Μητροπολίτου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου
Γενικοῦ Διευθυντοῦ Ἀποστολικῆς Διακονίας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

† Mνήμη Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου.

Την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδος τιμάμε μια μεγάλη προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης, τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο, το γιο του Ιακώβ, τον οποίο πούλησαν, εξαιτίας μεγάλου φθόνου, τα αδέλφια του ως δούλο στην Αίγυπτο (Γεν. κεφ.37-50). Η πολύπαθη ιστορία του μας είναι λίγο πολύ γνωστή. Η φιλήδονη γυναίκα του Πεντεφρή, αυλικού του Φαραώ, αφού δεν μπόρεσε να τον παρασύρει στην αμαρτία της μοιχείας, τον συκοφάντησε και τον έριξαν στη φυλακή. Μετά την εξήγηση των περίεργων ονείρων του Φαραώ κατέστη αντιβασιλέας της μεγάλης χώρας της Αιγύπτου. Συνάντησε τους αδελφούς του, τους οποίους όχι μόνο δεν τα τιμώρησε, αλλά τους ευεργέτησε και τους εγκατέστησε στο πιο έφορο μέρος της Αιγύπτου, προκειμένου να ζήσουν ευτυχισμένοι. Την αγία αυτή ημέρα προβάλλεται η υπέροχη μορφή του Παγκάλου Ιωσήφ, γιατί αυτός σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, αποτελεί προτύπωση του Χριστού μας. Όπως ο Κύριος υπέφερε άδικα εξαιτίας της ανθρώπινης κακίας των ομοφύλων Του, το ίδιο και εκείνος υπέφερε εξαιτίας της κακίας των αδελφών του και έδειξε, όπως και ο Χριστός, απέραντη ανεξικακία.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Μαρτίνου, πάπα Ρώμης, τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Ὁ Ἅγιος Μαρτίνος, Ἐπίσκοπος Ρώμης, ἐγεννήθηκε στό Τόδι τῆς Ὀμβρικῆς τῆς Κεντρικῆς Ἰταλίας. Ἀνῆλθε στόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆς Ρώμης σέ ἐποχή, κατά τήν ὁποία τήν Ἐκκλησία ἐτάρασσε ἡ αἵρεση τῶν Μονοθελητῶν. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἶχε τότε ἐμπλακεῖ στήν αἵρεση αὐτή. Ὁ Ἅγιος Μαρίνος συνεκάλεσε Σύνοδο στό ναό τοῦ Σωτῆρος Λατερανοῦ, τό ἔτος 649 μ.Χ., ἡ ὁποία κατεδίκασε τόν Μονοθελητισμό, ὁ δέ Ὅρος αὐτῆς εἶναι ἐπέκταση τῆς διδασκαλίας τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἡ Σύνοδος ἐψήφισε καί εἴκοσι ἀναθεματισμούς κατά τῶν αἱρετικῶν καί τῶν ἀρχηγῶν τους. Αὐτή, ἐκτός τῶν ἄλλων, κατεδίκασε τούς μονοθελήτας Πα-τριάρχες τῆς Κωνσταντινουπόλεως Σέργιο καί Πύρρο, συνεργάτες τοῦ Ἡρακλείου, καί τόν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Παῦλο Β΄.

Σημαντικό ρόλο στίς διεργασίες τοῦ Συνόδου διεδραμάτισε καί ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής.

