Του Σωτήρη Μ. Τζούμα
Του Σωτήρη Μ. ΤζούμαΈνα ακόμη θύμα της εκκλησιαστικής εξουσίας πέρασε στην αιωνιότητα: ο Μητροπολίτης Βιζύης Αθηναγόρας.
Ένας κληρικός που επί 43 ολόκληρα χρόνια ήταν Επίσκοπος της Εκκλησίας μας και από αυτά τα χρόνια αφιέρωσε τα 28, στη Μητρόπολη Μεξικού, μόνο και μόνο για να περιμένει να δει την εν ψυχρώ εκτέλεσή του– ηθικά και ψυχολογικά – από τους ίδιους ανθρώπους που κάποτε τον ύψωσαν.
Ήμουν φοιτητής στη Νέα Υόρκη όταν ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος – ακόμα ακλόνητος και ισχυρός τότε – απέστειλε στο Φανάρι την πρότασή του για την προαγωγή τριών δυναμικών και φερέλπιδων Αρχιμανδριτών της Αμερικής σε Επισκόπους: του Μεθοδίου( νυν Μητροπολίτη Βοστώνης)ως Σκοπέλου,του Αθηναγόρα ως Δορυλαίου και του Φιλίππου ως Δαφνουσίας. Εκείνη η πρόταση έφερε κύμα ενθουσιασμού στην Ελληνορθόδοξη Ομογένεια. Και όχι άδικα: και οι τρεις ήταν πετυχημένοι, αγαπητοί, ενεργοί στην ομογένεια και με έργο στις κοινότητες τους. Δεν προέρχονταν από τα γνωστά κυκλώματα, αλλά από το πεδίο δράσης. Από τις Κοινότητες. Από την προσφορά.
Ο Αθηναγόρας ξεχώριζε ήδη τότε, διευθύνοντας τη μεγαλόπνοη κοινότητα του Αγίου Νικολάου στο Φλάσινγκ – έναν ζωντανό οργανισμό, που είχε εξελιχθεί σε δεύτερο επίκεντρο του Ελληνισμού μετά την Αστόρια. Ένας κληρικός με όραμα και ενέργεια, μακριά από αυλοκολακείες και πατριαρχικά παιχνίδια. Και ίσως αυτό ήταν και το «λάθος» του.
Βρέθηκα και στη χειροτονία του. Θυμάμαι την ατμόσφαιρα, την υπερηφάνεια, τη συμμετοχή του Μεγάλου Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής(τότε) Ιακώβου. Παρών και ο πανίσχυρος την εποχή εκείνη για την Εκκλησία της Ελλάδος και σεβαστός από όλο τον ορθόδοξο κόσμο Μητροπολίτης Κορίνθου Παντελεήμων Καρανικόλας –ο οποίος συλλειτούργησε με τον Ιάκωβο με μίτρα και ράβδο, με τη γνωστή μεγαλοπρέπεια και το εκτόπισμα ενός αληθινού αρχιερέα. Παρών κι ο μετέπειτα Μητροπολίτης Μηθύμνης Χρυσόστομος Καλαματιανός (Αρχιμανδρίτης ακόμη τότε), φίλος του Αθηναγόρα από τα φοιτητικά χρόνια. Το ταξίδι εκείνο μάλιστα του άλλαξε τη μοίρα – γιατί γνώρισε τον Κορίνθου και τη θρυλική Λούλα-Ορθοδοξία παρακαλώ,όπως την αποκαλούσε περιπαικτικά ο Ιάκωβος Και δύο χρόνια αργότερα, με τις πλάτες που απέκτησε, εκτοξεύτηκε στον επισκοπικό θρόνο της Μηθύμνης – εις βάρος του αειμνήστου Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλοπούλου, ο οποίος είχε επικρατήσει στο Τριπρόσωπο με διαφορά. Αλλά είπαμε: όταν μιλά η “Θεία Χάρις” του παρασκηνίου, η ψήφος δεν έχει καμία σημασία.
