Γιώργος Γεωργακάκης/HANIA.news
Τέλος στο «μεταθετό», άρα και στη δυνατότητα πλήρωσης χηρεύουσας θέσης Μητρόπολης της Εκκλησίας της Κρήτης από μητροπολίτη έτερης Μητρόπολης του νησιού, βάζει η Κυβέρνηση, με την κατάθεση τροπολογίας στη Βουλή, κατά τη σημερινή συζήτηση -που είναι σε εξέλιξη- του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, με τίτλο «Ρύθμιση υγειονομικών θεμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και λοιπές διατάξεις».
Με δεδομένο ότι η τροπολογία αναμένεται να υπερψηφιστεί, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η χηρεύουσα θέση στη Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου, μετά την εκδημία Δαμασκηνού, δεν μπορεί να καλυφθεί από άλλο Μητροπολίτη, μέλος της Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης. Έτσι, πλέον, δεν (θα) τίθεται θέμα υποψηφιότητας του μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Αμφιλόχιου, του ιεράρχη, δηλαδή, που θεωρούνταν, έως και πριν από λίγες ημέρες, ως το απόλυτο φαβορί για την κάλυψη της χηρεύουσας θέσης.
Στο κείμενο της τροπολογίας υπογραμμίζεται ότι «εκλόγιμοι είναι οι εγγεγραμμένοι στον ειδικό κατάλογο του άρθρου 22, τον κατάλογο των “προς αρχιερατείαν εκλογίμων”», γεγονός που συνεπάγεται -ως γνωστόν- ότι, με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ούτε η «υποψηφιότητα» τού Μελχισεδέκ Αμπελικάκη μπορεί να προχωρήσει.
Και τούτο διότι, ενώ ο συγκεκριμένος αρχιμανδρίτης είχε καταθέσει στην οικεία Μητρόπολη (Κυδωνίας και Αποκορώνου) -ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο- τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την ένταξή του στον κατάλογο των «προς αρχιερατείαν εκλογίμων», αυτά ουδέποτε ετέθησαν υπόψιν της Επαρχιακής Συνόδου, προκειμένου να ψηφίσουν τα μέλη της για την ένταξη ή μη – σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης απαιτούνται τα δύο τρίτα των ψήφων.
«Η παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 δεν εισάγει ούτε ρυθμίζει τη διαδικασία για πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας της Κρήτης από Μητροπολίτη της Εκκλησίας της Κρήτης, ήτοι το “μεταθετό”, αλλά απλώς και μόνο τη δυνατότητα Μητροπολιτών και Βοηθών Επισκόπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου να είναι υποψήφιοι προς εκλογή χωρίς την προϋπόθεση εγγραφής τους στον κατάλογο των “προς αρχιερατείαν εκλογίμων” του άρθρου 22, εφόσον η έδρα της Μητρόπολής τους βρίσκεται εκτός Ελλάδας», καταλήγει η τροπολογία.
Αναλυτικά, στην τροπολογία επισημαίνονται τα εξής:
«Με την προτεινόμενη διάταξη σκοπείται η αυθεντική ερμηνεία της παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 (Α’ 41), η οποία προστέθηκε με το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974. Η ratio της εν λόγω διάταξης είναι η αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής της ανωτέρω διάταξης για λόγους ασφάλειας δικαίου προς αποφυγή παρερμηνειών και αυθαίρετων ερμηνειών που καταστρατηγούν την πραγματική βούληση του νομοθέτη του 1974.
Η πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης στην Εκκλησία της Κρήτης γίνεται με εκλογή, η οποία ενεργείται από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Κρήτης στην πρώτη τακτική ή έκτακτη σύνοδό της μετά τη χηρεία του θρόνου, όπως προβλέπεται στο πρώτο εδάφιο της παρ. Ι του άρθρου 21 του ν. 4149/1961. Εκλόγιμοι είναι οι εγγεγραμμένοι στον ειδικό κατάλογο του άρθρου 22, τον κατάλογο των “προς αρχιερατείαν εκλογίμων”. Στον κατάλογο αυτό δεν μετέχουν οι Αρχιερείς (Μητροπολίτες) της Εκκλησίας Κρήτης και ως εκ τούτου δεν είναι εκλόγιμοι για την πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης.
