Του π. Ηλία Μάκου
Η Μονή Γηρομερίου στους Φιλιάτες Θεσπρωτίας εόρτασε, τη μνήμη του ιδρυτή και κτήτορά της οσίου Νείλου του Αγιασμένου.
Χωρίς τη συμμετοχή πιστών, ιερούργησαν ο ιερομόναχος π. Αλέξιος και ο ιεροκήρυκας της Μητροπόλεως Κίτρους π. Σεβαστιανός Αράπης (που είναι εγγεγραμμένος στα μοναχολόγια της Μονής Γηρομερίου).
Έστω και με την απουσία εκκλησιαζομένων, τιμήθηκε λατρευτικά η πνευματική και ασκητική ζωή του οσίου Νείλου, που από τα βάθη των αιώνων μας καλεί να δώσουμε στο Χριστό τη θέση, που Του ανήκει μέσα στην καρδιά μας.
Η τραγικότητα του σημερινού ανθρώπου βρίσκεται στο ότι ενώ διψά τη χαρά, τη λύτρωση, τη σωτηρία, κλείνει την πόρτα της ψυχής του στον Χριστό, που είναι η πηγή της χαράς, της λύτρωσης και της σωτηρίας.
Και έρχεται το πνεύμα του Θεού, μέσω και του φωτισμένου και εξαγιασμένου οσίου Νείλου, να μας θυμίσει το θεϊκό θέλημα και το σχέδιο της σωτηρίας.
Ο ηγούμενος π. Μεθόδιος και οι ιερομόναχοι π. Αλέξιος και π. Σεραφείμ, οι οποίοι τα στοιχεία του κόσμου, του παλαιού κόσμου της αμαρτίας, που ζει στη φθορά, τα περνούν μέσα από το καμίνι της πίστης, γι’ αυτό η παρουσία τους είναι άλλης ποιότητας και άλλης υφής, δραστηριοποιούνται με έντονους ρυθμούς, όχι στιγμιαία, αλλά διαρκώς.
Ενεργούν και ως μυρίπνοα άνθη της μυστικής αγιοπατερικής αρετής, αλλά και ως εγγυητές ότι το μοναστήρι Γηρομερίου δεν θα μείνει εγκαταλελειμμένο.
Να σημειωθεί ότι η ανέγερση του κυρίως ναού, η αναπαλαίωση του οποίου έχει ολοκληρωθεί πρόσφατα, έγινε το 1568, κατόπιν χορηγίας του Βοεβόδα της Ουγγροβλαχίας Οξυώτη ή Αξιώτη από την Πωγωνιανή. Κτίσμα της ίδιας εποχής θεωρείται ο εξωνάρθηκας, ενώ το ιερό και ο νάρθηκας είναι προγενέστερα κτίσματα, τμήματα του πρώτου ναού, πιθανώς του 14ου αιώνα.
Εξωτερικά διακοσμείται από λιτά κεραμικά σχέδια κυρίως στον τρούλο, στη νότια και στη δυτική πλευρά. Ο αγιογραφικός διάκοσμος είναι του 16ου και 17ου αιώνα και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
Το δεύτερο στρώμα των τοιχογραφιών (1679) είναι λαϊκής τεχνοτροπίας της εποχής εκείνης ενώ το πρώτο, του 16ου αιώνα (1568-1590), είναι βυζαντινής τεχνοτροπίας και έχει την μοναδική Λεπτομέρεια τοιχογραφίας 16ου αι.ιδιαιτερότητα ανάμεσα στα μνημεία της Ηπείρου, να συνδυάζει στοιχεία της βυζαντινής τέχνης, που ανήκει στην Κρητική Σχολή και στην σχολή της Δυτικής Ελλάδος, με στοιχεία της Δυτικής τέχνης. Ο εμπνευσμένος αγιογράφος, δυστυχώς, μας είναι άγνωστος.
Το τέμπλο του Καθολικού είναι αξιόλογο έργο ξυλογλυπτικής κατασκευασμένο το 1824 και επιχρυσωμένο το 1829. Οι εικόνες του τέμπλου κατασκευάστηκαν το 1824 και είναι έργα του Δημητρίου Παπαδιαμάντη από το Ζαγόρι.
Η Μονή Γηρομερίου στο διάβα των χρόνων δεν είναι μόνο ένα σπουδαίο θρησκευτικό μνημείο, αλλά είναι και ένα καταφύγιο, όπου η ψυχή του ανθρώπου βρίσκει την ισορροπία της.
Όπου οι κουρασμένοι άνθρωποι καταθέτουμε τις φοβίες, τις αγωνίες και το άγχος μας.
