Η μνήμη είναι αυτή που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το παρόν με το μέλλον. Μπορεί να πέρασαν από τότε που μια Κυριακή Πεντηκοστής σώθηκε θαυματουργικά το Κάστρο του Διδυμοτείχου από τους επίδοξους κατακτητές του όμως η μνήμη των σημερινών κατοίκων αυτής της ακριτικής πόλης παραμένει ζωντανή. Ενθυμούνται τα γεγονότα, δοξολογούν τον Θεό για την σωτηρία, εμπνέονται από το φρόνημα των προγόνων τους και συνειδητοποιούν τις ευθύνες τους για την τύχη του τόπου τους. Για μια ακόμη χρονιά με επίκεντρο το Κάστρο του Διδυμοτείχου οι σύγχρονοι κάτοικοί του σε μία ατέρμονη λιτανεία που διαρκεί αιώνες γιόρτασαν τη θεϊκή επέμβαση για τη διάσωση της πόλης και ξαναζωντάνεψαν θύμησες από την πολυτάραχη ιστορία του.
Α΄. Το Μάιο του έτους 1205 τα στρατεύματα των Λατίνων µε αρχηγό τον Ερρίκο της Φλάνδρας, αδελφό του Βαλδουίνου Α΄ και διάδοχό του στον θρόνο της Κωνσταντινούπολης, αφού πρώτα λεηλάτησαν την ευρύτερη περιοχή της Θράκης, επεχείρησαν να καταλάβουν το ισχυρό φρούριο του Διδυμοτείχου, στην περιοχή του οποίου άρχισε να εκδηλώνεται η πρώτη αντίσταση κατά της Λατινοκρατίας.
Τότε πολιόρκησαν απειλητικά το Διδυμότειχο και ενώ ετοιμάζοντο να το καταλάβουν, οι πολιορκημένοι μέσα στο Κάστρο, καταπονημένοι, με ελάχιστα πολεμοφόδια και ελλείψεις σε τρόφιμα αφόρητα τρομοκρατημένοι από την πολιορκία, με μοναδική τους ελπίδα το Θεό μετά την αγρυπνία της Πεντηκοστής λιτάνευσαν τις ιερές εικόνες του Χριστού και της Παναγίας της Καστροπολίτισσας, από την Μονή του Σωτήρος Παντοκράτορος (σήμερα Ναός του Σωτήρος Χριστού), γύρω από τα τείχη του Κάστρου. Ξαφνικά ξέσπασε µια καταρρακτώδης βροχή με αποτέλεσμα να φουσκώσει ο Ερυθροπόταμος και οι τάφροι γύρω από το βυζαντινό Κάστρο και να πλημμυρίσει το στρατόπεδο των Λατίνων παρασύροντας τις πολιορκητικές μηχανές τους. Οι σταυροφόροι υποχώρησαν σε άτακτη φυγή λύνοντας την ασφυκτική πολιορκία του Κάστρου. Το Διδυμότειχο σώθηκε απο θαύμα.
Β΄. Έκτοτε η ανάμνηση του θαυμαστού αυτού γεγονότος κάθε χρόνο γιορτάζεται στο Διδυμότειχο µε βασική εκδήλωση τη λιτανεία των Δεσποτικών εικόνων του Χριστού και της Παναγίας της Καστροπολίτισσας την Κυριακή της Πεντηκοστής από τον Ιερό μεταβυζαντινό Ναό (άλλοτε Μονή) του Σωτήρος Χριστού στον ωσαύτως μεταβυζαντινό Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου και τανάπαλιν.
Πλήθος προσκυνητών συρρέουν στην πανήγυρη και αρκετοί διανυκτερεύουν την παραμονή στο Ναό του Σωτήρος Χριστού. Ανήμερα της Πεντηκοστής, αμέσως µετά την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, τελείται ο Εσπερινός της Γονυκλισίας και οι εκκλησιαζόμενοι προσεύχονται γονατίζοντας πάνω σε φύλλα καρυδιάς.
Των λατρευτικών Συνάξεων του εορτασμού, κατά τα ειωθότα, προέστη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ο οποίος συγκεκριμένα·
● Το εσπέρας του Σαββάτου της παραμονής της Πεντηκοστής χοροστάτησε στην ακολουθία του Πανηγυρικού Εσπερινού στον Ιερό Ενοριακό Ναό Σωτήρος Χριστού και ευλόγησε τους άρτους ενώ τον θείο λόγο κήρυξε ο Αρχιερατικός Επίτροπος Διδυμοτείχου Αρχιμ. Κύριλλος Κολτσίδης.
