Του Αρχιμ.Θωμά Ανδρέου, από το προσωπικό του blog “Ιερατικοί Στοχασμοί”

Στην εξέλιξη της ιστορικής πορείας της Εκκλησίας, παρείσφρησαν σύμβολα και πρακτικές, που κατά την λεγόμενη Αποστολική εποχή, δηλαδή, την εποχή κατά την οποίαν η Εκκλησία βρισκόταν ακόμα στα σπάργανα Της, αυτά ήταν παντελώς άγνωστα.

Για παράδειγμα, η λειτουργική αμφίεση των Κληρικών παντός βαθμού και ιδιαίτερα των Επισκόπων, που ελάχιστη σχέση μπορεί να έχει με την σημερινή. Κάποτε λοιπόν, το διακριτικό της Αρχιερωσύνης του Επισκόπου, ήταν το μεγάλο ωμοφόριο με το οποίον ο Επίσκοπος, ως πρώτος της ευχαριστηριακής συνάξεως, ξεχώριζε μεταξύ των Πρεσβυτέρων.

Τις τρεις βαθμίδες της Ιεροσύνης  συνένωνε, ένα διακονικό οράριο στον ώμο του διακόνου, όπου κατά την χειροτονία του ο Επίσκοπος το έθετε στον τράχηλο του με την μορφή του επιτραχηλίου και όταν ο Πρεσβύτερος εκλέγονταν ως Επίσκοπος το επιτραχήλιο αυτό γινόταν ωμοφόριο στους ώμους του, ως σύμβολο της ποιμαντικής ευθύνης του καλού ποιμένος, απέναντι στην λογική ποίμνη που η Εκκλησία του εμπιστεύθηκε να ποιμάνει.

Όλα τα υπόλοιπα, προσετέθησαν συν τω χρόνω και αποτελούν μιαν παράδοση μέσα στο χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, παράδοση η οποία ιστορικά, έχει τις ρίζες της στην εποχή του Βυζαντίου, την οποίαν και διασώζει σήμερα μόνον η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, μέσα από την λειτουργική Της πρακτική, την ιερά υμνολογία κοκ.

Μεταξύ των συμβόλων της επισκοπικής εξουσίας, είναι η ράβδος και τα εγκόλπια τα οποία ο Επίσκοπος φέρει μετά την χειροτονία του.

Και σε καμία περίπτωση η κατάθεση των σκέψεων αυτών, δεν έχει ως στόχο να μειώσει την αξία των συμβόλων της Αρχιεροσύνης ή να καταδείξει ως περιττή την παρουσία τους.

Οι παρακάτω όμως σκέψεις δημιουργήθηκαν μετά από σχόλια που ευρέως κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και τα οποία σχετίζονται με την εμφάνιση Επισκόπου άνευ των συμβόλων αυτών της Αρχιεροσύνης του, όχι σε μια λειτουργική πράξη εντός του Ιερού Ναού ή κάπου αλλού, αλλά ανάμεσα σε πεινασμένους ανθρώπους, μιας άλλης θρησκευτικής παραδοχής, η πολυπληθής παρουσία των οποίων έφθασε πλέον τα όρια μιας χωρίς προηγούμενο για την Πατρίδα μας ανθρωπιστικής κρίσης.

Πριν λίγες ημέρες, ο Επίσκοπος της τοπικής μας Εκκλησίας, επισκέφθηκε το κλειστό γυμναστήριο της Ελευθερούπολης μέσα στο οποίον φιλοξενούνται δεκάδες μετανάστες. Πήγε εκεί, με το ράσο του και το σκουφάκι του, άγνωστος μεταξύ αγνώστων – όσον αφορά τους πρόσφυγες- για να δει από κοντά το δράμα αυτών των ανθρώπων, να τους χαρίσει ένα χαμόγελο, να τους μοιράσει μαζί με τους Ιερείς του, όσα η αγάπη τους φιλότιμου λαού της επαρχίας μας συγκέντρωσε μαζί με την τοπική Εκκλησία αλλά και άλλους φορείς.

Οι πρόσφυγες, χωρίς να γνωρίζουν πως είναι ο Μητροπολίτης, εξάλλου και κάποιοι να τους το είπαν δεν νομίζω να κατάλαβαν τι ακριβώς σημαίνει αυτό, τον υποδέχθηκαν με σεβασμό εκφράζοντας ευγνωμοσύνη απέναντι σε όλους όσους συνδράμουν στοργικά στην περίθαλψη τους και στην φροντίδα τους.

