Του π. Ηλία Μάκου
Τις τελευταίες ημέρες απασχόλησε την επικαιρότητα η επιθυμία γνωστής ηθοποιού, που έφυγε από τη ζωή, να μην ταφεί, αλλά να καεί και η τέφρα της να τοποθετηθεί σε μνημείο, που ζήτησε να κατασκευαστεί στον αύλειο χώρο του σπιτιού στην Αθήνα, όπου διέμενε ως την τελευταία στιγμή της ζωής της.
Εξάλλου πρόσφατα τα μέλη μιας οικογένειας βρέθηκαν σε αναστάτωση, καθώς ο νεκρός, νεαρό σχετικά άτομο, είχε εκφράσει, όσο ζούσε, προφορικά το αίτημα να καεί το σώμα του μετά το θάνατό του.
Τελικά οι συγγενείς του, που τους απασχόλησε το δίλημμα “να τον θάψουμε ή να τον κάψουμε;”, επέλεξαν να μην αγνοήσουν την επιλογή του.
Όμως το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων στην Ελλάδα προτιμά τον ενταφιασμό και όχι την αποτέφρωση.
Οι αιτίες δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα έθιμα, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, αλλά σχετίζονται κυρίως με τη θεώρηση της Ορθόδοξης πίστης μας ως συστατικού στοιχείου και της ύπαρξής μας και του αυτοπροσδιορισμού μας.
Δεν μπορεί να αγνοηθεί σε καμία περίπτωση από τους Χριστιανούς, όπως και από άλλους, ότι με την αποτέφρωση παραδίδεται στον παρά φύση αφανισμό και στην περιφρόνηση το σώμα μας, που είναι δημιούργημα του Θεού.
Επιπλέον η αποτέφρωση, κατά τη γνώμη μας πάντα, δεν αποτελεί κανενός είδους μεταρρύθμιση, όπως διατείνονται ορισμένοι, αντίθετα έχει στοιχεία οπισθοδρόμησης.
Δεν είναι πολιτισμική εξέλιξη τα νεκρά σώματα να παραδίδονται με ψυχρότητα στην πυρά, αλλά άκριτη υιοθέτηση ξεπερασμένων πρακτικών κυρίως του Ινδουισμού και της ειδωλολατρίας των αρχαίων Ελλήνων, όπου και εκεί βεβαίως από το γεγονός δεν λείπει ο θρησκευτικός χαρακτήρας υπό άλλη, φυσικά, θεώρηση των πραγμάτων.
Οι υποστηρικτές της αποτέφρωσης προβάλλουν κατά καιρούς ποικίλα επιχειρήματα, μεταξύ των οποίων λόγους υγιεινής.
Όμως επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι δεν υπάρχει τοξικό δηλητήριο στους νεκρούς, αφού “ο παρασιτικός ερεθισμός σε πώματα νεκρά καταστρέφεται”.
Εξάλλου κάποιοι ισχυρίζονται ότι η καύση των νεκρών είναι μια λύση στο πρόβλημα του κορεσμού των νεκροταφείων.
Η Αθήνα με τα τέσσερα και πλέον εκατομμύρια πληθυσμού και άλλες πόλεις στη χώρα μας, ακόμη και χωριά, δεν εξυπηρετούνται από τα κοιμητήρια, που υπάρχουν. Πράγματι παρατηρείται συμφόρηση των νεκροταφείων.
.
Και, ομολογουμένως, αναπτύσσεται και κερδοσκοπία γύρω από τα νεκροταφεία, που σε μερικές περιπτώσεις είναι εξοργιστική.
Εκεί, που θα έπρεπε να συναντά κανείς ανθρωπιά, κυριαρχεί, όχι σε λίγες περιπτώσεις, η εκμετάλλευση. Εκεί, που θα έπρεπε ο πονεμένος να ανταμώνει την αγάπη, βρίσκει τη σκληρότητα.
Χρήματα, προχειρότητα, παγερότητα, τυπικισμοί, στεφάνια πανάκριβα και τάφοι μεγαλοπρεπείς για το θεαθήναι, όλα ξένα προς το γνήσιο πνεύμα της Εκκλησίας.
Δεν υπάρχει πιο μακάβριο πράγμα από το εμπόριο των νεκρών. Η πτωμαΐνη πρέπει να καθαρισθεί από τα νεκροταφεία μας.
Ωστόσο αυτές δεν είναι αφορμές να μεταβληθεί η ουσία της πίστης. Τα του κορεσμού των νεκροταφείων και τα της κερδοσκοπίας είναι διαχειρίσιμα και διευθετήσιμα, αν υπάρξουν συντονισμένες ενέργειες.
Βέβαια ο καθένας και ανάλογα με τις πεποιθήσεις του και τη στάση ζωής του είναι ελεύθερος να διαλέξει τον τρόπο διαλύσεως του σώματός του και είναι απολύτως σεβαστή η προτίμησή του. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό…
Το ζήτημα είναι, και δεν το γράφουμε παπαδίστικα και μονόπλευρα, αλλά προσπαθώντας να προσεγγίσουμε πνευματικά και ψύχραιμα, θέλουμε να πιστεύουμε, το θέμα, ότι η αποτέφρωση των νεκρών οδηγεί στην άρνηση της βασικής αρχής, που θέλει τον άνθρωπο με θείο προορισμό, και δεν τον βλέπει ως στερεό απόβλητο μιας χρήσης, που καταλήγει στην ανυπαρξία.
Και είναι επιπόλαιη η άποψη ότι “άμα πεθάνουμε, τι σημασία έχει αν μας κάψουν ή μας θάψουν, δεν θα καταλάβουμε τίποτα”.
Στην παράδοσή μας το σώμα μπαίνει στον τάφο, αποδίδεται στη μητέρα γη, επιστρέφει στο χώμα, από το οποίο πλάσθηκε και έχει μεταφυσική προοπτική.
Οι τάφοι για τους Χριστιανούς δεν είναι πτωματοδοχεία. Είναι το γόνιμο έδαφος, που δέχεται το σπόρο, ο οποίος θα σαπίσει και στη συνέχεια θα καρποφορήσει στην αιωνιότητα.
Αν επιλέξουμε την αποτέφρωση, ακυρώνουμε, δηλαδή, εμείς οι ίδιοι, αυτό, που έχουμε αποδεχθεί ως Χριστιανοί.
Το βασικότερο όλων είναι να μην αποστασιοποιηθεί ο λαός από τα πιστεύω του και τις αξίες του.
Ο σεβασμός στον άνθρωπο δεν μπορεί ποτέ να περιέχει βία. Και η καύση είναι, μια βίαιη πράξη, που δεν έχει σχέση με τη φυσιολογική φθορά του σώματος.