● Την Κυριακή της Πεντηκοστής ιερούργησε στον αυτό Ιερό Ναό του Σωτήρος Χριστού και χειροτόνησε σε Διάκονο τον εκ της μοναστικής αδελφότητος της Ιεράς Μονής Αγίας Παρασκευής Διδυμοτείχου Μοναχό Ιγνάτιο. Στη συνέχεια χοροστάτησε στον Εσπερινό της Γονυκλισίας και ανέγνωσε τις ευχές. Ακολούθησε η λιτάνευση των θαυματουργών εικόνων με τη συνοδεία αγήματος και της στρατιωτικής φιλαρμονικής από τον Ιερό Ναό του Σωτήρος Χριστού στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου, όπου εγένετο και η απόλυση του Εσπερινού. Πλήθος προσκυνητών κατά τη λιτάνευση διήλθε κάτω από τις εικόνες, χάριν αγιασμού και ευλογίας. Προσήλθαν οι Βουλευτές Έβρου Σταύρος Κελέτσης και Αναστάσιος Δημοσχάκης, ο Δήμαρχος Διδυμοτείχου Ρωμύλος Χατζηγιάννογλου, ο Διοικητής της XVI Μεραρχίας υποστράτηγος Γεώργιος Βάσιος, ο Διοικητής της 30ής Ταξιαρχίας ταξίαρχος Γεώργιος Οικονομάκος, ο εκπρόσωπος του Αστυνομικού Διευθυντού Ορεστιάδος, η Διοικητής της Σχολής Δοκίμων Αστυφυλάκων και πλήθος προσκυνητών.
Σε Μήνυμά του ο Σεβασμιώτατος με την ευκαιρία της εορτής της Πεντηκοστής, μεταξύ άλλων, γράφει: «Ἡ σημερινὴ ἡμέρα δὲν ἀποτελεῖ μόνον γενέθλια ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλὰ καὶ πρόσκληση πρὸς τὸν καθένα ἀπό ἐμᾶς νὰ ἐνισχύσει τοὺς δεσμούς του μὲ τὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, νὰ ἀναγνωρίσει τὰ ἰδιαίτερα χαρίσματα καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ νὰ τὶς προσφέρει στὴν Ἐκκλησία καὶ στήν χριστιανική κοινότητα, ποὺ ἀναγνωρίζει τὸν Κύριό μας ὡς Κεφαλὴ καὶ πηγὴ ζωῆς. Ὀφείλουμε ὡστόσο, ὡς μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ νὰ ἐκτιμοῦμε στὸν κάθε ἀδελφό μας καί τὰ ἰδιαίτερα χαρίσματα ἑκάστου, προκειμένου, χωρὶς ἀνταγωνισμοὺς καὶ διαγκωνισμούς, νὰ τοῦ προσφέρουμε χῶρο καὶ ρόλο, ὥστε νὰ τὰ πολλαπλασιάσει πρὸς ὄφελος δικό του ἀλλὰ καὶ ὅλης τῆς κοινότητος…
»Σὲ ἕναν κόσμο αὐτονόμησεως καὶ ἀλαζονικῆς διεκδίκησεως δικαιωμάτων, ἡ σημερινὴ ἑορτή, ἀγαπητοί, γίνεται ἀφορμή νὰ δοξολογήσουμε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ νὰ ἀναζητήσουμε τὸ νόημα καὶ τὴν χαρὰ τῆς ζωῆς στὴν συνεργασία καὶ τὴν ἀλληλοσυμπλήρωση. Εἶναι τόσος ὁ πόνος γύρω μας καὶ τόσο ἀβέβαιη ἡ ἔκβαση τῶν καταιγιστικῶν γεγονότων πού μᾶς γεμίζουν καθημερινὰ ἀνησυχία καὶ φόβο, ὥστε μόνον ἡ ἑνότητα καὶ ἡ διαρκὴς διαθεσιμότητα τοῦ ἑαυτοῦ μας στὴν διακονία τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀδελφοῦ μας μπορεῖ νὰ διατηρήσει ζωντανὴ τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν αἰσιοδοξία μας…
»Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ ὅλους ἑνωμένους, ὅπως ἀκριβῶς ὁμοθυμαδὸν εὑρέθησαν οἱ Ἀπόστολοι στὸ ὑπερῷον, κατὰ τὴν εὐλογημένη ἐκείνη ὥρα τῆς καθόδου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸ Πανάγιο Πνεῦμα ὡς ἀκλόνητη πηγὴ ζωῆς καὶ χορηγὸ πολύτιμων δωρεῶν, ἐναποθέτοντας στὴν Χάρη Του ὅλες τὶς ἐλπίδες καὶ τὶς προσδοκίες μας».
● Το πρωί της επομένης, Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος ιερούργησε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Αθανασίου και χειροτόνησε σε Πρεσβύτερο τον Διάκονο Ιγνάτιο. Εκκλησιάσθησαν ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου Ευάγγελος Πουλιλιός, ο Δήμαρχος Διδυμοτείχου Ρωμύλος Χατζηγιάννογλου, ο Διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού αντιστράτηγος Παν. Καβιδόπουλος, ο Διοικητής της XVI Μεραρχίας υποστράτηγος Γεώργιος Βάσιος και πλήθος κόσμου.
Γ΄. Στα πλαίσια του τριημέρου εορτασμού της Πεντηκοστής το Ψυχοσάββατο ο Σεβασμιώτατος ιερούργησε στον Κοιμητηριακό Ναό των Αγίων Τεσσαράκοντα Παρθένων στα Νέα Κοιμητήρια της Ορεστιάδος και τέλεσε το καθιερωμένο Τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων και το απόγευμα της Κυριακής της Πεντηκοστής προέστη του Πανηγυρικού Εσπερινού, ευλόγησε τους άρτους και ωμίλησε στον Ιερό Ενοριακό Ναό της Αγίας Τριάδος Αμμοβούνου, του τέως Δήμου Κυπρίνου.
