Εκεί, όπου το αίμα έρρευσε άφθονο και οι Έλληνες στρατιώτες έγραψαν σελίδες δόξας, τιμήθηκε λαμπρά το “ΟΧΙ” των Ελλήνων το 1940. Στο πλαίσιο του εορτασμού της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου, οργανώθηκαν επίσημες Τελετές Μνήμης προς τιμή των Ελλήνων Πεσόντων Στρατιωτικών κατά τον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο (1940-1941), το Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2023, τόσο στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο Κλεισούρας, όσο στο ιστορικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο Βουλιαρατών. Ο υφυπουργός εξωτερικών Γιώργος Κώτσηρας εκπροσώπησε την ελληνική κυβέρνηση στις εκδηλώσεις, όπου επίσης συμμετείχαν η Πρέσβυς της Ελλάδος στην Αλβανία Κωνσταντίνα Καμίτση και ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στο Αργυρόκαστρο Δημήτριος Σαχαρίδης. ΣΕ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ ΚΑΙ ΒΟΥΛΙΑΡΑΤΕΣ Στο στρατιωτικό νεκροταφείο της Κλεισούρας, εψάλη επιμνημόσυνη δέηση και κατέθεσε στεφάνι ο κ. Κώτσηρας. Μεταξύ άλλων δήλωσε, αφού αναφέρθηκε στον ηρωισμό του 40, ότι “η Ελλάδα ελπίζει πως η υπόθεση Μπελέρη θα επιλυθεί το συντομότερο δυνατό από τις αλβανικές αρχές και σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ”. Στους Βουλιαράτες τελέστηκε δοξολογία στο ναό του αγίου Αθανασίου (μετά την οποία εψάλη και τρισάγιο στον τάφο για τα πέντε χρόνια από το θάνατο του Κων/νου Κατσίφα. Στη συνέχεια ακολούθησε μαθητική παρέλαση, με την ελληνική και την αλβανική σημαία, μέχρι το στρατιωτικό νεκροταφείο (ναός Αγίας Σκέπης), όπου τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο Πεσόντων από τον Μητροπολίτη Αργυροκάστρου Δημήτριο. Στεφάνια κατατέθηκαν από τον Έλληνα υφυπουργό Εξωτερικών, καθώς και εκπροσώπους της Αλβανικής πλευράς και της Ελληνικής Μειονότητας. . Ο κ. Κώτσηρας στο μήνυμά του σημείωσε ότι “η επέτειος του «ΟΧΙ» μας υπενθυμίζει ότι ο Ελληνισμός και τα ιδεώδη του, όπως η ελευθερία, η φιλοπατρία, η ανεξαρτησία, η δημοκρατία, ο σεβασμός στις παραδόσεις του έθνους, έλκουν την καταγωγή τους από την μακραίωνη ιστορία μας. Το «ΟΧΙ» της 28ης Οκτωβρίου 1940 περικλείει όλες τις θεμελιώδεις αξίες του Ελληνισμού, και παράλληλα αποδεικνύει το ειδικό βάρος της εθνικής ομοψυχίας και ενότητας. Αυτές είναι οι αξίες και τα ιδεώδη που μεταλαμπάδευσε ο Ελληνισμός στην ανθρωπότητα. Οι ίδιες αυτές αξίες αποτελούν και σήμερα ζητούμενο σε κάθε περίοδο κρίσης στην ευρύτερη γειτονιά μας”. Το υπάρχων στρατιωτικό νεκροταφείο Κλεισούρας, που διαμορφώθηκε με την ανακαίνιση εκ θεμελίων της Μονής Αγίου Νικολάου από τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο, και αναγνωρίστηκε από το αλβανικό κράτος, δεν έχει πλέον άλλη χωρητικότητα για την ταφή των οστών των νεκρών στρατιωτών του έπος του 40. Επειδή αποκαλύφτηκαν και ενταφιάστηκαν νέα οστά, απομένουν και άλλα και θα συνεχιστούν οι έρευνες, στο πλαίσιο της Διακρατικής Συμφωνίας Ελλάδας – Αλβανίας για τον εντοπισμό και τη συλλογή τους, είναι αναγκαία η επέκτασή του, αφού και το άλλο στρατιωτικό νεκροταφείο στους Βουλιαράτες είναι πλήρες. Έτσι το υπουργικό συμβούλιο της Αλβανίας προχώρησε, μέσα από τη διαδικασία απαλλοτρίωσης ιδιόκτητων εκτάσεων, στην παραχώρηση χώρου δίπλα στο τωρινό στρατιωτικό νεκροταφείο, ώστε να υπάρξει σύντομα, χωρίς γραφειοκρατικά προβλήματα, δυνατότητα ταφής των νεκρών. Μετά την οριστικοποίηση των διαδικασιών, απομένει στην ελληνική πλευρά να μετατρέψει την έκταση σε στρατιωτικό νεκροταφείο, τηρώντας τις προδιαγραφές του τωρινού και συνδέοντας το νέο με αυτό. Να σημειωθεί ότι η ιστορία των στρατιωτικών νεκροταφείων στην Αλβανία ξεκίνησε από