Του π. Ηλία Μάκου
Είναι προς προβληματισμό τα αποτελέσματα μελέτης, σύμφωνα με την οποία στην Ελλάδα το 40% των ανθρώπων, 4 δηλαδή στους 10 ΄Ελληνες, πιστεύουν στα μάγια και στη μαγεία και στο μάτιασμα, σε δεισιδαιμονίες δηλαδή, εξ’ ου και οι χάντρες στο κορμί!
Η μελέτη, που διενεργήθηκε από το Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «PLoS One», συμπεριλαμβάνει στοιχεία από πολλές χώρες παγκοσμίως.
Ενδεχομένως να είναι πιο πολλοί (!) στην Ελλάδα, απ’ όσους καταγράφηκαν, αυτοί, που πιστεύουν σε μαγικές “συνταγές” ζωής, καθώς κάποιοι να απέφυγαν να το δηλώσουν για διάφορους λόγους.
Για τα ευρωπαϊκά δεδομένα θεωρείται το υψηλότερο ποσοστό το 40% των Ελλήνων, που ανέφεραν πίστη στα μάγια και στη μαγεία (το ίδιο ποσοστό περίπου έχει και η Τουρκία), ενώ στη Σουηδία μόνο το 9% απάντησε θετικά, αλλά σε παγκόσμια κλίμακα δεν είναι, αφού στην Τυνησία, για παράδειγμα, ανέρχεται στο 90%.
Ωστόσο σε διεθνή επίπεδο ένα δισεκατομμύριο άτομα (!) αναγνωρίζουν μαγικές πρακτικές, με την άποψη αυτή να συναντάται, με μικρή, όμως, διαφορά, περισσότερο σε αμόρφωτα και οικονομικά υποβαθμισμένα στρώματα σε σχέση με τους μορφωμένους και τους ευκατάστατους, όπου και εκεί δεν είναι μικρά τα ποσοστά!
Βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι η μαγεία απαντά σε όλα τα κοινωνικο-δημογραφικά επίπεδα και η έκτασή της ή και αντίθετα η περιορισμένη απήχησή της, έχει σχέση με πολιτισμικά, θεσμικά, ψυχολογικά, θρησκευτικά και άλλα κριτήρια.
Αν και πάντοτε, από τα πανάρχαια χρόνια, τα μάγια και η μαγεία ήταν κομμάτι στις δοξασίες λαών, αυτό τελικά, που μπορεί να καταλάβει κανείς, είναι ότι ειδικά στις μέρες μας, όπου, υποτίθεται, πως τα κάθε μορφής επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα μάς έχουν “εκτινάξει” στα ύψη της προόδου, ο σύγχρονος άνθρωπος νιώθει “ξεκρέμαστος”, απογοητευμένος, απροσανατόλιστος, ας μη συζητήσουμε εδώ τα αίτια αυτής της κατάστασης, είναι πολλά και ποικίλα, και αναζητά οπουδήποτε, αδιάκριτα, σανίδα ψυχικής λύτρωσης.
Μη ξέροντας τι να κάνει και προς τα που να στραφεί αποτινάσσει και ποδοπατά παραδοσιακές αξίες. Και βλέπουμε ότι το κοινωνικό οικοδόμημα, που έχει στηθεί με άτακτη συναρμολόγηση ηθικών κανόνων, σείεται συθέμελα, καθώς έχει μετατραπεί σε μια απέραντη φυλακή!
Οι δεισιδαιμονίες ευδοκιμούν και αποκτούν κυριαρχική επιρροή και εγκατάσταση στη ζωή, όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται όχι ως πρόσωπα, όχι ως ζωντανές παρουσίες, που μπορούν να μεταμορφωθούν και να μεταμορφώσουν, αλλά ως ατομικιστικά κατασκευάσματα με διασπασμένη ακεραιότητα, μέσα σε δυαλιστικά και διαλυτικά σχήματα , που εκ των πραγμάτων τους ωθούν στα όρια της σχιζοφρένειας.
Όταν υπάρχουν, ακόμη, άνθρωποι να βλέπουν τα μάγια και τη μαγεία σαν φυσική και λογική κατάσταση, σημαίνει ότι δεν αυτοπροσδιορίζονται με τον τρόπο, που τους αξίζει, και δεν τοποθετούν τον εαυτό τους στη θέση, που του ανήκει.
Τα μαγικά φαινόμενα, που δημιουργούν πρόσκαιρες ψευδαισθήσεις και αφύσικες υποσχέσεις και ελπίδες χωρίς αντίκρισμα και εκπλήρωση, παραβιάζουν, απ’ όπου και αν προέρχονται, την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και καταργούν μια βασική λειτουργία του: Την εσωτερική ελευθερία.
Η πορεία του ανθρώπου προς την ευτυχία, προς ό,τι είναι δικαίωμα και επιδίωξή του, έχει αναγκαία προϋπόθεση, κόντρα στις προλήψεις, που είναι ασφυκτικά δεσμευτικές, την εσωτερική ελευθερία. Μέσα από το ισόρροπο ζύγισμα ιδεών και πεποιθήσεων, μέσα από συλλογισμένο και όχι ασυλλόγιστο συλλογισμό ο άνθρωπος καλείται να χαράξει δρόμο ευθύνης.
Το ζούμε στην εποχή μας: Όπου και όταν παρατηρείται αναστολή ή καταπάτηση της εσωτερικής ελευθερίας, της ελευθερίας της καρδιάς, πολύ γρήγορα διαπιστώνεται κατάπτωση του ανθρώπου.
Το ήθος και όχι η ηθική, η απαλλαγή από σκοτισμένες, βίαιες και παράλογες κρίσεις και επιλογές, θα μας προφυλάξουν από το να γίνουμε “τροφή όρνεων”.
Και το πράγμα είναι δύσκολο, γιατί δεν χρειάζεται απλά αλλαγή διάθεσης, αλλά αλλαγή νοοτροπίας και ταυτόχρονα αντίληψη του τι κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα. Μόνο έτσι στην ολιγόστιγμη τούτη ζωή μας θα αποτινάξουμε τον τρόμο και τον πόνο από μέσα μας και θα νικήσουμε τους πειρασμούς μας, που μας οδηγούν, πολλές φορές, σε ακραίες καταστάσεις και στο μηδενισμό, που φυτρώνει σαν σπόρος μέσα μας και κλαδώνεται σε όλη την ύπαρξή μας.
