Μείζον θέμα για την Εκκλησία της Ελλάδος έχει προκύψει με την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να θεσπίσει την εορτή των Τριών Ιεραρχών ως αργία. Ενας ακόμη Ιεράρχης που παίρνει θέση για το θέμα είναι ο Μητροπολίτης Σάμου Ευσέβιος που εκφράζει την ανησυχία του.
Αναλυτικά η εγκύκλιος του Μητροπολίτη Σάμου
Αγαπητοί μου Πατέρες και Αδελφοί,
Με θλίψη και έντονο προβληματισμό πληροφορηθήκαμε την απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων να θεσπίσει την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών ως «αργία», η οποία όμως δεν θα περιέχει ούτε εκκλησιασμό των Μαθητών, αλλά ούτε και την πραγματοποίηση, έστω κάποιας, τιμητικής εκδήλωσης με αναφορά στη ζωή και το έργο των Τριών Ιεραρχών, ως Προστατών των Ελληνικών Γραμμάτων και της Παιδείας μας.
Και διερωτώμεθα; Ποια είναι άραγε η σκοπιμότητα μιάς τέτοιας απόφασης;
Σε τι ωφελεί η θέσπιση μιάς «αργίας» με θρησκευτική αφορμή, όταν αυτή δεν γίνεται για να διευκολυνθεί ο εκκλησιασμός διδασκόντων και διδασκομένων ή της συμμετοχής τους σε μια εκδήλωση πνευματικού περιεχομένου, για τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι Τρεις Ιεράρχες στην παιδεία και τον πολιτισμό του Έθνους μας;
Ή ακόμη σε τι θα έβλαπτε ο Εκκλησιασμός και η συμπροσευχή όλων, αφ’ ης στιγμής μάλιστα έχει ορισθεί να αναπέμπεται και ειδική δέηση για τον θείο φωτισμό και την άνωθεν ενίσχυση των Μαθητών, των Καθηγητών τους, των Γονέων και Κηδεμόνων τους και όλων όσων συντελούν στην πνευματική συγκρότηση των Νεοελλήνων;
Ειλικρινά λυπούμαστε, διότι αδυνατούμε να ερμηνεύσουμε μια τέτοια απόφαση και να κατανοήσουμε ακόμη τα κίνητρά της! Μας στενοχωρεί δε, η θλιβερή διαπίστωση, ότι μετά από την αλλοίωση του ορθοδόξου χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών, που, παρά τις αντιδράσεις μας, επέφερε στα Σχολεία μας το Υπουργείο Παιδείας με τα νέα βιβλία των Θρησκευτικών, τώρα επιχειρεί εκ νέου να αποκόψει τους Νέους μας από την εκκλησιαστική κοινωνία, επισημοποιώντας τον ήδη κατά τα τελευταία χρόνια αποδυναμωμένο σύνδεσμο των Σχολείων με την εκκλησιαστική ζωή.
Η απόφαση του Υπουργού Παιδείας κατ΄ αρχήν έρχεται σε αντίθεση με το μόλις περυσινό προεδρικό διάταγμα ΠΔ 79/2017, που αναφέρει, ότι «η εορτή των Τριών Ιεραρχών περιλαμβάνεται στις ημέρες, που πραγματοποιούνται Εορταστικές εκδηλώσεις στα σχολεία και κατά την κρίση τους εκκλησιασμός».
Όμως πέρα από την πνευματική βλάβη, που προκαλείται και είναι εθνικής και θρησκευτικής σημασίας, η απόφαση αυτή του Αξιοτίμου κ. Υπουργού Παιδείας, αποτελεί και κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος της Πατρίδος μας, σύμφωνα με το οποίο, στο άρθρο 16 παράγραφος 2, ως σκοπός της Παιδείας στην Ελλάδα αναφέρεται ρητά μετάξύ άλλων η ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης, σε συνδυασμό μάλιστα και με το 201 Προεδρικό Διάταγμα του 1998 (παρ. 8 του άρθρου 13 του Π.Δ. 201/1998) (ΦΕΚ 161 Α΄/13-7-1998), περί «Εκκλησιασμού Μαθητών», όπου ο εκκλησιασμός αναφέρεται ως αναφαίρετο δικαίωμά τους.
