Του π. Ηλία Μάκου
Ναός στ’ όνομα του αγίου Σοφιανού του σημειοφόρου (με τη θερμή πίστης πάνω πίστη του έκανε σημεία, δηλαδή θαύματα), Επισκόπου Δρυϊνουπόλεως (η Επισκοπή περιελάμβανε τις περιοχές Αργυροκάστρου Αργυροκάστρου, Δελβίνου, Χειμάρρας), είναι πραγματικότητα στην Κόνιτσα.
Έτσι ένα όραμα χρόνων του Μητροπολίτου Κονίτσης πήρε σάρκα και οστά.
Με χρήματα πιστού, που κατάγεται από την ακριτική Κόνιτσα, στη μνήμη συγγενικού του προσώπου, τοποθετήθηκε ναός προκάτ του οσίου Σοφιανού, ο πρώτος στην Ελλάδα, στο σημείο «Σέρβιανα» – «Τοπόλιτσα» και είναι αφιερωμένος στον Όσιο Σοφιανό, που η μνήμη του τιμάται στις 26 Νοεμβρίου, Επίσκοπο Δρυϊνουπόλεως τον σημειοφόρο.
Μάλιστα τεμάχιο του ιερού λειψάνου του οσίου θα φυλάσσεται στο ναό αυτό.
Να σημειωθεί ότι ο Άγιος Σοφιανός υπήρξε μια μορφή με εκκλησιαστική και εθνική δράση, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, μέσα 17ου αι. και αρχές 18ου αι., της Τουρκοκρατίας, όπου οι εξισλαμισμοί απειλούσαν την Ορθοδοξία και το Έθνος!
Μάλιστα γύριζε από χωριό σε χωριό για να ενισχύσει τους σκλάβους στην πίστη τους και να τους μεταφέρει το μήνυμα της ελευθερίας, ψυχικής και εθνικής.
Και αφιερώθηκε σ’ αυτό το σκοπό, που τον θεωρούσε και ήταν ιερός, παραιτούμενος το 1711, λίγο καιρό πριν το θάνατό του, από τα καθήκοντά του και επανερχόμενος στις τάξεις των μοναχών.
Ζωντανός πόθος στα στήθη του, που δεν έσβησε ούτε για μια στιγμή, ήταν η ελευθερία, και σταθερή του δύναμη η πίστη.
Έτσι τόλμησε και τις έβγαλε στο φως, αν και γύρω του επικρατούσε σκοτάδι, τις δύο αυτές αξίες, εκφράζοντας τους επικίνδυνους όσο και γενναίους αναπαλμούς της αδούλωτης ραγιαδοσύνης.
Δεν ήταν αφελής, ούτε άνθρωπος φανατικός. Είχε επίγνωση καλή του τι έκανε. Και το έκανε μ’ όλη την εμπιστοσύνη στο Θεό.
Όταν ενεργεί κανείς μαζί με τον Θεό, μπορεί να ελπίζει…
Αν και δεν υπάρχουν απολύτως ιστορικά επιβεβαιωμένες πηγές για τη ζωή του, φαίνεται ότι γεννήθηκε στην Πολύτσανη Πωγωνίου.
Εκεί, στο μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου, ίδρυσε το 1672 σχολείο, επιδιώκοντας, όπως ο πατρο-Κοσμάς αργότερα, να σπείρει τον πόθο της ελευθερίας της πατρίδας με τη διδασκαλία των εκκλησιαστικών γραμμάτων.
Εκεί, στο μοναστήρι, που κατόπιν έλαβε και το όνομά του μαζί με του Αγίου Αθανασίου, υπάρχει και απόδειξη θαύματός του. Φύτεψε στην αυλή της μονής τρία κομμάτια καμμένου ξύλου κερασιάς, τα οποία πήρε από τη φωτιά του τζακιού, και που τον επόμενο χρόνο βλάστησαν και καρποφόρησαν!
Η κάρα του, καθώς και τα ιερά του λείψανα φυλάσσονται σε περίτεχνες θήκες.
Αρχικά ήταν στη Μονή του οσίου και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν από τον εφημέριο της ενορίας π. Ευθύμιο Κλαμά, για λόγους ασφαλείας, στον κεντρικό ναό των Ταξιαρχών της Πολύτσιανης, όπου και φιλοξενούνται.
Ο όσιος υπήρξε βέβαιος πως δεν ήταν μόνος του στον αγώνα του. Ο Θεός ήταν μαζί του, όπως και το αίμα τόσων και τόσων μαρτύρων. Ήξερε πως το αίμα τους δεν χύθηκε άδικα.
Είχε καλή αντίληψη του χώρου, όπως και του χρόνου και ήταν βέβαιος ότι βρίσκονταν στα χέρια του Θεού και κανενός άλλου.
Ακόμη και αν κανείς δεν τον υποστήριζε, θα είχε πάλι την πεποίθηση πως όλα θα τελειώσουν καλά. Αν το πρώτο μικρό φυντάνι φύτρωνε, θα συνέχιζε ν’ αυξάνει.
Πεποίθησή του ήταν πως όταν φτάσει η ώρα της ανάστασης του Γένους, η ανάσταση θα έρθει, ακόμη και αν οι πέτρες σπάνε από την παγωνιά της σκλαβιάς.