Το 1974, με το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974, εισήχθη μια εξαίρεση στον ως άνω κανόνα, η οποία αφορούσε περίπτωση Αρχιερέα του Οικουμενικού Πατριαρχείου η έδρα του οποίου βρισκόταν εκτός Ελλάδας. Σύμφωνα με αυτήν, οι Βοηθοί Επίσκοποι και οι Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μπορούν να εκλεγούν σε χηρεύουσες Μητροπόλεις της Εκκλησίας Κρήτης χωρίς σχετική εγγραφή στον κατάλογο του άρθρου 22. Οι εξαιρέσεις ερμηνεύονται πάντα περιοριστικά, ώστε να μην καταστρατηγείται ο κανόνας. Άλλωστε, το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974 εισήχθη, ως εξαίρεση, στο άρθρο 22 και όχι στο άρθρο 21 του ν. 4149/1961 που ρυθμίζει αναλυτικά τη διαδικασία εκλογής και, μάλιστα, δεν εισήχθη διακριτό άρθρο όπως θα συνέβαινε, εάν ο νομοθέτης επιθυμούσε να θεσμοθετήσει το “μεταθετό” των Μητροπολιτών της Εκκλησίας Κρήτης. Συνεπώς το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974 δεν εισάγει ούτε ρυθμίζει τη διαδικασία για πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας της Κρήτης από Μητροπολίτη της Εκκλησίας της Κρήτης, ήτοι το “μεταθετό” (ενώ ο νομοθέτης εκεί που επέλεξε να το εισαγάγει, ήτοι στην Εκκλησία της Ελλάδος και τις Ιερές Μητροπόλεις Δωδεκανήσου, το εισήγαγε ρητά και με συγκεκριμένη διαδικασία, βλ. άρθρο 24 ν. 590/1977, άρθρο 324 ν. 4957/2022), αλλά απλώς και μόνο τη δυνατότητα Μητροπολιτών και Βοηθών Επισκόπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου να είναι υποψήψιοι προς εκλογή χωρίς την προϋπόθεση εγγραφής τους στον κατάλογο των «προς αρχιερατείαν εκλογίμων» του άρθρου 22.
Στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιλαμβάνονται αυτόνομες και ημιαυτόνομες Εκκλησίες, αρχιεπισκοπές, επαρχίες και εξαρχίες σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ιερών Μητροπόλεων Δωδεκανήσου, της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου και της Εκκλησίας Κρήτης αλλά όμως αυτές είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και διέπονται από το δικό τους νομοθετικό πλαίσιο [ν. 4957/2022, Α’ 141, ν. 4149/1961 (Α 41)] το οποίο ρυθμίζει ρητά όλα τα σχετικά θέματα διαφοροποιώντας ουσιαστικά, ως προς αυτό το ζήτημα, τις συγκεκριμένες εκκλησιαστικές επαρχίες από τις λοιπές επαρχίες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ήτοι ενώ, όπως αναφέρει και ο ν. 4149/1961 (Α41), η Εκκλησία Κρήτης υπάγεται και έχει την κανονική της εξάρτηση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο οφείλει να εφαρμόζει τη νομοθεσία της Πολιτείας και εν προκειμένω τον ν. 4149/1961.
Κατά συνέπεια, η παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 δεν εισάγει ούτε ρυθμίζει τη διαδικασία για πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας της Κρήτης από Μητροπολίτη της Εκκλησίας της Κρήτης, ήτοι το “μεταθετό”, αλλά απλώς και μόνο τη δυνατότητα Μητροπολιτών και Βοηθών Επισκόπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου να είναι υποψήφιοι προς εκλογή χωρίς την προϋπόθεση εγγραφής τους στον κατάλογο των “προς αρχιερατείαν εκλογίμων” του άρθρου 22, εφόσον η έδρα της Μητρόπολής τους βρίσκεται εκτός Ελλάδας».
