🔺Γράφει και απαντά
ο Δρ.Αναστάσιος Βαβούσκος
Δικηγόρος Άρχων Ασηκρήτης της Μ.τ.Χ.Ε

Μπορεί ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας να μετέχει στην σύνθεση της Επιτροπής του άρθρου 34 πργφ. 3 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος;

Διατυπώθηκε προσφάτως σε ηλεκτρονικά μέσα η άποψη, ότι η πρόσφατη αναθεώρηση του Συντάγματος «άφησε στον αέρα» την διάταξη του άρθρου 34 πργφ. 3 του Καταστατικού Χάρτη, η οποία προβλέπει την σύσταση τριμελούς Επιτροπής υπό την προεδρία του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας για την απαλλαγή από τα καθήκοντα τους Μητροπολιτών, που αν και δεν δύνανται να ασκήσουν αυτά, δεν παραιτούνται. Υπό αυτό το πρίσμα, λόγω του νομικού αυτού κενού, δεν μπορεί η Ιερά Σύνοδος να παύσει γηραιούς και μη ικανούς για την άσκηση των καθηκόντων τους Μητροπολίτες, εκλέγοντας νέους στην θέση τους.

Οφείλω να ομολογήσω, ότι εξεπλάγην από την δημιουργία του ζητήματος, διότι δεν θεωρώ, ότι υφίσταται νομικό κενό. Επειδή όμως τέθηκε, θα λάβω θέση επ’ αυτού. Κατά το άρθρο 89 του Συντάγματος και ειδικότερα κατά την πργφ. 2: « Κατεξαίρεση επιτρέπεται στους δικαστικούς λειτουργούς να εκλέγονται ………..…, καθώς και να μετέχουν σε συμβούλια ή επιτροπές που ασκούν αρμοδιότητες πειθαρχικού, ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα και σε……………………….., εφόσον η συμμετοχή τους αυτή προβλέπεται ειδικά από το νόμο».

Περαιτέρω, κατά το άρθρο 34 πργφ. 3 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος: «Μητροπολίτης καταστὰς ἀνίκανος πρὸς ἐκπλήρωσιν τῶν καθηκόντων του καὶ μὴ ὑποβαλὼν παραίτησιν ἀπαλλάσσεται τούτων κατόπιν ἀποφάσεως εἰδικῆς Ἐπιτροπῆς, ἀποτελουμένης ἐκ τοῦ Προέδρου τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, ἢ τοῦ νομίμου ἀναπληρωτοῦ αὐτοῦ, ὡς Προέδρου καὶ δύο καθηγητῶν τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τῶν Πανεπιστημίων τῆς Χώρας, κατὰ τὴν διαδικασίαν τῶν ἑπομένων παραγράφων».

Από τον συνδυασμό των δύο διατάξεων, προκύπτει σαφώς καταρχήν, ότι βάσει της διατάξεως του άρθρου 34 πργφ. 3 έχουμε συμμετοχή δικαστικού λειτουργού σε μία Επιτροπή, βάσει συγκεκριμένης νομικής διατάξεως, η οποία καλείται να κρίνει την υπηρεσιακή ανεπάρκεια προσώπου (Μητροπολίτη), ασκούντος δημόσια υπηρεσία – εξουσία και σε περίπτωση θετικής αποφάνσεως να επιβάλλει την πειθαρχικού χαρακτήρα ποινή της παύσεως από τα καθήκοντα. Πρόκειται, δηλαδή, σαφώς για ζήτημα πειθαρχικού χαρακτήρα, αφού η επιβαλλόμενη παύση ουδεμία σχέση έχει με τις ποινές της αργίας ή της εκπτώσεως από τον θρόνο, οι οποίες επιβάλλονται από δικαιοδοτικό όργανο (εκκλησιαστικό δικαστήριο) κατόπιν τελέσεως κανονικού παραπτώματος.

Παρά ταύτα, ας θεωρήσουμε, ότι τα ανωτέρω δεν προκύπτουν ευθέως από τις δύο διατάξεις, όποτε πρέπει πλέον να διευκρινισθεί, αν η Επιτροπή αυτή υπάγεται όντως σε μία από τις τρεις κατηγορίες, τις αναφερόμενες στην προαναφερθείσα συνταγματική διάταξη. Όπως προκύπτει από την διάταξη του άρθρου 34 πργφ. 3, στην αρμοδιότητα της τριμελούς Ειδικής Επιτροπής υπάγεται η λήψη αποφάσεως περί απαλλαγής Μητροπολίτη από τα καθήκοντα του, επειδή αυτός – μη αποδεχόμενος και ίσως μη αντιλαμβανόμενος την δεδομένη ανικανότητα του – αρνείται να παραιτηθεί. Ουσιαστικώς, αυτό που εξετάζεται από την Επιτροπή είναι η υπηρεσιακή ανεπάρκεια ενός Μητροπολίτη.

Υπό αυτή την έννοια, η ανωτέρω άρνηση παραιτήσεως, ως συμπεριφορά, δύναται να θεμελιώσει ουσιαστικώς δύο πειθαρχικά παραπτώματα, αυτό της αδικαιολόγητης αποχής από την εκτέλεση των καθηκόντων και αυτό της αρνήσεως ή παρελκύσεως εκτελέσεως της υπηρεσίας. Για αυτόν τον λόγο, και η διαπίστωση από την Ειδική Επιτροπή της υπηρεσιακή ανεπάρκειας ενός Μητροπολίτη, οδηγεί στην οριστική παύση του – και κατ’ επέκτασιν στην άρση της ισοβιότητάς του – γεγονός το οποίο συνιστά επίσης συνέπεια – ποινή πειθαρχικού χαρακτήρα. Υπό αυτό το πρίσμα, προσδίδεται σαφώς από δύο πλευρές στην Ειδική Επιτροπή αυτή ο χαρακτήρας της Επιτροπής πειθαρχικού χαρακτήρα, αφού καλείται να διαπιστώσει συμπεριφορά, που είναι κατεξοχήν πειθαρχικώς τιμωρητέα και να λάβει απόφαση, η οποία συνιστά σαφώς πειθαρχικού χαρακτήρα ποινή.

Κατόπιν των ανωτέρω, σαφώς συνάγεται, ότι ο χαρακτήρας της Ειδικής τριμελούς Επιτροπής του άρθρου 34 πργφ. 3 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος, είναι πειθαρχικού χαρακτήρα, και συνεπώς η συμμετοχή σ’ αυτήν του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι πλήρως συνταγματική.

Αυτό σημαίνει, ότι ούτε νομικό κενό υπάρχει ούτε νομικό εμπόδιο για την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος να κινήσει την σχετική διαδικασία του άρθρου 34 πργφ. 3 του Καταστατικού Χάρτη της για την αντικατάσταση όσων Μητροπολιτών κρίνει, ότι δεν ευρίσκονται σε καθεστώς υπηρεσιακής ανεπάρκειας υπό την προεδρία του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Δρ. Αναστάσιος Βαβούσκος
Δικηγόρος
Άρχων Ασηκρήτης της Μ.τ.Χ.Ε.