Του Αρχιμ. Πορφυρίου, Ηγουμένου Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βέροιας
Μερικοί άνθρωποι όχι μόνον έζησαν σε αυτόν τον ψεύτικο ντουνιά, αλλά με την βιοτή τους άφησαν ίχνη ανεξίτηλα και αιώνια. Τον σχημάτισαν και τον χρωμάτησαν και του έδωσαν νόημα.
Ο Άγιος Γρηγόριος είναι ένας άνθρωπος που όρισε με τον βίο και την πολιτεία του την εποχή του.
Είναι αλήθεια πως είναι γνωστός κυρίως ως υπέρμαχος της Εκκλησίας, σε σχέση με όσους πίστευαν και κήρυτταν ότι ο Θεός είναι αμέτοχος.
Ο Άγιος Γρηγόριος ξεκαθάρισε την θεολογία και δογμάτισε ότι ο Θεός είναι αμέθεκτος ως προς την ουσία του αλλά μεθεκτός ως πρός τις ιδιότητές του.
Σταθμός στην ζωή της Εκκλησίας το πέρασμά του.
Γιά εμάς όμως, τους Προδρομίτες μοναχούς, δεν είναι απλά ένας θεολόγος. Είναι ο άνθρωπος που συνέστησε την Σκήτη μας, που έζησε στα παραποτάμια σπήλαιά μας, που αγίασε τον τόπο, με τον άγιο τρόπο της πολιτείας και της βιοτής του.
Είναι ο τρισχαριτωμένος άνθρωπος, που έφερε εδώ τους δύο επίσης καλογήρους αδελφούς του κατά σάρκα, καθώς και τους υπόλοιπους μαθητές του.
Και έδώ έμεινε το άγιο λείψανο του μικρού του αδελφού, του οσίου Θεοδοσίου.
Εδώ, ο νεαρός ιερομόναχος ανάγκασε τους αγγέλους να επισφραγίσουν την ορθότητα της διδασκαλίας του.
Δίδασκε την εσωτερική ζωή, την νήψη και την προσευχή σε όλους τους χριστιανούς, μοναχούς και λαϊκούς, και σκανδάλισε τον γερο-Ιώβ, παλαιό εντόπιο μοναχό, που θεωρούσε την νοερά προσευχή έργο, ίσως και προνόμιο, μόνον των καλογήρων.
Αλλά, γυρνώντας στο κελλί του, σε καμιά χορτοκαλύβα, άγγελος Κυρίου του φανέρωσε πως ο Γρηγόριος μιλάει σωστά και έχει δίκαιο, και μάλιστα τον μάλλωσε γιά τις αμφιβολίες του.
Ασπάλακες και ομφαλοσκόποι ονομάστηκαν εκείνοι οι άγιοι. Δηλαδή τυφλοπόντικες και εξεταστές του αφαλού τους. Τί να πεις; Άμα δεν ζήσεις κάτι ή το περιγελάς ή το κατηγοράς, γιατί τελικά φθονείς ύποπτα.
Εδώ, στην βόρεια άκρη των Πιερίων, στην Ημαθία, έχουμε ένα τριθάλαμο σπήλαιο και ένα αγίασμα, που αναφέρονται σαν σημάδια του περάσματος εκείνης της αγίας δωδεκάδας.
Από γεροντότερους επίσης ακούσαμε πως υπήρχε και άλλο σπήλαιο ανατολικότερα, που το ονόμαζαν του Γρηγορίου.
Ποιού άραγε Γρηγορίου, και ποιάς εποχής; Ερώτημα άλυτο, αφού οι άγιοι πατέρες δεν φρόντιζαν να βάζουν επιγραφές έξω από τις κατοικίες τους, ούτε ότι ΑΥΤΟΙ τις καθαγίασαν.
Άφηναν μόνον δάκρυα, ιδρώτες, αίμα, τίμια λείψανα. Και αν είσαι αλαφροΐσκιωτος, μπορεί να ψυχανεμίζεσαι το πέρασμά τους.
Γρηγόριος ο γέροντας του Οσίου Αθανασίου του Μετεωρίτη, που πέρασαν από εδώ.
Αλλά Γρηγόριος και ο Σιναΐτης, που έφθασε μέχρι την Θεσσαλονίκη. Να πέρασε γιά λίγο και από εδώ; Ποιός το ξέρει; Αλλά και γιατί όχι;
Άλλο μεγάλο ερώτημα: Πότε έμαθε ο Γρηγόριος γιά την Βέροια; Έχουμε απάντηση, που βγαίνει αν συγκρίνουμε τις χρονολογίες. Όταν ο Παλαμάς ήταν παιδί στην Πόλη, πατριάρχευε ο βερροιώτης πατριάρχης Νήφων ο Α΄. που έχτισε και τους Αγίου Αποστόλους στην Συμβασιλεύουσα.
Άλλο πάλι ερώτημα: Ποιοί ήταν οι άλλοι μαθητές του Γρηγορίου όταν έφθασε εδώ από την Θεσσαλονίκη.
Και άλλο ερώτημα: Ποιόν δρόμο ακολούθησε η οσιακή εκείνη συνοδία, γιά να φτάσουν στα Πιέρια όρη;
Ήρθαν από την ξηρά, περνώντας τον Αξιό και τον Λουδία και τον Αλιάκμονα; Ή μήπως έφθασαν νηοχούμενοι, από τον Θερμαϊκό στον Πιερικό κόλπο;
Ερωτήματα άλυτα πιθανώς, αλλά γιά αυτό είναι η επιστήμη, να υποβάλλει ερωτήματα και να προσπαθεί να τα απαντήσει.
Και πιθανώς οι απαντήσεις να υπάρχουν αλλά να μην τις έχουμε συναντήσει και ανακαλύψει.
Πάντως όλα αυτά γίνονται γιά να νοιώσουμε την οικειότητα με τον μέγα Γρηγόριο, και διά της προσευχής αλλά και με τα πραγματολογικά στοιχεία, αφούμε ζούμε και αναπνέουμε στα μέρη και τους τόπους όπου και εκείνος ευαρέστησε τα μάλα τον Χριστό.
Και τι παράδοξο;! Ένας τόσο άριστος, να μην έχει «Βίο» παρά έναν εγκώμιο Λόγο;
Και τι τραγικό; Μέχρι σήμερα να μην υπάρχει σωστή, κριτική, στα ελληνικά, έκδοση αυτού του εξαιρετικού κειμένου του άλλου αγίου, του Φιλοθέου πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, του Κοκκίνου.
Καλή Κυριακή και καλή μικροπανήγυρη να έχομε.
