Του Σωτήρη Τζούμα
Η μουντή και παγερή μέρα της 7ης Φεβρουαρίου 2008, μεταβλήθηκε σε χαρμόσυνη ημέρα Πεντηκοστής και απέκτησε τη δική της λάμψη, αφού πέρασε στην ιστορία ως ημέρα εκλογής του 20ού Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος, από της ανακηρύξεως του Αυτοκεφάλου της, με τον τίτλο και το όνομα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος ο Β ´.
Οι καμπάνες του Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών ήχησαν χαρμόσυνα αναγγέλλοντας το δικό μας “Habemus” Αρχιεπίσκοπο!
Η εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου έγινε 10 μόλις ημέρες μετά την εκδημία του Μακαριστού Χριστοδούλου, η οποία είχε προκαλέσει μεγάλη θλίψη, σε κλήρο και λαό.
Έχουν περάσει 11 χρόνια από την ημέρα εκείνη. Και μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητας πλέον ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος πέρασε το φράγμα της πρώτης 10ετίας και ήδη ολοκλήρωσε το πρώτο έτος της δεύτερης .
Ανέλαβε τη διακυβέρνηση του σκάφους της Εκκλησίας σε μία πολύ κρίσιμη για την πορεία του τόπου εποχή.
Η Ελλάδα της ευμάρειας έγινε η Ελλάδα των μνημονίων και η Εκκλησία κλήθηκε να διαδραματίσει τον δικό της κοινωνικό ρόλο, ανταποκρινόμενη αξιοπρεπώς – όχι γιατί το όφειλε αλλά γιατί το αισθανόταν-στις ανάγκες του δοκιμαζόμενου λαού μας.
Η δεκάχρονη Αρχιεπισκοπεία Χριστοδούλου, παρά τα προβλήματα και τον πόλεμο που υπέστη από ενδοεκκλησιαστικούς εχθρούς αλλά και από πολιτικά κέντρα, εγχώρια και ξένα, χάρισε στην Εκκλησία της Ελλάδος τον χρυσό αιώνα της και ανέβασε τον πήχυ πολύ ψηλά!
Πολλοί από τους αναγνώστες μας, διαβάζοντας τις γραμμές αυτές , θα σκεφτούν και θα πούν οτι είμαι ο τελευταίος που θα μπορούσε να πεί ή ακόμη χειρότερα να γράψει, για την επέτειο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου .
Και τούτο είναι ως ένα βαθμό φυσικό, αφού ως γνωστόν, δεν είμαι απ´αυτούς που ανήκουν στους ευνοούμενους της αρχιεπισκοπικής αυλής ή στους συνομιλητές του.
Αντιθέτως ήμουν και είμαι βαθύτατα προσηλωμένος στη μνήμη του Μεγάλου Αρχιεπισκόπου και Πνευματικού μου Πατέρα Χριστοδούλου, που έφυγε απ´αυτή τη ζωή πολεμούμενος αβυσσαλέα, από εχθρούς κι από φίλους!
Έπειδή έχω μάθει, όμως, στη ζωή μου να ομιλώ πάντα με αλήθειες, ακόμη κι αν γίνομαι δυσάρεστος κάποιες φορές,το αυτό θα πράξω και τώρα!
Εν προκειμένω, θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέσω σήμερα αυτές σκέψεις , ημέρα ξεχωριστή για τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, δεδομένου ότι συμπληρώνει 11 χρόνια στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Μπορεί να μην είμαι ο καταλληλότερος αλλά όλα τα μεγάλα αριστουργήματα σε αυτή τη ζωή έχουν γραφεί από τους πλέον ακατάλληλους.
Όταν εχήρευσε ο θρόνος των Αθηνών, η εκλογή του από Θηβών και Λεβαδείας Ιερωνύμου ήταν αναμενόμενη. Επικράτησε έναντι των άλλων συνυποψηφίων του γιατί η Ιεραρχία τον θεώρησε ως τον πλέον μετριοπαθή των υποψηφίων!
