Του π. Ηλία Μάκου
Λόγος γίνεται κατά καιρούς για τον αριθμό των οργανικών θέσεων στην Εκκλησία της Ελλάδας.
Η ιστορική πορεία των πραγμάτων, οι κανονιστικές πράξεις και οι προβλέψεις του καταστατικού χάρτη ξεκαθαρίζουν τα πράγματα.
Επί του πρακτέου, μέχρι το 2010, οπότε περιορίστηκαν οι διορισμοί λόγω μνημονίου, εφαρμοζόταν ο αναγκαστικός νόμος 2200/1940 (άρθρο 51), ο οποίος επέτρεπε στις Μητροπόλεις να χειροτονούν – διορίζουν κληρικούς ανάλογα με τον αριθμό των οικογενειών των ενοριών, κάτι που επέτρεπαν και Κανονισμοί της Εκκλησίας.
Το ζήτημα πρωτοξεκινάει όταν ο αναγκαστικός νόμος 536/1945 κατήργησε την πληρωμή των κληρικών σε είδος από τους ενορίτες, προέβλεψε «Κεφάλαιον προς πληρωμήν μισθού εφημεριακού κλήρου», ενώ για πρώτη φορά θέσπισε, σύμφωνα με τα τότε πληθυσμιακά δεδομένα, 6.000 οργανικές θέσεις κληρικών σ’ ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, δηλαδή περιλαμβάνεται, εκτός από την Εκκλησία της Ελλάδας, και η Εκκλησία της Κρήτης, ενώ αργότερα ενσωματώθηκε και η Δωδεκάνησος (Μητροπόλεις υπαγόμενες στο Οικ. Πατριαρχείο).
Παρότι ο νόμος καθόριζε τις οργανικές θέσεις σε 6.000, από την έναρξη της εφαρμογής του ενίσχυε τη μισθοδοσία, πέρα από την ειδική εισφορά όλων των ενοριακών ναών ποσοστού 25% (και από το 1968 ποσοστού 35%) επί των ακαθαρίστων εσόδων τους και την «ενοριακή εισφορά» των πιστών (καταργήθηκε το 1962), και των 7.151 ιερέων, που υπηρετούσαν εκείνη την περίοδο.
Άρα όλες οι θέσεις από την πρώτη στιγμή θεωρήθηκαν και χαρακτηρίστηκαν ως οργανικές. Παρατηρείται, λοιπόν, από το 1945 να μισθοδοτούνται με κρατικές δαπάνες περισσότεροι κληρικοί από τις προβλεπόμενες θέσεις, χωρίς να αμφισβητείται η οργανικότητα των επι πλέον θέσεων.
Ενώ το 1968 εξομοιώθηκε μισθολογικά ο κληρικός με τον δημόσιο υπάλληλο, το 1970 με εσωτερικό (δικό της) Κανονισμό η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αύξησε τις «οργανικές θέσεις» κληρικών των ενοριών της σε 8.000, και ως προς τη μισθοδοσία θεωρήθηκε δεδομένο και έτσι εξελίχθηκαν τα πράγματα, ότι θα ίσχυε το μέχρι τότε καθεστώς πληρωμών.
Το 2004 καταργήθηκε η ειδική εισφορά από τα ακαθάριστα έσοδα των ναών και τη μισθοδοσία ανέλαβε καθολικά το κράτος, ενώ το 2013 θεσπίστηκε οι κληρικοί να αμείβονται από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό.
Δεν αυξήθηκαν, όμως, με νομοθετική ρύθμιση οι 6.000 οργανιικές θέσεις από το 1945, το πλαφόν των οποίων, βέβαια, δεν τηρήθηκε ποτέ, αφού ο αριθμός των ιερέων ήταν πάντα μεγαλύτερος και παρ’ όλα ταύτα υπήρχαν και υπάρχουν εφημεριακά κενά.
Προκύπτει ότι οι οργανικές θέσεις των κληρικών δεν αφορούν στο Δημόσιο, αλλά αυτές καθορίζονται από Κανονισμό της Εκκλησίας.
Όπως και η μόνιμότητά τους δεν έχει να κάνει με τη δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα, αλλά από τα οριζόμενα στον Καταστατικό Χάρτη.
