Παλιές ορθόδοξες εκκλησίες της Αλβανίας, ξεχασμένες και εγκαταλελειμμένες επί πολλές δεκαετίες, λόγω του αθεϊστικού διωγμού, που έμεναν απροστάτευτες, αναστηλώνονται τόσο από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, όσο και από το Ινστιτούτο Αποκατάστασης Πολιτιστικών Μνημείων στην Αλβανία, σε συνεργασία με την Εκκλησία.

Η μέριμνα του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστασίου και προς αυτή την κατεύθυνση είναι εξακολουθητική, ουσιαστική και αποτελεσματική.

Παρότι σε πολλές περιπτώσεις είναι δυσχερές το έργο αναστήλωσης, οι ειδικοί επισημαίνουν πως η αποκατάσταση των ναών είναι ακόμα εφικτή, γεγονός που, εάν συμβεί, και τα Ορθόδοξα μνημεία θα αναδειχθούν, θα ξαναποκτήσουν την πλήρη λειτουργικότητά τους και αναμένεται να προσελκύσουν το ενδιαφέρον αρκετών προσκυνητών.

Κάποιες από τις ορθόδοξες υποδομές, που έχουν αρχαιολογική αξία, έχουν ήδη βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με πρωτοβουλία της ίδιας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και του κράτους.

Έτσι το Ινστιτούτο Αποκατάστασης Πολιτιστικών Μνημείων αυτή την περίοδο συντηρεί τις τοιχογραφίες του ναού του Αγίου Γεωργίου στο Βιθκούκι Κορυτσάς.

Λόγω της υγρασίας είχαν υποστεί πολλές φθορές, με υποχώρηση του γύψου και σκισίματα.

Τα Ορθόδοξα μνημεία της Εκκλησίας της Αλβανίας, που σιγά σιγά κάποια από αυτά ξαναβρίσκουν την αίγλη τους, φανερώνουν ότι η πίστη δεν είναι ένα φαινόμενο και επιφαινόμενο, που σβήνει από διάφορες προσωρινές καταστάσεις και στάδια.

Η πίστη είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη ψυχή. Είναι μια ιδέα, που όσο και αν πολεμηθεί, δεν ξεριζώνεται. Είναι δώρημα και χάρη του ζωντανού Θεού. Είναι το μεγάλο μυστήριο. Μυστήριο ακατάληπτο, το οποίο προκαλεί δέος, αλλά και μια εσωτερική υπερκόσμια γλυκύτητα στην ψυχή.

Γι’ αυτό σαγηνεύει. Αυτό, που δεν μπορούν καταλάβουν διαχρονικά οι διώκτες της, όπως συνέβη και στην Αλβανία, είναι ότι με τη θρησκεία ο άνθρωπος όχι μόνο μεταμορφώνεται σε Άνθρωπο. Αυτό θα ήταν πολύ λίγο.

Υψώνεται πάνω από τους φραγμούς και τις αντιθέσεις της ύπαρξη, υπερβαίνει το χρόνο και τη ροή του και δίνει νόημα στη ζωή του και στον κόσμο.