Άλλωστε φρόντισε ο ίδιος να καλλιεργήσει αυτή την εικόνα από πολύ νωρίς! Από τη στιγμή που εξελέγη Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας το 1981 , το περιβάλλον του φρόντισε να τον ακολουθεί πάντα η φήμη ότι όταν έλθει η ώρα στην μετά Σεραφείμ εποχή θα είναι ο Ιερώνυμος ο Β ´ της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Ο Ιερώνυμος όταν εξελέγη το 2008, ήταν ήδη 70 ετών. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τον πρόλαβαν τα χρόνια του αλλά προς γενική έκπληξη όλων ανέλαβε το πηδάλιο της Εκκλησίας με πολύ όρεξη για έργο και προαφιρα, σαν έτοιμος από καιρό.
Η Ιεραρχία τον εξέλεξε δικαιώνοντας τρόπον τινά την φιλοδοξία που είχε να ηγηθεί της Εκκλησίας.
Η φιλοδοξία αυτή εκφράστηκε για πρώτη φορά το 1998 με τη γνωστή ανεπιτυχή έκβαση, αφού εξελέγη τότε ο Χριστόδουλος.
Το 2008 διεκδίκησε εκ νέου την εκλογή. Η Ιεραρχία τον εξέλεξε επιβεβαιώνοντας με τον τρόπο αυτό τη βούλησή της για μία μετριοπαθή επιλογή, για έναν αντι- Χριστόδουλο.
Και ο Ιερώνυμος ως προς αυτό τα κατάφερε, γεγονός που επαληθεύεται σε πολλά σημεία από την προιούσα 11ετία.
Η αλήθεια είναι οτι ο Αρχιεπίσκοπος, Ιερώνυμος μένοντας όπως είναι και μη θέλοντας να παραστήσει ή να μιμηθεί κάποιον άλλον, κατάφερε τη σκυτάλη που άφησε πίσω του ο Προκάτοχός του Μακαριστός Χριστόδουλος, να την μεταφέρει κάποια βήματα μπροστά και να μιλάνε όλοι σήμερα για το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας και για τον ήρεμο και μειλίχιο Αρχιεπίσκοπο.
Ναί, ο κ. Ιερώνυμος, μπορεί να είναι ως ανθρώπινος χαρακτήρας, εντελώς διαφορετικός από τον προκάτοχό του Χριστόδουλο, ακολουθεί όμως μέχρι τώρα, σε πολλά θέματα τα χνάρια του προκατόχου του. Στηρίχθηκε στο συντελεσθέν έργο ,αλλά θέλει να βάλει σε όλα τη δική του σφραγίδα.
Η στρατηγική διαφέρει και οι μεθοδεύσεις που ακολουθεί ένας ηγέτης για να φτάσει στους στόχους του.
Μπορεί ο Ιερώνυμος, να μην είναι τόσο πληθωρικός και θορυβώδης στον τρόπο και στην συμπεριφορά , αλλά έχει μία ικανότητα να εμπνέει ηρεμία και σιγουριά, στον όποιο συνομιλητή του!
Και τίποτα να μην πεί,ή να μη δεσμευτεί, κατορθώνει να μεταδίδει την ικανοποίηση της πληρότητας της επικοινωνίας που είχε μαζί με τον κάθε συνομιλητή του.
Το προσόν αυτό,αδιαμφισβήτητα ειδικό του κ. Ιερωνύμου και αναμφίβολα ενισχυτικό της προσωπικότητάς του, κάνει ξεχωριστή την ιδιοσυγκρασία του και τον κατατάσσει σε μία ηγετική- στρατηγική φυσιογνωμία.
Ασφαλώς και κινείται στον αντίποδα του Μακαριστού Χριστοδούλου.
Ως άνθρωπος είναι ολιγόλογος ,ως χαρακτήρας διακριτικός,καθόλου παρεμβατικός και επικοινωνιακά ευρίσκεται σε μόνιμη παρασκιά.
Δεν θέλει να κάνει δηλώσεις ή να δίνει συνεντεύξεις. Αλλά και αν δώσει εφαρμόζει το διαχρονικό των φρονίμων ολίγα.
Η λειτουργική του παρουσία στους ναούς της Αρχιεπισκοπής μετρημένη. Δεν έχει την πληθωρικότητα του Χριστοδούλου ο οποίος έπασχε με τις ψαλμωδίες γιαυτό και ήθελε να συμμετάσχει σε ακολουθίες και λειτουργίες αντικαθιστώντας πολλές φορές τους ιεροψάλτες.
Ο Ιερώνυμος δεν δείχνει να το απολαμβάνει όλο αυτό. Κάθε άλλο!
