Του π. Ηλία Μάκου
Κορυφώθηκαν οι επετειακές εκδηλώσεις για την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον Τουρκικό ζυγό, τη Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2022.
Μετά τη δοξολογία στο Μητροπολιτικό ναό Ιωαννίνων, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Μάξιμου, η πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου κατέθεσε στεφάνι στο Ηρώο Μπιζανομάχων, στο κέντρο της πόλης.
Σε δήλωσή της ανέφερε ότι «γιορτάζουμε σήμερα την απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον τουρκικό ζυγό, μια επέτειο με ιδιαίτερη συμβολική σημασία για τον ελληνισμό. Ογδόντα πέντε μέρες σκληρών μαχών, με κορυφαία τη μάχη του Μπιζανίου, δικαίωσαν με περιφανή νίκη τον ενθουσιασμό και τον άδολο πατριωτισμό των Ελλήνων. Επανέφεραν στον εθνικό κορμό την προαιώνια ελληνική γη της Ηπείρου και ενσωμάτωσαν στην Ελλάδα τα Γιάννενα, πόλη εθνικών ευεργετών, πολυμήχανων εμπόρων, επιδέξιων τεχνουργών και δασκάλων του Γένους. Τιμάμε τη μνήμη των ηρώων μας και εμπνεόμαστε διαχρονικά από το νόημα των αγώνων τους».
Παρών στις εκδηλώσεις ήταν ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Κώστας Τασούλας, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Μάξιμος, ο δήμαρχος Ιωαννιτών Μωυσής Ελισάφ, ο περιφερερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης κ. ά.
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Η πρόεδρος της Δημοκρατίας παρευρέθηκε στα εγκαίνια της έκθεσης «Οδός Αβέρωφ, κόσμημα, Γιάννινα», στο Λαογραφικό Μουσείο «Κώστας Φρόντζος», και στη συνέχεια ξεναγήθηκε στην έκθεση «Η Σχέση με τον Χρόνο- Ωρολόγια τσέπης 18ου-αρχές 19ου αιώνα», Συλλογή Θωμά Ευρ. Παναγιωτίδη, στα Γ.Α.Κ.-Ιστορικό Αρχείο Ηπείρου
Ακόμη η κ. Σακελλαροπούλου επισκέφθηκε την έκθεση «Η απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων στην λαϊκή εικονογραφία», που περιλαμβάνει έργα από τη συλλογή λιθογραφιών του Ιδρύματος Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή.
Στο μεταξύ πενήντα και πλέον έργα από τη συλλογή των Δημήτρη Φατούρου και Άννας Αλμπουκέρκ αποτελούν την εικαστική έκθεση «Επαναπατρισμός – 200 χρόνια Ελληνική Τέχνη», που εγκαινιάστηκε από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Γιώργο Αμυρά στη Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων, στο πλαίσιο των 109ων Ελευθέριων της πόλης.
Στην έκθεση αυτή υπάρχουν έργα, που σχετίζονται με την πόλη των Ιωαννίνων, όπως τα χαρακτικά του Γάλλου περιηγητή Λουί Ντυπρέ, ο μοναδικής συλλεκτικής αξίας πίνακας “Ο Αλή Πασάς και η κυρά Φροσύνη” κ. ά.
21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913: ΜΙΑ ΔΟΣΞΑΣΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ
Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων στις 21 Φεβρουαρίου του 1913 ήταν μια δοξασμένη ημέρα.
Οι Τούρκοι διατυμπάνιζαν πως και αν όλοι στρατοί της Βαλκανικής ενωθούν, το Μπιζάνι δεν πέφτει.
Και όμως το Μπιζάνι έπεσε και πιάστηκαν 2000 Τούρκοι αξιωματικοί.
Ρίγησε όλη η Ελλάδα, ολόκληρος ο κόσμος. Οι Τουρκικές οβίδες έσκαψαν όλες τις κορφές. Και όμως τα Γιάννινα απελευθερώθηκαν.
