🔹Υπό Παναγιώτου Β. Σελίμου,
Θεολόγου
Υπ. ΜΔΕ Δογματικής Θεολογίας

Είναι εκπληκτικό, πώς τα πάντα εξηγούνται και ερμηνεύονται μέσα από την Αγία Γραφή, την Πατερική Παράδοση και την διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτό είναι κάτι που μας αποδεικνύει στην κάθε εποχή, ότι ο λόγος του Θεού είναι πάντοτε τωρινός και επίκαιρος. Ακόμη και στην εποχή αυτή που ζούμε, μια εποχή σύγχυσης, φόβου, κρίσης και αγωνίας, με έναν ιό να προσβάλει όχι μόνο την σωματική υγεία του ανθρώπου αλλά και εν γένει την ακεραιότητα του σε επίπεδο ψυχικό, πνευματικό, κοινωνικό, ανθρωπιστικό, βρίσκουμε απαντήσεις μέσα στον αναλλοίωτο λόγο του Ζώντος Θεού.

Αυτός ο ιός δεν ήρθε να δημιουργήσει προβλήματα, ήρθε και τα ανέδειξε στην επιφάνεια. Όλα αυτά που ζούμε, ο τρόπος με τον οποίο στεκόμαστε μπροστά στην αρρώστια και το θάνατο, σε σημείο μάλιστα να αμφισβητούμε στην αγιαστική χάρη του Θεού, η λεγόμενη «υπακοή» που υποχρεούμεθα να κάνουμε, κ.ο.κ, είναι θέματα που «δούλευαν» σιγά – σιγά μέσα μας και περίμεναν απλά μια μεγάλη αφορμή για να ξεσπάσουν. Ίσως να μην το καταλαβαίναμε, καθότι οι πράξεις εν τέλει επιβεβαιώνουν τα λόγια και όχι τα λόγια τις πράξεις. Στα λόγια ήμασταν χορτάτοι, μας τα δίδασκαν και τα διδάσκαμε, μα τώρα μπρός στο πρόβλημα καταλαβαίνει όντως κανείς, αν τα λόγια φώλιασαν και ζυμώθηκαν στις καρδιές μας, ή αν απλά ωσάν τον άνεμο σκόρπισαν.

Ας επικεντρωθούμε, όμως, στο θέμα μας. Όπως σε άλλα κείμενα μας κάναμε την αντιστοίχιση της παρούσης κατάστασης που βιώνουμε με κάποιο γεγονός της Γραφής, το ίδιο θα κάνουμε και τώρα. Διαβάζουμε, λοιπόν, στην Γένεση, στο δεύτερο κεφάλαιο, ότι ο Θεός προτρέπει τον άνθρωπο να μην φάει από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, γιατί εάν φάει τότε θα πεθάνει. Αυτός ο λόγος του Θεού ούτε διαταγή ήταν, ούτε απειλή, αλλά προτροπή προς υπακοή. Η υπακοή δεν έχει εξαναγκαστικό χαρακτήρα, αλλά γίνεται ελεύθερα, ελεύθερα σκύβω και ακούω αυτό για το οποίο με συμβουλεύει κάποιος, ο οποίος γνωρίζει καλύτερα από εμένα και θέλει το καλό μου (υπό + ακούω). Στην περίπτωση της Εδέμ Αυτός ήταν ο Θεός, στην περίπτωση την σημερινή είναι η Εκκλησία, μέσω του πνευματικού (των εκκλησιαστικών εκφραστών), στην ουσία όμως είναι ξανά ο ίδιος ο Θεός. 