Κάτι που πρέπει να πιστωθεί στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, ανεξαρτήτως κάποιων επιμέρους λαθών και παραλείψεων, είναι ότι στα πρώτα του βήματα δεν κινήθηκε ρεβανσιστικά, όπως τον συμβούλευσαν οι Ηρακλείς του θρόνου που τον πλαισίωσαν διεκδικώντας ρόλο αντ´αυτού, διαδίδοντας δεξιά και αριστερά το τραγελαφικό : εμείς τον βγάλαμε Αρχιεπίσκοπο!
Με εξαίρεση τις εμπιστευτικές θέσεις του Πρωτοσυγκέλλου της Αρχιεπισκοπής και του Γεν. Διευθυντή ΕΚΥΟ, που θεωρούνται εμπιστευτικές θέσεις,σε όλες τις άλλες άφησε τους ίδιους ανθρώπους.Αλλά και στη θέση του Πρωτοσυγκέλλου αρχικά τοποθέτησε τον Σεβ. Βελεστίνου Δαμασκηνό , σεβαστό Ιεράρχη και άνθρωπο επί σειρά ετών του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου στον Βόλο.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν ήθελε να «στιγματίσει» την πορεία του προκατόχου του. Έψαχνε αφορμές και τις βρήκε.
-«Και ο πλέον Άγιος ηγεμών θέλει να μειώσει την φήμη του προκατόχου του για να μπορεί μετά να την καθαρίσει για να αποδείξει πόσο Άγιος είναι ο ίδιος», έχει αποφανθεί ο Μακιαβέλι.
Τα πρώτα πυρά δέχθηκε η ΜΚΟ «Αλληλεγγύη» και ο τότε υπεύθυνος. Ο πόλεμος εναντίον του συνεχίζεται μέχρι σήμερα Με την επίθεση και τις αξιώσεις που εγείρουν εναντίον του θεωρούν ότι θα βλάψουν και το πρόσωπο του Χριστόδουλου και θα μαυρίσουν τη μνήμη του. Πλην όμως ματαιοπονούν! Ο Χριστόδουλος δεν κηλιδώνεται! Ο λαός μας τον έχει πολύ ψηλά και ήδη έχουν περάσει 11 χρόνια.
Πολλοί είναι αυτοί που εικάζουν και προβλέπουν μετά βεβαιότητας ότι κατά την μετά Ιερώνυμο εποχή, η σκυτάλη των διώξεων θα περάσει στον υπεύθυνο της ΜΚΟ «Αποστολή», που διαδέχθηκε το προηγούμενο καθεστώς φιλανθρωπίας, συνεχίζοντας όμως τις αυθαιρεσίες. Μάλιστα σήμερα το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας λανσάρεται λες και αποτελεί προϊόν κάποιας ΑΕ που ειδικεύεται σε ανάλογα project αλλά και ως προσωπική υπόθεση του υπευθύνου.
Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος αφού πάτησε γερά στην καθέδρα του και εξασφάλισε τη συναίνεση της Ιεραρχίας σε όλες τις αποφάσεις και επιλογές του,κατάφερε με αριστοτεχνικό τρόπο να αμβλύνει τον ρόλο κάποιων ηγετίσκων που ήθελαν να του επιβληθούν και να τον κηδεμονεύουν.
Σιγά- σιγά κατάφερε να απαλλαγεί ή έστω να απομακρύνει όλα τα βαρίδια που τον βάραιναν.
Κακός χειρισμός υπήρξε κατά την αψυχολόγητη και αναίτια απομάκρυνση του Γεν. Διευθυντή της ΕΚΥΟ κ. Αντώνη Ζαμπέλη.
Απομάκρυνε έναν έντιμο συνεργάτη του από τον ευαίσθητο τομέα των οικονομικών και της διαχείρισης ακινήτων της Εκκλησίας.
Ο Αντωνης Ζαμπέλης ήταν γνώστης του αντικειμένου και είχε βοηθήσει αποτελεσματικά κατά την εκεί θητεία του, διορθώνοντας τα κακώς κείμενα και θεραπεύοντας πληγές του παρελθόντος. Παράλληλα συνέδραμε τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο να απαλλαγεί από πολλές κακοτοπιές και εξετόπισε από κοντά του επικίνδυνα στοιχεία τα οποία είχαν εισχωρήσει στο περιβάλλον για αλλότριους σκοπούς.
