επιβάλλει η Ελλάδα και δεν έχει καμμία απολύτως αναφορά στο Φανάρι.Επομένως γιατί επιδιώκει η Εκκλησία της Ελλάδος να επιβληθεί στο Φανάρι;
•••Όσο σκέφτομαι ποιοί κρύβονταν πίσω από την προηγούμενη διένεξη με το Φανάρι επί Χριστοδούλου, τόσο εκνευρίζομαι και θέλω να ανοίξω και τη δική μου φαρέτρα! Θα κλάψουν μανούλες!!!!
Δεν ξέρω που μπορεί να καταλήξει η διαμάχη αυτή. Το βέβαιο είναι οτι υπάρχει ένας αδικαιολόγητος εκνευρισμός και στις δύο πλευρές, που αν δεν τον τιθασεύσει η κάθε πλευρά για τους λόγους που ξέρει και μπορεί να αντιληφθεί, τότε τα αποτελέσματα θα είναι οδυνηρά για την Εκκλησία μας συνολικά.
Αυτό που δεν κατανοώ είναι το γιατί επιδιώχθηκε προχθές στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος στα κείμενα της Μεγάλης Συνόδου να “στριμωχτεί” κάτι άσχετο: αυτό το περί αυτονομίας των Εκκλησιών, με το οποίο κατοχυρώνεται δήθεν η Πράξη του ´28 ως έχει.
Θα ήθελα να πληροφορήσω όσους… ανησυχούν οτι αν το Φανάρι αποφασίσει να πάρει τον έλεγχο των Μητροπόλεων αυτών δεν θα ρωτήσει κανέναν. Το έχουμε μελετήσει το θέμα πολύ καλά, από την προηγούμενη κρίση και ξέρουμε με ακρίβεια τα βήματα που θα κάνει το Φανάρι αν το αποφασίσει.
•••Εκείνο που δεν κατάλαβα και έμεινα άφωνος είναι οτι από τους 35 Μητροπολίτες των νέων Χωρών, μόνον ένας( ναί ο Μητροπολίτης ο Δράμας Παύλος) καταψήφισε την …τροπολογία και ζήτησε να καταγραφεί η διαφωνία του στα πρακτικά.
–Οι δε εννέα πού; Αυτό, όμως, θα αποτελέσει ξεχωριστό σχόλιο, που θα το μοιραστώ μαζί σας τις επόμενες ημέρες.