Ὁ Ἅγιος Μαρτίνος ἀνέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα πρός ἐφαρμογήν τῶν ἀποφάσεων τῆς Συνόδου αὐτῆς στή Δύση καί στήν Ἀνατολή. Εἶχε διατελέσει παπικός ἀποκρισάριος στήν Κωνσταντι-νούπολη καί δέν ἦταν πρόσωπο εὐχάριστο στόν αὐτοκράτορα Κών-σταντα Β΄ (641-668 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος ἦταν ὁμόφρονας μέ τούς αἱρετι-κούς καί διέταξε τόν ἔξαρχο τῆς Ἰταλίας Ὀλύμπιο νά μεταβεῖ στή Ρώμη καί νά φέρει αἰχμάλωτο τόν Ἅγιο στήν Κωνσταντινούπο-λη. Ἡ διαταγή ἔμεινε ἀνεκτέλεστη, διότι ὁ Ὀλύμπιος ἐπανεστάτησε κατά τοῦ αὐτοκράτορος, ἀλλά ἔπεσε μετά δύο ἔτη στή Σικελία, μαχόμενος πρός τούς Ἄραβες, τό ἔτος 652 μ.Χ.

Ὁ νέος βυζαντινός διοικητής τῆς Ἰταλίας Θεόδωρος συνέλαβε τό ἔτος 653 μ.Χ. τόν Ἅγιο Μαρτίνο καί ἀπέστειλε αὐτόν, ἀσθενοῦντα καί κλινήρη, στήν Κωνσταντινούπολη. Ἐκεῖ ἐδικάσθηκε ὑπό τῆς συγκλήτου ὡς συνωμότης, καθαιρέθηκε σέ τελετή, κατά τήν ὁποία διέρρηξαν τά ἱερατικά ἱμάτια αὐτοῦ, καί ἐξορίσθηκε στή Χερσώνα τῆς Κριμαίας, ὅπου καί ἀπέθανε τό ἔτος 655 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν δύο Ἐπισκόπων, σύν τῷ ἁγίῳ Μαρτίνῳ, ἐξορισθέντων εἰς Κριμαίαν, τῶν Ὁμολογητῶν.

Μαζί μέ τόν Ἅγιο Μαρτίνο, Ἐπίσκοπο Ρώμης, ἐκδιώχθηκαν καί δύο Ἐπίσκοποι τῶν ὁποίων ἡ μνήμη ἑορτάζεται κατά τήν ἡμέρα αὐτή.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας Θεοδοσίας τῆς βασιλίδος καί Γεροντίου τοῦ εὐνούχου αὐτῆς.

Ἡ μνήμη αὐτῶν δέν ἀπαντᾶ στούς Συναξαριστές. Γνωρίζουμε γιά τούς Ἁγίους ἀπό τόν Λαυριωτικό Κώδικα Ι 70, ὅπου ὑπάρχει σχετικό ὐπόμνημα.

Σύμφωνα μέ αὐτό ἡ Ἁγία Θεοδοσία ἦταν θυγατέρα τοῦ βασι-λέως Ἀδριανοῦ (117-138 μ.Χ.) καί ἐπειδή δέν ἤθελε νά νυμφευθεῖ, ἐγκατέλειψε τόν βασιλικό οἶκο αὐτῆς καί μαζί μέ κάποιον εὐνοῦχο, πού ὀνομαζόταν Γερόντιος, καί ἔφθασε στά Ἱεροσόλυμα, ὅπου προσκύνησε τούς Ἁγίους Τόπους καί ἐβαπτίσθηκε στόν Ἰορδάνη. Ἀφοῦ ἐπισκέφθηκε τά μοναστήρια καί τίς σκῆτες τῆς περιοχῆς, ἐκα-τοίκησε σέ κελλί καί διῆλθε τό βίο της μέ νηστεῖες, ἀγρυπνίες καί προσευχές. Ὁ εὐνοῦχος Γερόντιος ἔγινε μοναχός σέ μοναστήρι καί ἀφοῦ ἔφθασε σέ ὕψη ἀρετῆς, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

Ἡ Ὁσία Θεοδοσία, ἀφοῦ ἔζησε θεοφιλῶς καί ἀξιώθηκε τοῦ προορατικοῦ χαρίσματος καί τῆς συνομιλίας μέ Ἀγγέλους, προεῖδε τό

τέλος της, μετέλαβε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων ἀπό τόν Ἐπίσκο-πο τῆς περιοχῆς καί παρέθεσε τό πνεῦμα της στά χέρια τοῦ Κυρίου.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Δάδα, Κυντιλ-λιανοῦ καί Μαξίμου τῶν ἀναγνωστῶν.

Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Δάδας, Κυντιλλιανός καί Μάξιμος ἔζησαν κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ (285-305 μ.Χ.) καί Διοκλητιανοῦ (284-305 μ.Χ.) καί τῶν ὑπάτων Γαβιβίου καί Ταρκυῒ-νου. Κατάγοντον ἀπό τήν πόλη τοῦ Δοροστόλου τῆς δευτέρας Μοι-σίας καί ἦσαν ἀναγνῶστες τῆς Ἐκκλησίας. Ἐκήρυσσαν μέ παρρη-σία τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό διεβλήθησαν στούς ὑπά-τους καί συνελήφθησαν. Ἐπειδή ὁμολόγησαν τόν Χριστό, ἐρρίφθη-σαν στή φυλακή, ἐβασανίσθηκαν καί τέλος ἀποκεφαλίσθηκαν στό κτῆμα αὐτῶν πού ἐλεγόταν Ὀζοβία.

Οἱ Χριστιανοί περισυνέλεξαν μέ εὐλάβεια τά ἱερά λείψανα αὐτῶν καί τά μετέφεραν στήν Κωνσταντινούπολη, στό ναό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου «ἐν τοῖς Βιγλεντίου»1, ὅπου ἐτελεῖτο καί ἡ Σύναξη αὐτῶν.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Ἐλευθερίου τοῦ Πέρσου καί Ζωῒλου τοῦ Ρωμαίου.

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἐλευθέριος ἦταν ἀπό τή χώρα τῆς Περσίας. Ὄντας ὅμως Χριστιανός καί ἀγαπώντας τόν Χριστό κατευθύνθηκε πρός τόν Ἅγιο Συμεών τόν Ἐπίσκοπο καί κοντά σέ αὐτόν τελειώτερα ἐδιδασκόταν τό λόγο τῆς ἀλήθειας. Καί ἀφοῦ ἐπέστρεψε στό σπίτι του ἐδίδασκε καί ὁ ἴδιος ὅσους προσέρχονταν σέ αὐτόν τά σχετικά μέ τήν Οἰκονομία τοῦ Χριστοῦ. Διδάσκοντας μέ αὐτό τόν τρόπο ὁ Ἅ-γιος Ἐλευθέριος καί ἐπαναφέροντας πολλούς ἀπό τούς ἄπιστους καί βαπτίζοντάς τους, ἔγινε ἀντιληπτός ἀπό τούς πυρολάτρες Πέρσες. Καί ἀφοῦ κατηγορήθηκε στό βασιλέα, συνελήφθη καί παρουσιάσθη-κε δέσμιος σέ αὐτόν. Ὁ βασιλέας ὅμως ὅταν τόν ἐρώτησε καί τόν εἶδε ἀμετακίνητο στήν πατρώα εὐσέβεια, τόν παρέδωσε στούς ἀρχιμά-γους, ἀφοῦ τούς παρήγγειλε νά τόν πείσουν νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό. Ὁ Μάρτυς ὑπέφερε μέ καρτερία καί προσευχή τά βασανιστήρια. Ὁ Ἅγιος Ζωῒλος, βλέποντας τήν ὑπομονή καί τήν πίστη τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου, τόν ἐμακάρισε. Ἔτσι συνελήφθη καί αὐτός καί ἀποκεφαλίσθηκε μαζί μέ τόν Ἅγιο Ἐλευθέριο.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Θεοδοσίου.

Εἶναι ἄγνωστο ποῦ καί πότε ἐμαρτύρησε ὁ Ἅγιος Θεοδόσιος διά ξίφους.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Χριστοφόρου, τοῦ ἐν τῇ μονῇ τοῦ Ἁγίου Σάββα ἀσκήσαντος.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Ἀρσενίου, ἀρχιεπισκόπου Ἐλασσῶνος.

Ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἐγεννήθηκε στήν Εὐρυτανία, τό ἔτος 1548, ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς καί φιλόθεους, τόν Θεόδωρο καί τήν Χρι-στοδούλη.

Τό συγγραφικό ἔργο, ἡ γλωσσομάθειά του καί ἡ θητεία του ὡς διδασκάλου δείχνουν ὅτι ἦταν πολύ μορφωμένος. Ποῦ ἔμαθε τά γράμματα δέν μᾶς εἶναι γνωστό. Τό ἔτος 1574 ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἐξελέγη Ἐπίσκοπος «Δημονίκου καί Ἐλασσῶνος» καί διαδέχθηκε τόν Δαμασκηνό Β΄ (1570-1574). Τόν ἴδιο χρόνο ἐδέχθηκε τήν ἐπίσκεψη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου Β΄2 τοῦ Τρανοῦ, πού ἐπραγματοποιοῦσε περιοδεία στή Ρούμελη καί στήν Πελοπόννησο. Ὁ Πατριάρχης Ἱερεμίας ἐφιλοξενήθηκε στό μοναστήρι τῆς Ὀλυμπιωτίσσης.

Τό γεγονός ὅτι ἀπό τό ἔτος 1580, περίπου, στήν Ὀλυμπιώ-τισσα ἐλειτουργοῦσε κρυφό σχολειό, μᾶς κάνει νά θεωροῦμε ὁτι ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἐνδιαφέρθηκε ζωηρά καί γιά τή στοιχειώδη μόρφω-ση τῶν νέων τῆς Ἐπισκοπῆς του, γι’ αὐτό καί σέ συνεννόηση καί συνεργασία μέ τόν ἡγούμενο καί τούς μοναχούς τῆς Ὀλυμπιώ-τισσας ὀργάνωσε τό σχολεῖο αὐτό καί παρεκίνησε καί ἐνεθάρρυνε τά Ἑλληνόπουλα τῆς Ἐλασσῶνος, πού εἶχαν ζῆλο γιά τά γράμματα, νά ἀνεβαίνουν στό μοναστήρι καί ἐκεῖ νά μαθαίνουν ἀνάγνωση καί γραφή ἐπάνω στά ἱερά κείμενα.

Κατά τό ἔτος 1588 ὁ Ἅγιος συνόδευσε, μαζί μέ τόν Μητρο-πολίτη Μονεμβασίας Ἱερόθεο, τόν Πατριάρχη Κωνσταντινουπό-λεως Ἱερεμία Β΄ στή Μόσχα, ὅπου στίς 26 Ἰανουαρίου 1589 ἀνα-γόρευσαν καί ἐγκατέστησαν τόν Μητροπολίτη Ἰώβ, ὡς Πατριάρχη Βλαδιμηρίας, Μόσχας καί ἁπάσης Ρωσίας καί ἁπασῶν τῶν βορείων Χωρῶν». Τήν τελετή καί τίς ἐκδηλώσεις τῆς ἐνθρονίσεως τοῦ Μη-τροπολίτου Ἰώβ τίς περιέγραψς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος μέ στίχους στή δημοτική γλώσσα, μέ τίτλο «Κόποι καί διατριβή τοῦ ταπεινοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀρσενίου».

Ὁ Ἅγιος δέν ξαναγύρισε στήν Ἐπισκοπή Ἐλασσῶνος, ἀλλά ἔμεινε ὁριστικά στή Ρωσία, ὅπου καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1625.

Σχετικά μέ τή ζωή καί τή δράση του στή Ρωσία, γνωρίζουμε ὅτι ἐδίδαξε στό Κοινοτικό Ἑλληνικό σχολεῖο τοῦ Λβώφ τῆς Ρουθη-νίας3, ὅπου ὑπῆρχε πολυμελής καί ἀκμαία Ἑλληνική παροικία, κυρίως ἐμπόρων, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ Κρητικός κρασέμπορος Κωνσταντίνος Κορνιακτός.