Αν έμεναν θα τον είχαν εκθέσει ανεπανόρθωτα.
Αλλά, δυστυχώς, φρόντισαν να τον εξοστρακίσουν όσοι φοβήθηκαν ότι θα έλθει και η δική τους η σειρά.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε οτι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος θα μείνει στην Ιστορία ως ο μοναδικός Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος μέχρι τώρα, που δεν είχε αντιπολίτευση στην Ιεραρχία!
Ακόμη στη διένεξη που έχει δημιουργηθεί με το Φανάρι και μάλιστα τείνει να πάρει μεγάλες διαστάσεις, έχει καταφέρει να έχει μαζί του τόσο την Ιεραρχία– σε επίπεδο παλαιών και νέων χωρών — αλλά και την ίδια την Κυβέρνηση η οποία συνεργάζεται αρμονικότατα μαζί του.
Ενώ θα μπορούσαν αρκετοί εκ των Ιεραρχών να μην διάκεινται ευμενώς προς τον Αρχιεπίσκοπο και να του κάνουν αντιπολίτευση-αφου πλην των εκλεγέντων και των χειροτονεθέντων εξ αυτού, οι υπόλοιποι δεν του οφείλουν τίποτα-εντούτοις τον αντιμετωπίζουν, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, με σεβασμό .
Μπορεί να καταλογίζουν στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο αργά ανακλαστικά και ήπιους τόννους,ως προς την αντιμετώπιση των διαφόρων θεμάτων, στοιχεία και τα δύο που κατατάσσουν την Εκκλησία σε θέση ουραγού και όχι μπροστάρη όπως την ήθελε ο Χριστόδουλος. Όμως ο Ιερώνυμος φρονεί οτι σε μία εποχή γενικότερης κρίσης, η Εκκλησία ως θεσμός,πρέπει να μένει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και των αντιπαραθέσεων , για να μπορεί να περνά τις θέσεις της και να ανακουφίζει το χριστεπώυμο πλήρωμα στις ανάγκες του, χωρίς αντιμαχίες!
Το περίεργο, ωστόσο, είναι οτι οι ίδιοι Μητροπολίτες αυτά για τα οποία κατηγορούν τον Ιερώνυμο –για επικοινωνιακό έλλειμα και σιγανή φωνή– οι ίδιοι στις επαρχίες τους ακολουθούν την ίδια και απαράλλαχτη με τον Αρχιεπίσκοπο τακτική.Δηλαδή του ζητούν να κάνει κάτι που οι ίδιοι δεν κάνουν.Και το χειρότερο είναι ότι αυτά που του καταμαρτυρούν, τα λένε πίσω από την πλάτη του, αφού από μπροστά όλοι δείχνουν πλήρη ταυτότητα απόψεων και συμφωνία σε όλα.
Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι φυσικό ο κ. Ιερώνυμος να νοιώθει διπλά πιο δυνατός, αφού η στρατηγική που εφαρμόζει όχι μόνον είναι επιτυχής αλλά και αποδίδει τα αναμενόμενα και βρίσκει και πολλούς ακόμη θαυμαστές και μιμητές!
Ένα επίσης δυνατό στοιχείο του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου είναι ο απόλυτα διακριτικός, σχεδόν μυστικός τρόπος που ασκεί διοίκηση, μακριά από τα περίεργα όμματα και την κριτική των άλλων!
Οτι γίνεται στην Αρχιεπισκοπική αυλή, μένει εντός των τειχών αλλά κι αν παρ´ελπίδα κάτι ξεφύγει και βγεί προς τα έξω,είναι απολύτως ελέξιμο από τους ανθρώπους του.
Το θέμα της περίφημης συμφωνίας που πήγε να συνάψει με τον Πρωθυπουργό ερήμην της Ιεραρχίας είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Εξύφαναν το σχέδιο αυτό επί τριετία και κανείς δεν γνώριζε τίποτα αλλά και δεν έγινε ευρύτερα γνωστό. Αλλά το θέμα αυτό προκάλεσε την ανατροπή στις σχέσεις του με την Ιεραρχία.
