Του π. Ηλία Μάκου
Πολλοί τουρίστες επισκέπτονται τα ορθόδοξα μνημεία στην Αλβανία. Μάλιστα αυτό το καλοκαίρι, παρά τον κορωνοϊό, η επισκεψιμότητα ήταν μεγάλη.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο παλαιός καθεδρικός ναός του αγίου Νικολάου στο Μπεράτι, που έχει αναστηλωθεί και αποτελεί τώρα μουσείο αφιερωμένο στον αγιογράφο Ονούφριο και οι ναοί της Μοσχόπολης.
Ο Ουνούφριος δεν ήταν απλώς δάσκαλος της νωπογραφίας και των εικόνων, αλλά ήταν και ο πρώτος που εισήγαγε ένα νέο χρώμα στην αγιογραφία, το γυαλιστερό κόκκινο, που οι Γάλλοι ονομάζουν «Κόκκινο του Ονούφριου».
Εισήγαγε επίσης ένα κάποιο ρεαλισμό και ένα βαθμό ατομικότητας στην έκφραση των προσώπων.
Στο Μουσείου του Ουνούφριου φιλοξενούνται και εικόνες, οι οποίες αποδίδονται σε αγιογράφους της «Σχολής Μπερατίου».
Πρόκειται για αγιογραφική σχολή, που επηρεάστηκε από την τεχνική του Ονουφρίου και την συγκρότησαν ο γιος του Νικόλαος, ο Ιωάννης, συνεργάτης του τελευταίου, αργότερα ο Ονούφριος ο Κυπριώτης και άλλοι ανώνυμοι, που αγιογράφησαν ναούς σε διάφορες περιοχές της Αλβανίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους ιστορικούς ναούς της Μοσχόπολης είναι ο ναός του αγίου Αθανασίου στη Μοσχόπολη Κορυτσάς, πάνω σε λόφο, όπου επιγραφές στα Ελληνικά αναφέρουν πως έχει κτιστεί το 1724 από αρχιτέκτονες της πόλης Κριμέα, δίπλα στην Καστοριά.
Διακρίνεται για την εξωτερική διακόσμηση με κεραμικά και με χρωματιστές πέτρες, ενώ έχει αγιογραφηθεί από τους αδελφούς Ζωγράφου κατά το 1744-1745.
Η Ορθοδοξία στην Αλβανία, και μέσα από καθαγιασμένους ναούς, που δεν έσβησε το φως τους ακόμη και μπροστά στα σκοτάδια της αθεΐας, απευθύνει ένα διαρκές κάλεσμα να μαρτυρούμε με τη ζωή μας την Αλήθεια του Χριστού.
Τα σπουδαία αυτά μνημεία αποκαλύπτουν τον αξεπέραστο Ορθόδοξο πολιτισμό, που έχει πνεύμα οικουμενικό.
Και σαφώς χρειάζεται να διατηρηθούν. Από τα πιο υλικά πράγματα, που είναι η τεχνοτροπία, ως πιο τα πνευματικά, που είναι η ιερότητά τους.
Γιατί φανερώνουν και “φουντώνουν” στην καρδιά και στη ζωή μας τη ζωή, την αλήθεια, τη δύναμη και τη δημιουργία του Θεού.
Μας χαρίζουν προοπτικές, μας μεταμορφώνουν, μας προσγειώνουν στο σωστό τρόπο ζωής, μας δίνουν κριτήρια ορθά για την πορεία μας από τη γη στον ουρανό.