Παρά την προτροπή του Θεού, δια της οποίας ο άνθρωπος θα παγιωνόταν στην θέωση, με την συνεργία του όφεως, εκείνος τρώει από το δέντρο. Τι παρατηρούμε εδώ; Πρώτον, το φίδι εξαπάτησε την Εύα λέγοντας της, ότι αν φάνε από τον καρπό δεν θα πεθάνουν, αλλά θα γίνουν σαν θεοί, επομένως ο τρόπος με τον οποίο παρουσίασε στους πρωτοπλάστους την αμαρτία, αλλά και ο σκοπός για τον οποίο εκείνοι έφαγαν τον καρπό, ήταν φαινομενικά καλοί, μιας και ο άνθρωπος πάντα το αγαθό είναι αυτό που ζητά. Με τον τρόπο αυτό αντί η Εύα να κάνει υπακοή στον Θεό, κάνει στον όφη και στην συνέχεια ο Αδάμ κάνει υπακοή στην Εύα (δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, καθότι μιλάμε για τον ένα άνθρωπο). Το αυτό συμβαίνει και σήμερα. Αυτό το οποίο όλοι γνωρίζαμε, είναι πως η οδός της σωτηρίας μας, ως Χριστιανών, είναι δια της Μυστηριακής Ζωής και ελεύθερα όποιος ήθελε έκανε υπακοή σε αυτήν την προτροπή, με το να είναι δηλαδή μέλος του μυστηριακού Σώματος του Χριστού. Η προτροπή της Εκκλησίας είναι η ίδια με αυτή του Θεού, δηλαδή, όποιος δεν είναι μέλος της Εκκλησίας είναι νεκρός από πλευράς πνευματικής, όχι ως τιμωρία, αλλά ως φυσική συνέπεια. Σήμερα, ωστόσο, μια άλλη, όχι προτροπή υπακοής, αλλά εντολή αναγκαστική, μας επιβάλει να μην μετέχουμε στα Ιερά Μυστήρια. Ο νέος αυτός όφις, δεν επισημαίνει αυτό που τονίζει τόσο ο Θεός στους πρωτοπλάστους, όσο και η Εκκλησία στο πλήρωμα της, ότι δηλαδή, ο αμέτοχος των Ιερών Μυστηρίων είναι πνευματικά νεκρός, αλλά λέγει το εξής, ότι ακόμη και η προσευχή από το σπίτι σου είναι η ίδια και η στέρηση μας αυτή γίνεται για το καλό των αδελφών μας. Σκοπός πάντα είναι το καλό, έστω και αν αυτό είναι απλά φαινομενικό και όχι κατ’ ουσίαν καλό. Έτσι, λοιπόν, και σήμερα αντί να κάνουμε υπακοή στον Θεό, κάνουμε υπακοή στον νέο όφη, ο οποίος θέλει να μας αποκόψει από την Εκκλησία. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, πεθαίνουμε, με σκοπό να μην πεθάνουμε και αυτό είναι το οξύμωρο! Όπως είναι προφανές κάτι τέτοιο δεν μπορεί να μην γίνεται χωρίς συνεργία του πονηρού.

Το προπατορικό αμάρτημα, όμως, συνεχίζεται και δε σταματά στη βρώση του καρπού. Όταν άνοιξαν οι οφθαλμοί των πρωτοπλάστων, εκείνοι κρύφτηκαν για να μην τους βρει ο Θεός, όπως μελετάμε στο τρίτο κεφάλαιο της Γενέσεως. Όταν, λοιπόν, ο Θεός τους βρίσκει τελικά, ρωτά τον λόγο που κρύφτηκαν. Ο Αδάμ τότε απαντά πως έφαγε από τον καρπό, που του έδωσε η Εύα, την οποία έπλασε Εκείνος, η δε Εύα απαντά πως έφαγε από τον καρπό, επειδή την εξαπάτησε το φίδι. Και οι δύο, δηλαδή, μετέθεσαν την ευθύνη. Σήμερα με βάση την πολυειπωμένη υπακοή που οφείλουμε, μεταθέτουμε και εμείς την ευθύνη μας, λέγοντας πως από υπακοή δεν θα πάμε στην Εκκλησία. Κάνουμε το ίδιο πράγμα με τους πρωτοπλάστους, φτάνοντας και εμείς στο σημείο του Αδάμ να ρίχνουμε την ευθύνη στον Θεό, αφού υποτίθεται πως η εκκλησιαστική αρχή θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού, κάτι που όμως δεν γίνεται πάντοτε.

Η υπακοή δεν είναι άκριτη, μην το ξεχνάμε. Κάνουμε υπακοή μόνο και αποκλειστικά στο θέλημα του Θεού. Εάν αυτός που μας επιβάλει και ζητά τυφλή υπακοή – ένα σημάδι είναι αυτό, η βία με την οποία, κάποιοι την απαιτούν, κάτι που δεν κάνει ο Θεός – απέχει από την διδασκαλία της Εκκλησίας, οποιοδήποτε αξίωμα και να φέρει, τότε έχουμε την υποχρέωση να μην του κάνουμε υπακοή, γιατί τότε επιβεβαιώνουμε και επαναλαμβάνουμε στην ζωή μας ολόκληρο το προπατορικό αμάρτημα. Πρέπει, λοιπόν, ως έλλογοι άνθρωποι με νου και κρίση να εξετάζουμε πολύ καλά το τι ακούμε.