Δεν πρόλαβε ούτε ενάμιση χρόνο να αντέξει ο Αθηναγόρας μετά την «εκθρόνισή» του,με μια κυνική απομάκρυνση, χωρίς καν το προσχήματα.
Ήταν ζωντανός-νεκρός από τη μέρα που τον παρέδωσαν στα σκυλιά της λήθης.
Ποιοι τον καταδίκασαν;
Η αποκαλούμενη Ιερά Σύνοδος του Θρόνου – πιο ενίοτε μετατρέπεται σε Σύνοδο των Δημίων.
Με συνοπτικές διαδικασίες, εν απουσία του, χωρίς ακρόαση, χωρίς απολογία, χωρίς στοιχειώδη δικαιοσύνη. Παλιά μου τέχνη κόσκινο και ξέρω να την κάνω καλά!
Ο Πρόεδρος της Συνόδου (ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης…), με εμφανή προσωπική εμπάθεια και με εκδικητικότητα εισήγαγε έναν κατάπτυστο λίβελλο εναντίον του Αθηναγόρα, αναγιγνώσκοντάς τον με στόμφο, θυμίζοντας περισσότερο κομματικό εισαγγελέα ολοκληρωτικού καθεστώτος, παρά πνευματικό ηγέτη της Ορθόδοξης Εκκλησίας.Θυμίζοντας περισσότερο πατριό παρά πατέρα!
Ο σκοπός ήταν προφανής: να εκπέσει του θρόνου του ο «ανεπιθύμητος» και να ανοίξει η θέση για τον επόμενο «εκλεκτό» – έναν 32χρονο Αρχιμανδρίτη ο οποίος μέχρι τότε ανήκε σε άλλη Εκκλησία αλλά προκειμένου να προαχθεί του έγινε μεταγραφή! Πρόκειται για τον Ιάκωβο Ανδρεόπουλο, επίσης Ελληνοαμερικανό από το Σικάγο, που κάποιοι περιγράφουν ήδη ως πνευματικό τέκνο των ισχυρών του Φαναρίου .
Το εγκώμιο του νεαρού Αρχιμανδρίτη Ιακώβου διαβάστηκε με τόση γελοιότητα και υπερβολή- λες και περιέγραφε κανείς τα κατορθώματα ενός Ολυμπιονίκη- που οι τότε Συνοδικοί ιεράρχες είτε παρέλυσαν από αμηχανία είτε τραβούσαν- όπως χαρακτηριστικά εγράφη- τα γένια τους για να συγκρατήσουν τα γέλια τους ή τον εκνευρισμό τους. Αλλά τότε δεν μίλησε, δυστυχώς, κανείς! Έτσι, εκλέχθηκε «παμψηφεί» – όπως γίνεται πάντα όταν η ετυμηγορία είναι ήδη γραμμένη στα υπόγεια της Πατριαρχικής Αυλής.Και όπως μάθαμε εσχάτως ετοίμαζαν και άλλη εκπαραθύρωση πολιού Ιεράρχη για να καταλάβει τη θέση του και πάλι ο Ιάκωβος. Αλλά στάθηκε εμπόδιο στα άνομα σχέδια ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος αλλά και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός!! Εκεί φτάσαμε! Μία παρατήρηση: Με πολύ κακό τρόπο θέλουν να δέσουν τη μοίρα του εν λόγω νέου Ιεράρχη, να εκπαραθυρώνει πολιούς Ιεράρχες για να καταλαμβάνει τη θέση τους! Και με αυτό τον τρόπο του προσφέρουν πολύ κακή υπηρεσία. Διότι τώρα που έχει τα μέσα μπορεί να τα κάνει όλα αυτά! Μετά τι θα γίνει; Και είναι μόνο 34 ετών- μία ηλικία που οι δύσμοιροι άλλοι κληρικοί βλέπουν μόνο σε όνειρα την προαγωγή και τη χειροτονία τους.