το 1981. Τότε ζητήθηκε από τον Ενβέρ Χότζα η συλλογή των οστών. Θεωρώντας ότι θα μεταφερθούν στην Ελλάδα, όπως προηγουμένως είχαν μεταφερθεί στην Ιταλία οι Ιταλοί νεκροί στρατιώτες, έδωσε άδεια για την αναζήτηση ομαδικών τάφων. Αλλά εκείνη την περίοδο και για πολλά χρόνια μετά έμεινε στάσιμο το θέμα. Το πρώτο οργανωμένο στρατιωτικό νεκροταφείο δημιουργήθηκε στους Βουλιαράτες, στο χώρο, όπου το 1940-41 λειτούργησε πεδινό νοσοκομείο του ελληνικού στρατού και θάβονταν όσοι υπέκυπταν στα τραύματά τους. Το άλλο νεκροταφείο στα στενά της Κλεισούρας, έγινε με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου. Διάσπαρτοι τάφοι Ελλήνων στρατιωτών, υπάρχουν σε πολλά σημεία της Βορείου Ηπείρου. Από τη μελέτη των αρχείων, σε συνδυασμό με τη διασταύρωση πληροφοριών, προφορικών και καταγεγραμμένων σε προσωπικά ημερολόγια πολεμιστών, προέκυψαν στοιχεία, ότι στη διάρκεια του πολέμου είχαν φτιαχθεί πρόχειρα νεκροταφεία στις περιοχές Ντραγκότι, Δέλβινο, Βόδινο, Χειμάρα, Ερσέκα, Ντεβόλ, Βουλιαράτες, Πόγραδετς, Πρεμετή, Κλεισούρα, Κορυτσά, Μπογάζι, Ροντόνι, Μοράβα, Κυπαρό, Πλατυβούνι, Γκόλικο, Τρεμπεσίνα, Πούντα Νόρνε, Σκουτάρα κ.λπ. ΣΤΟ ΚΑΛΠΑΚΙ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Έγιναν και φέτος “Τα Καλπάκια”, πρωτοξεκίνησαν το 1995, προς τιμήν των ηρώων του ’40, όπου κεντρική εκδήλωση ήταν η αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου, όπου πήραν μέρος στρατιώτες της 8ης Μεραρχίας άνδρες, γυναίκες και παιδιά της περιοχής και μέσα στη νύχτα ζωντάνεψε μνήμες και ακτινοβόλησε και πάλι το μήνυμα της αντίστασης και της ελευθερίας. Παρών ήταν ο πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας, η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Μαρία-Αλεξάνδρα Κεφάλα, η βουλευτής Ιωαννίνων του ΣΥΡΙΖΑ Μερόπη Τζούφη, ο περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, ο δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης κ.ά. “ΕΛΛΗΝΕΣ, ΠΡΟΧΩΡΕΙΤΕ! ΠΡΟΧΩΡΕΙΤΕ!…” Αγώνας για τη νίκη ήταν το έπος του Όχι. Μια νίκη, που άρχισε από την άρνηση παράδοσης στον εχθρό κι έγινε άτρομη, άνιση πάλη με σύνθημα: Αέρα. Μια νίκη, που πέρασε και από την Πίνδο και ανάσκαψε το χώμα της και το έβαψε με το χρώμα της και το γέμισε με της δάφνης το σπάνιο μύρο, που το οσμίστηκε η οικουμένη κι είπε: Πολεμήσατε μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε.
Δεν ήταν δυνατόν να γίνει αλλιώς, γιατί είσθε Έλληνες. Η πατριωτική ορμή και φλόγα ενέπνεε και πυρπολούσε τις γυναίκες της Πίνδου, όπως και τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του μεγαλόπνοου νικητή της Πίνδου Κωνσταντίνου Δαβάκη.
Μόνος, χωρίς στρατιώτες (!), κατήρτιζε «διμοιρία» από το βοηθητικό προσωπικό του γραφείου του και του μαγειρίου (!!!), επάνω στα τρομερά όρη, για να αντιμετωπίσει τις Ιταλικές μεραρχίες.
Το σάλπισμα παραμένει πάντοτε το ίδιο όχι μόνο σε πολέμου καιρό, μα και πάντα:
Έλληνες προχωρείτε!… Προχωρείτε…!
Οι Έλληνες στον πόλεμο του ‘40 προσέφεραν τη ζωή του στο βωμό της ελεύθερης πατρίδας. Τι σημαίνει ελεύθερη πατρίδα; Για να το καταλάβουμε, ας υπολογίσουμε, αν μπορούμε, τους στεναγμούς, τα δάκρυα, τον πόνο του αιματωμένου τόπου μας. Ας ρίξουμε μια ματιά στους πεσόντες, στις μάνες, που με τα παιδιά στην αγκαλιά ανέβηκαν στα βουνά, και στα χίλια άλλα βάσανα των Ελλήνων, που δεν χωρούν εδώ, για να πάρουμε μια ιδέα. Από σήμερα και για πάντα καλούμαστε να έχουμε μπροστά στα μάτια μας τους αγώνες για την Πατρίδα. Να μη λησμονούμε ποτέ το μεγαλείο της ψυχής και της βαθιάς ευσέβειας των Ορθόδοξων γενεών. Να μην ξεχνούμε ποτέ τα λεοντόκαρδα κατορθώματα και τις ευγενικές θυσίες μικρών και μεγάλων στον ιερό βωμό της πατρίδας. |