Για την ιστορία επιθυμούμε να αναφέρουμε, ότι ο κοινός εορτασμός των Τριών Ιεραρχών στις 30 Ιανουαρίου θεσπίσθηκε ήδη στην Ορθόδοξη Εκκλησία από τον 11ο αιώνα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμώντας από κοινού τις μεγάλες και εξέχουσες φυσιογνωμίες του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που λάμπρυναν με το πνευματικό τους ανάστημα το στερέωμα της Ελληνοχριστιανικής Παιδείας, αναδεικνύει τον θαυμαστό και απαράμιλλο συνδυασμό του ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη και ζωή. Οι Τρεις Ιεράρχες υπήρξαν η απτή απόδειξη του λόγου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο Οποίος, όταν ζήτησαν να τον συναντήσουν οι Έλληνες, είπε: «Νυν εδοξάσθη ο Υιός του ανθρώπου» (Ιω. ιγ 31)
Έκτοτε, ακόμη και μέσα στα ζοφερά χρόνια της Τουρκοκρατίας, η εορτή των Τριών Ιεραρχών εθεωρείτο ως η γιορτή της Ελληνικής Παιδείας. Αυτός ο συλλογισμός αποδεικνύεται ευχερώς, αν σκεφθούμε, ότι τόσο στη Σάμο και κυρίως στην Ικαρία, στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας χτίσθηκαν Ενοριακοί Ναοί προς τιμήν των Τριών Ιεραρχών, μεμονωμένα ή από κοινού. Όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στο Καρλόβασι, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στο ομώνυμο χωριό της Ικαρίας και στο Μαυρικάτο Ικαρίας, ή ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος Γλαρέδου Ικαρίας και ανάμεσά τους ο πρώτος Ενοριακό Ναός στον Ξυλοσύρτη Ικαρίας προς τιμήν και των Τριών Ιεραρχών, ένας εκ των αρχαιοτέρων Ναών της Μητροπολιτικής μας περιφερείας.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την μεγάλη αλήθεια και την πραγματική τιμή των Τριών Ιεραρχών από μέρους των Ορθοδόξων Ελλήνων, η Σύγκλητος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, επαλήθευσε τον εορτασμό και με απόφασή της το 1841 θέσπισε, να θεωρείται η εορτή των Τριών Ιεραρχών στις 30 Ιανουαρίου ως η εορτή των ελληνικών Γραμμάτων, απόφαση την οποία περιέβαλε με σχετική Νομοθεσία και η Πολιτεία αργότερα.
Επαναλαμβάνουμε, ότι το σκεπτικό του εορτασμού των Ελληνικών Γραμμάτων, παράλληλα προς την εορτή των Τριών Ιεραρχών, εδράζεται στο γεγονός ότι οι Τρεις Ιεράρχες, με τον τρόπο του ο καθένας, συνέζευξαν άριστα την Ελληνική μόρφωση και παιδεία με την Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη και ζωή.
Η αξία και η σπουδαιότητα του εορτασμού των Τριών Ιεραρχών, ως Εφόρων και Προστατών των Ελληνικών Γραμμάτων και κατ’ επέκτασιν των απανταχού της γης Ελλήνων μαθητών και διδασκάλων, κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδος, εμφαίνεται και από ένα απόσπασμα του λόγου του καθηγητού και συγγραφέως της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους, Κωνσταντίνου Παπαρηγόπουλου, ανήμερα της εορτής των Τριών Ιεραρχών του έτους 1881 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου υπογραμμίζει: «Ο νεώτερος Ελληνισμός ταυτίσας την εορτήν των Γραμμάτων μετά της εορτής των Τριών Ιεραρχών, απέδειξε πόσο ευκρινή είχε την συνείδησιν του χαρακτήρος, δι’ου ηθέλησε να περιβάλη την εθνικήν ημών εκπαίδευσιν, καθ’ ότι παιδεία και πίστις, πίστις και παιδεία, υπήρξαν οι δύο πόλοι περί ούς έδει να στρέφεται η πνευματική και εθνική ημών διάπλασις».
Αγαπητοί μου,
Για τους λόγους αυτούς και πολλούς ακόμη, που δεν χωρούν σε μία εγκύκλια ανακοίνωση, παρακαλούμε και προτρέπουμε τους Μαθητές, τους Γονείς και Κηδεμόνες τους, αλλά και τους Εκπαιδευτικούς όλων των Βαθμίδων να αξιοποιήσουν την «αργία», που θέσπισε για χάρη τους ο Υπουργός Παιδείας με εκκλησιασμό στους κατά τόπους Ιερούς Ναούς, ώστε να προσευχηθούμε όλοι ζητώντας την χάρη και τον φωτισμό του Θεού, με τις πρεσβείες των Τριών Ιεραρχών και να ακούσουμε και ένα λόγο για το λαμπρό βίο, την ξακουστή πολιτεία και την αδιαμφισβήτητη προσφορά τους στον ελληνορθόδοξο Πολιτισμό μας και μάλιστα φέτος διά της υπ’ αριθμ. 5565/2705/21-12-2017 Εγκυκλίου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Σε όλους τους Ιερούς Ναούς μας, ιδίως όπου υπάρχουν σχολικά συγκροτήματα, θα τελεσθεί πανηγυρική θεία Λειτουργία, στο τέλος της οποίας θα γίνει, όπως κάθε χρόνο και ειδική προσευχή για τον άνωθεν φωτισμό των διδασκόντων και διδασκομένων στα Σχολεία των ακριτικών μας Νησιών.
Ο τιμητικός εορτασμός των Τριών Ιεραρχών από μέρους όλων και ιδίως των Μαθητών δεν είναι μόνο εποφειλομένη τιμή για την επίτευξη της από αιώνων αρμονικής συνύπαρξης Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, αλλά και χρέος ιερό προς την Πίστη και την Πατρίδα μας, ως Ορθοδόξων Ελλήνων και προς επίτευξιν συγκροτημένης και άρτιας εγκυκλοπαιδείας.
Μετά της εν Χριστώ αγάπης και ευχών
Ο Μητροπολίτης
Ο Σάμου και Ικαρίας Ευσέβιος