Και πού έστειλαν τον Αθηναγόρα μετά την βίαιη αυτή απομάκρυνση από μια Μητρόπολη που ο ίδιος με τα πενιχρά μέσα που διέθετε όταν εστάλη,τη δημιούργησε από το μηδέν ;
Στην ανύπαρκτη, ερειπιώδη, φαντασιακή πλέον Μητρόπολη Βιζύης – έναν τίτλο που δεν προκαλεί πια καν θλίψη αλλά θυμηδία και αρνητικούς συνειρμούς- ειδικά μετά από το λιβελογράφημα που διαβάστηκε γιαυτόν τον άνθρωπο και μάλιστα εν Συνόδω.
Η «μετάθεση» αυτή ήταν προσβολή, ευφημισμός της καθαίρεσης, προσπάθεια να ντύσουν τη βαρβαρότητα με τον μανδύα της «εκκλησιαστικής ευπρέπειας». Παρωδία; Όχι. Κανονικό σενάριο αυλικού πραξικοπήματος. Οι ίδιοι οι Συνοδικοί γελούσαν κάτω από τα μουστάκια τους,όσοι έχουν. Και καλά έκαναν – δεν έμεινε τίποτα άλλο να κάνουν μπροστά σε μια τέτοια θεσμική φαρσοκωμωδία, στην οποία μάλιστα είχαν εκόντες- άκοντες πρωταγωνιστικό ρόλο. Και για τον ρόλο αυτό θα τους κρίνει εκτός από τον Θεό και η ίδια η ιστορία.
Ο Αθηναγόρας δεν μίλησε ποτέ δημοσίως.Δεν παραπονέθηκε. Δεν εξαπέλυσε μύδρους ή έστω κάποιους αναθεματισμούς ακόμη και παρασκηνιακά. Μας μίλησε. Έβγαλε τον θυμό του αλλά δεν ήθελε να γράψουμε τίποτα.
Και αυτό όχι γιατί δεν μπορούσε ή γιατί δεν ήξερε – ήξερε πολλά, πάρα πολλά,από την εποχή ακόμη του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιακώβου . Αλλά φοβήθηκε ως εγκαταλελειμμένος γέρος.Έτσι τον κατάντησαν. Φοβήθηκε πως, αν άνοιγε το στόμα του, το Φανάρι θα φρόντιζε να του κόψουν τη σύνταξη.
Ναι, μέχρι και η σύνταξη για τα τόσα χρόνια που πρόσφερε, έγινε μοχλός εκβιασμού προς έναν ηλικιωμένο ιεράρχη, για να σιωπήσει και να πεθάνει ήσυχα.Και ασφαλώς για να μην ακουστεί ούτε ένα κιχ για τους ισχυρούς για να συνεχίσουν το…θεάρεστο έργο τους! Πόση πτώση! Πόση μικρότητα από αυτούς που παριστάνουν τους διαδόχους των Αποστόλων!
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τελέστηκε και Τρισάγιο στον Πατριαρχικό Ναό «για την ανάπαυση της ψυχής του». Υποκριτικό μεν, αναγκαίο δε για το φαίνεσθαι . Οι ίδιοι που τον σταύρωσαν, τώρα προσεύχονται για την ψυχή του. Μήπως τελικά να βγάλουμε και καμιά αγιοκατάταξη για να καλύψουμε τα αίματα που μένουν πίσω στις αίθουσες της Πατριαρχικής Συνόδου;
Η αλήθεια είναι μία και παραμένει: τον εξόντωσαν. Μεθοδικά. Ψυχρά. Υποκριτικά.
Ο Αθηναγόρας έκανε λάθη. Όπως όλοι. Δεν ήταν άγιος. Ποιος είναι άγιος από αυτούς που τον εκπαραθύρωσαν και δεν το ξέρουμε; Μήπως θέλουν να κάνουμε μία στήλη που να περιγράφουμε κατορθώματα αγίων της εποχής μας; Οχι από αυτά που γίνονται γνωστά και γράφονται αλλά από εκείνα που μένουν κρυφά ως επτασφράγιστα μυστικά.