Ἀργότερα ὁ Ἅγιος διετέλεσε διοικητής τῆς ἐπαρχίας Σουζδα-λίας, ἀπό ὅπου ἀλληλογραφοῦσε συχνά μέ τόν Πατριάρχη Ἀλε-ξανδρείας Ἅγιο Μελέτιο τόν Πηγᾶ. Στό διάστημα τῆς πολύχρονης διαμονῆς του στή Ρωσία ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος δέν ἐλησμόνησε τή γένέτειρα καί τά μοναστήρια, ὅπου μᾶλλον εἶχε περάσει τά νεανικά του χρόνια. Ἀφιέρωσε πολλά βιβλία, εἰκόνες καί ἱερά σκεύη στή μονή Τατάρνης καί στά Μετέωρα4.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Στεφάνου τοῦ Νέου, τοῦ ἐκ Ρωσίας.

Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Στέφανος, κατά κόσμον Βαλέριος Στε-πάνοβιτς Μπέκχ ἐγεννήθηκε τό ἔτος 1872 στό Ζιτομίρ, κοντά στήν περιοχή Βολογκντά. Παρηκολούθησε μαθήματα στό σεμινάριο τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως καί τό ἔτος 1903 εἰσήχθη στή θεολογική ἀκα-δημία τῆς Μόσχας. Στίς 20 Δεκεμβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους ἐκάρη μοναχός καί ἔλαβε τό ὄνομα Στέφανος. Ὅταν ἐτελείωσε τίς σπουδές του, διορίσθηκε σχολάρχης τῆς θεολογικῆς σχολῆς τοῦ Σόλικαμ καί ἀργότερα τῆς Μενγκρελίας καί τοῦ Μπεζχέτσκ. Στίς 8 Ὀκτωβρίου 1914 ἐγκατέλειψε τή διεύθυνση τῆς θεολογικῆς σχολῆς καί ἐπαρου-σιάσθηκε στό στρατό, προκειμένου νά διακονήσει τίς θρησκευτικές ἀνάγκες τῶν στρατιωτῶν. Ἀπό τά τέλη τοῦ ἔτους 1915 μέχρι τό 1918 διηύθηνε τή θεολογική σχολή τοῦ Καργκοπόλ καί διακόνησε ὡς ἀρχιμανδρίτης στή Λαύρα τοῦ Ἁγίου Ἀλεξάνδρου Νέφσκϊυ.

Στίς 9 Ὀκτωβρίου 1921 ἐξελέγη Ἐπίσκοπος τοῦ Ἰζχέβσκ, πού ἐκκλησιαστικά ἀνῆκε στή δικαιοδοσία τοῦ Σαραπούλ. Ἡ ἱεραπο-στολική δράση του ὁδήγησε στή σύλληψή του. Ἔτσι, τό ἔτος 1924, φυλακίζεται στή φυλακή Ταγκάνκα τῆς Μόσχας. Ἀπό τό 1924 μέχρι τό 1926 φυλακίζεται στήν περιοχή τοῦ Σολόφκι, γιά νά ἀφεθεῖ ἐλεύ-θερος λίγο ἀργότερα. Τό ἔτος 1929 συλλαμβάνεται καί πάλι ἀπό τίς ἀρχές καί περιορίζεται στό χωριό Πομοζντίνο. Στίς 7 Σεπτεμβρίου

1932 τόν κλείνουν καί πάλι στή φυλακή, ὅπου μετά ἀπό κακουχίες καί βασάνους, τό ἔτος 1933, παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν Κύριο5.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Κυπρίου ἐξ Ἄκκρας (Πτολεμαῒδος) καί κατάθεσις αὐτῶν ἐν τῷ ναῷ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Λευκωσίας.

(Βλ. † 23 Ἀπριλίου). Τά ἱερά λείψανα τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυ-ρος Γεωργίου κατετέθησαν στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Λευ-κωσίας τό ἔτος 1967.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.