Η Ιεραρχία για πρώτη φορά του έδειξε τα όριά του. Και παρά τον σεβασμό που απολαμβάνει από όλους τους Ιεράρχες δεν θα καταφέρει να περάσει χωρίς τριβές αυτή τη συμφωνία που θα μπορούσε να έχει καλύτερη έκβαση αν φρόντιζε να καταστήσει την Ιεραρχία φυσικό εταίρο και να μην βασισθεί σε εξωθεσμικούς συνεργάτες οι οποίοι εργάζονται για το προσωπικό τους μέλλον και συμφέρον , παρά για την ανέφελη Αρχιεπισκοπεία του Ιερωνύμου. Το θέμα της συμφωνίας αυτής τον έφερε αντιμέτωπο και με το λαό μας ο οποίος δεν βλέπει με καλή διάθεση τις μεταρρυθμίσεις του κ. Τσίπρα και την ιδεοληπτικη τακτική του να μετατρέψει την Ελλάδα σε ουδετερόθρησκο κράτος. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος κέρδισε επάξια τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου… της Αριστεράς του Κυρίου! Και η γνώμη αυτή είναι διάχυτη σε όλο το λαό.
Η αδιάφορη στάση του στη συμφωνία των Πρεσπών προκάλεσε τριγμούς όχι μόνο στο σώμα της Ιεραρχίας αλλά και ενόχλησε μερίδα του λαού μας . Κατά δήλωση σοβαρού και μετρημένου Ιεράρχη: « Στα εθνικά θέματα νοιώθουμε ότι είμαστε ακέφαλοι και στα εκκλησιαστικά καπελωμένοι από τον Αρχιεπίσκοπο. Πότε θα βρούμε την ισορροπία μας; Ο Θεός βοηθός μας».
Η στρατηγική αυτή, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, του έχει βγεί σε καλό, αφού με αυτό τον τρόπο έχει βρει την ησυχία του και απολαμβάνει ήσυχος την Αρχιεπισκοπεία του!
Τα προσωνύμια που του αποδίδουν είναι γνωστά…Αρβανίτης, μυστικοπαθής κ.ά.
Ο ίδιος δείχνει να διασκεδάζει με όλα αυτά, να ακούει ο,τι τον συμφέρει και να πορεύεται στο στόχο του. Μάλιστα δεν διστάζει να μπλοφάρει με τους δελφίνους και να κάνει και αστεία εκμεταλλευόμενος την αγωνία τους για την επόμενη μέρα! Γνωστός ο θόρυβος που προκλήθηκε από την αυθόρμητη αλλά όχι και τόσο αγνή πρόθεσή του να δώσει το δακτυλίδι της διαδοχής σε συγκεκριμένο Ιεράρχη.
Αν θελήσουμε να δώσουμε μερικούς τίτλους στην οκτάχρονη πορεία του στον Πρώτο θρόνο των Αθηνών, αυθόρμητα μας έρχονται στο σκέψη μας τα εξής:
— Κατάφερε να εξασφαλίσει την ηρεμία στην Εκκλησία .
— Σιωπή και χαμηλοί τόνοι.
— Άριστη συνεργασία με την «πρώτη φορά Αριστερά» Κυβέρνηση και προσωπικά με τον Πρωθυπουργό.
— Απόλυτο έλεγχο της Ιεραρχίας
— Επιβολή των απόψεών του
— Εκδικητικός σε όσους θεωρεί ότι του κάνουν κριτική και τον ελέγχουν στο έργο του.
— Ανυπαρξία Συνοδικότητας.
—Έλλειψη σταθερής γραμμής σε όλα τα θέματα .
— Οικογενειοκρατία- τοπικισμός
—- Όλοι φαινομενικά ευχαριστημένοι αλλά κατά βάθος ένα καζάνι έτοιμο να εκραγεί.
Αυτό είναι σε πρόχειρη ανάλυση όλα όσα σκεφθήκαμε κατα την επέτειο για των 11 ετών του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου. Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή! Μείζω τούτων όψει! Το κεφάλαιο Ιερώνυμος έχει ειδικό ενδιαφέρον και θα μας απασχολήσει για πολύ ακόμη. Όσοι εκ των δελφίνων αδημονούν για την επόμενη μέρα ,θα περιμένουν ! Ο Ιερώνυμος όπως όλα δείχνουν έχει δρόμο μπροστά του!