Ναι δεν ήταν άγιος ο Αθηναγόρας αλλά ήταν πιστός, διακριτικός, ευγενής. Και πλήρωσε με τη ζωή του, την αφοσίωσή του σε έναν Θρόνο που πλέον δεν συγχωρεί και δεν προστατεύει. Αντιθέτως, εκδικείται. Σαρώνει. Εξευτελίζει. Και τελικά, σκοτώνει ψυχικά κάποιους ανθρώπους.
Το Φανάρι είναι, πρέπει να είναι πνευματικό κέντρο. Είναι ένας θεσμός. Αλλά είναι και ένας μηχανισμός εξουσίας που πνίγει τους ανθρώπους του. Η Εκκλησία του Χριστού δεν είναι αυτό το πράγμα. Και όσοι το βλέπουν και σωπαίνουν, είναι συνένοχοι.Ναι είναι συνένοχοι όσοι επιτρέπουν να γίνονται τέτοια αίσχη και δεν μιλούν.
Και γιατί τα λέω όλα αυτά;
Γιατί το σάπιο παρασκήνιο της Εκκλησιαστικής Διοίκησης, που τότε δούλευε πιο υπόγεια και πιο «ευγενικά», σήμερα λειτουργεί απροκάλυπτα και βάναυσα.
Τότε γινόταν με τηλεφωνήματα, γνωριμίες και «υψηλές» συστάσεις. Σήμερα γίνεται με δολοφονία χαρακτήρων και με πράξεις που θυμίζουν ανακριτές στα υπόγεια της Ιεράς Συνόδου , με εκτελέσεις ανθρώπων χωρίς δίκη και με εκλογές και χειροτονίες μελλοντικών «ηγητόρων» που έχουν προκριθεί όχι για το ήθος και τη διακονία τους, αλλά για τη χρησιμότητά τους ως πιόνια.
Ο Αθηναγόρας μπήκε στον Επισκοπικό Χάρτη μέσα από μια καθαρή, δημιουργική και εκκλησιαστική διαδικασία. Βγήκε απ’ αυτόν διασυρμένος και εξορισμένος στη μοναξιά του,από αδίστακτους ανθρώπους.
Και όποιος ξέρει την ιστορία, βλέπει τη διαφορά. Από την Εκκλησία των Αρχιεπισκόπου Ιακώβου και από μορφές όπως του Κορίνθου Παντελεήμονος περάσαμε σε «Συνόδους των Δημίων»( και όποιος διαφωνεί με αυτό ας θυμηθεί τι συνέβη στον Μητροπολίτη Νέας Ιερσέης νυν Σάρδεων Ευάγγελο και στον Μητροπολίτη Βοστώνης Μεθόδιο)και στην ανοχή των εθναρχικών ηγετίσκων. .
Από τη διακονία, περάσαμε στη συνωμοσία. Από τη συγκατάβαση, στην εκδίκηση.
Και δυστυχώς, το έργο δεν τελείωσε. Το καθεστώς φροντίζει να σβήσει τη μνήμη όσων δεν έσκυψαν το κεφάλι. Ξεκίνησε με τον Αθηναγόρα. Ποιος ξέρει ποιος έχει σειρά…
Ο Θεός ας τον αναπαύσει. Γιατί οι άνθρωποι τον καταδίκασαν – όχι για τα λάθη του, αλλά για την αφοσίωσή του. Και στις μέρες , όπως φαίνεται, η αφοσίωση πληρώνεται ακριβά. Ο Θεός ας αναπαύσει τον καλό μας Αθηναγόρα. Γιατί οι διώκτες του φρόντισαν να μην του αφήσουν τίποτα άλλο. Ούτε Μητρόπολη. Ούτε αξιοπρέπεια. Ούτε φωνή.
Μίλησα στον Αθηναγόρα πριν λίγες ημέρες. Και μου εκμυστηρεύτηκε ότι κανονίζει την μετάβαση του στο Άγιο Όρος για να μείνει για πάντα εκεί προσευχόμενος για τα λάθη του, για τις αμαρτίες του και για όλους μας. Δεν πρόλαβε. Τον κάλεσε κοντά Του ο Κύριος για να συνεχίσει στο Ουράνιο Θυσιαστήριο. Είναι πλέον αργά!