Λίγες ημέρες μετά, κάποιοι άλλοι Επίσκοποι σε άλλο μέρος, εμφανίσθηκαν με τα εγκόλπια τους και τα επανωκαλύμαυχα τους, για να κάνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα. Λογικό είναι, κάποιοι να τους δουν σαν παράξενα όντα μεταξύ τους φορώντας αυτά τα ψεύτικα χρυσά στο λαιμό τους, ή ακόμα περισσότερο τα επανωκαλύμαυχα τους – που  σήμερα όταν τα φοράμε, πολλές φορές τρομάζουν μικρά Ελληνόπουλα που τα φέρνουν μέσα στο Ναό να λειτουργηθούν- τα οποία φαντάζομαι τι εντύπωση προκάλεσαν στα μάτια των πεινασμένων μικρών παιδιών που έβλεπαν τα ψευδόχρυσα εγκόλπια να γυαλίζουν στο φως του ήλιου…

Φαντάσου λοιπόν, όταν δεν μπορείς να πείσεις τους Έλληνες Ορθοδόξους Χριστιανούς πως αυτά είναι ψεύτικα σε τέτοιο βαθμό που να μπορεί να τα προμηθευτεί ο οποιοδήποτε και να τα φοράει κάνοντας τον δεσπότη και πίσω από την κάλυψη του παλαιού ημερολογίου, αν μπορείς να πείσεις αλλοθρήσκους… Αν αυτό σε σχέση με την πραγματική αξία και όχι την φανταστική του κάθε ανίδεου εκτιμητή τους, δεν μπορούν να το καταλάβουν οι Ορθόδοξοι που σε κάθε ευκαιρία βγάζουν δηλητήριο για όλα αυτά τα ”αξεσουάρ”, άντε να το δώσεις να το καταλάβουν πεινασμένοι μουσουλμάνοι που μέσα στην φτώχεια και την πείνα τους βλέπουν έναν να τους πλησιάζει φορώντας αυτό που – στο μυαλό τους – ίσως να τους έβγαζε για πάντα από την πείνα και την δυστυχία τους….

Λίγες ημέρες μετά, άλλος Επίσκοπος, ο πλέον γνωστός στην  Ελλάδα, που ακόμα και με μόνον το απλό ράσο του να κυκλοφορήσει στον δρόμο δεν υπάρχει περίπτωση να μην γίνει αντιληπτός, προτίμησε να εμφανισθεί σαν απλός Ορθόδοξος παπάς χωρίς κανένα άλλο διακριτικό μιας και όπως ήδη είπαμε, ακόμα και αν φορούσε επάνω του όλα τα Αρχιερατικά άμφια του, πάλι δεν θα τον γνώριζαν οι πρόσφυγες που πήγε να επισκεφθεί από κοντά. Αυτές είναι τρεις διαφορετικές περιπτώσεις όπου Εκκλησιαστικά πρόσωπα διακονούν με τον ίδιο τρόπο αλλά με άλλη αμφίεση τον άνθρωπο που πάσχει και πονά. Αυτή είναι η βάση!

Άνοιξε λοιπόν μια τεράστια συζήτηση για το θέμα της αμφίεσης των προσώπων σε αυτές τις εμφανίσεις τους που αδικεί ασφαλώς την ουσία του πράγματος. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πρέπει να φορέσουμε σταυρό για να πάμε στους αλλόθρησκους πεινασμένους ανθρώπους! Γιατί; Για να ομολογήσουμε την πίστη μας; Η πράξη του Ευαγγελικού λόγου, εδώκατε μοι φαγείν ή ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, δεν είναι μια μαρτυρία πίστεως; Ακόμα και μόνον αυτό το ράσο όταν κυκλοφορεί ανάμεσα σε ανθρώπους δεν είναι μια ξέχωρη ομολογία;

Κάποτε μου είπαν για κάποιον ακομπλεξάριστο επίσκοπο της εποχής μας που κάθονταν στο γραφείο του χωρίς να φορά το εγκόλπιο του και σίγουρα για να είμαστε δίκαιοι δεν είναι ο μόνος που σκέπτεται με αυτόν τον τρόπο. Όταν τον είδε κάποιος φίλος να κάθεται στο γραφείο του χωρίς εγκόλπιο του λέει με απορία :”μα, Σεβασμιώτατε χωρίς εγκόλπιο στο γραφείο σας, να έρθει κάποιος να σας δει και να μην σας αναγνωρίσει; ” Και απαντά ο ακομπλεξάριστος αυτός άνθρωπος με αφοπλιστική ειλικρίνεια στον άλλον:”γιατί, ποιος θα καθόταν σε αυτό το γραφείο;” δείχνοντας με τον τρόπο αυτό πως είτε φοράς είτε δεν φοράς όλα αυτά τα περίτεχνα και ωραία πράγματα, τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει αν τελικά εσύ δεν το θες!  Αλίμονο δε, αν ο επίσκοπος, αναγνωρίζεται από το ποίμνιο του μόνον όταν φορά το εγκόλπιο ή κρατά την  ποιμαντική ράβδο στα χέρια του… Αλίμονο αν η ποιμαντική του ευθύνη εξαρτάται από ένα ψεύτικο κόσμημα το οποίο φορά απέναντι σε αληθινούς ανθρώπους…

Και κάτι τελευταίο: η Ορθόδοξη Εκκλησία, έχει μάθει να δίνει χωρίς να περιμένει να της το αναγνωρίσει κανείς, ακόμα και μέσα από το ποίμνιο που θεωρεί δικό Της…