Και έκανε εντύπωση και τούτο, που δεν το άφησαν να περάσει απαρατήρητο οι ξένοι ανταποκριτές. Το πόσο φιλάνθρωπα συμπεριφέρθηκαν οι Έλληνες στους αιχμαλώτους, αλλά και τους υπόλοιπους Τούρκους, που ζούσαν στην περιοχή.
Σε τέτοιο σημείο, που οι Οθωμανοί της Ηπείρου εξέφρασαν εγγράφως την ευγνωμοσύνη τους στον Ελληνικό Στρατό.
Βροντές και αστροπελέκια από τον ουρανό και από γης. Λυσσασμένοι βοριάδες. Κρύο, που τσακίζει τα κόκαλα.
Γύρω οι όγκοι του Τουρκικού Στρατού φράσουν κάθε στενωπό και διάβαση και οι Βεχήπ και Εσσάτ πασάδες είναι σίγουροι πως το Μπιζάνι είναι άπαρτο.
Οι Τούρκοι στέκονται άγριοι, αιμοβόροι και με τα 100 κανόνια ξερνούν το θάνατο.
Μέρες κυλούσαν, μήνες περνούσαν και ο Ελληνικός Στρατός, μαζί με τα αντάρτικα σώματα, ποτάμι χύνει το αίμα.
Και όμως οι Έλληνες δεν κάνουν πίσω. Και ας ήταν φορές, που πολέμησαν, ποιος να το πιστέψει (;), 2 προς 1000!
Και με 4 μικρά τηλεβόλα αντιμετώπισαν 40 και 50 του εχθρού!
Βέβαια η αυτοθυσία τους, μέρες ολόκληρες τρεφόταν με καλαμπόκι, η ασύλληπτη ορμή τους κατόρθωσε να τινάξει τον Τούρκο και να τον ξεριζώσει από τις διαβάσεις, που βαστούσε κι έφρασσε την πορεία μέχρι τα Γιάννινα.
Ποια ημερομηνία έχουμε τώρα;
20 φεβρουαρίου 1913, παραμονή της απελευθέρωσης…
Η διαταγή δόθηκε: “Επίθεση από τα δεξιά με τρεις φάλαγγες”. Ξεκινούν…
Αν θελήσεις να ζυγίσεις την αντοχή τους, την πολεμική ιδιοφυΐα τους, τον ηρωισμό τους, θα διαπιστώσεις ότι είναι τιτάνες.
Δεν αφήνουν τον εχθρό να αλαφιαστεί, αλλά με την ξιφολόγχη θερίζουν τις μάζες του.
Επίθεση από το δεξιό πλευρό. Παράλληλα τρομακτικός βομβαρδισμός, 15000 βλήματα του Ελληνικού Πυροβολικού, από τα αριστερά και το κέντρο. Οι Τούρκοι την έπαθαν: Αδειάζουν τα οχυρά.
Ο “μαύρος καβαλάρης”, ο αξιωματικός Ιωάννης Βελισσάριος με τους τρεις ευζωνικούς λόχους κυνηγά τους Τούρκους.
Οι μουσκεμένοι εύζωνοι με τοι χέρι στη σκανδάλη έχουν φτερά, τρέχουν κι αφήνουν πίσω τους τάφρους, ποτάμια, χαράδρες, τέλματα, λοφοσειρές…
Το βράδυ της ημέρας αυτής βρίσκονται 5 λεπτά έξω από τα Γιάννινα… Ο Βεχήπ πασάς καταλαβαίνει την ανεπανάληπτη για τους Τούρκους τραγωδία. Και για να μην πέσει στα χέρια του Βελισσαρίου σώζεται, με λέμβο, μέσω της λίμνης.
Ο Εσάτ πασάς καλεί τους προξένους των Ιωαννίνων και τον Μητροπολίτη και τους ανακοινώνει ότι μετά την κατάληψη όλων των προχωμάτων και την τέλει κύκλωση από τον Ελληνικό Στρατό, θεωρεί μάταιη κάθε αντίσταση.
Το άλλο πρωί, 21 Φεβρουαρίου 1913, ύστερα από 500 χρόνια, οι καμπάνες της πολυπόθητης λευτεριάς ήχησαν θριαμβευτικά απ’ άκρη σ’ αάκρη της Ηπειρωτικής γης.
