Του Σωτήρη Μ. Τζούμα
Εξελέγη χθες ένας παντελώς άγνωστος μέχρι σήμερα στον ορθόδοξο κόσμο Καρδινάλιος για τον θρόνο του Πάπα της Ρώμης.
Όσοι στοιχημάτισαν για την
εκλογή τραβούν τα μαλλιά τους. Οι πολλοί έχασαν! Κέρδισαν οι λίγοι!
Αλλά και οι Καθολικοί Ιερωμένοι, κάθε βαθμίδος και κυρίως όσοι ζουν μέσα στο Βατικανό έχουν πάθει…βουβαμάρα! Δεν κατάλαβαν τι έγινε! Και δεν ξέρουν τι θα γίνει!
Η απορία και η αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι στην Εκκλησία της Ρώμης κυριαρχούν παντού. Ιδιαιτέρως στην πλευρά της χριστιανικής Ανατολής, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, για τους δικούς μας λόγους.
Στη δήλωση που έκανε χθες ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στο Μουσείο Γουλανδρή, πέρα από τα θερμά λόγια με τα οποία χαιρέτησε τον νεοεκλεγέντα Πάπα, κατέβαλε ισχυρή προσπάθεια για να κρύψει την αμηχανία που τον διακατείχε.
Ίσως γιατί μέχρι χθες το πρωί δεν είχε ακουστεί το όνομα του Καρδινάλιου ο οποίος παρέκαμψε όλα τα φαβορί για να εκλεγεί στην τέταρτη μόλις ψηφοφορία.
Αυτό που απασχολεί την κάθε πλευρά μπορεί να έχει διαφορερική στόχευση, ωστόσο έχει την ίδια αφετηρία:κανείς δεν ξέρει ποιες είναι οι προθέσεις και οι διαθέσεις νέου Πάπα για την επόμενη μέρα!
Πως θα πορευτεί; Τι θα κάνει; Τι θα γίνεη στις σχέσεις Ρώμης – Νέας Ρώμης αλλά και με τον λοιπό ορθόδοξο κόσμο;
Το όνομα του εξ Αμερικής Καρδινάλιου Πρέβοστ ακούστηκε ελάχιστα αυτές τις μέρες στη Ρώμη με την κηδεία του Φραγκίσκου. Ακόμη πιο ελάχιστοι είχαν αναφερθεί -ούτε κατά λάθος- στο όνομά του ως πιθανού διαδόχου του Φραγκίσκου. Και δεν είναι ανεξήγητο αυτό. Ο Πρέβοστ έγινε Καρδινάλιος τελευταία- μόλις το 2023- και δεν είχε επιδείξει ηγετικές φιλοδοξίες.Εφερε εις πέρας δουλειές κατ´ανάθεση.
Η εκλογή του θυμίζει το ιστορικό αδιέξοδο που είχε δημιουργηθεί στην Κωνσταντινούπολη το 1972, όταν μπροστά στις διαγραφές και στους αποκλεισμούς που επέβαλαν στον κατάλογο οι Τούρκοι, η τότε Σύνοδος του Θρόνου εξέλεξε το απόλυτο outsider της εποχής ,τον τότε Ιμβρου και Τενέδου Δημήτριο, ο οποίος εξελίχθηκε ως ο καλύτερος και πνευματικότερος Πατριάρχης της νεώτερης ιστορίας μας.
Η ιστορία πάντα ερμηνεύεται με δανεικά στοιχεία του παρελθόντος.
Και τον νέο Πάπα δεν τον ήξεραν οι πολλοί και ήταν εντελώς άγνωστος για τους Ορθοδόξους οι οποίοι πρέπει τωρα να αρχίσουν από την αρχή για να βρουν μία κοινή περπατησιά με την πρεσβυτέρα Ρώμη.
Από το κοινό Πάσχα και τους κοινούς εορτασμούς για την Α´ Οικουμενική Σύνοδο και την εν γένει σύσφιξη των σχέσεων Ρώμης και Νέας Ρώμης,ίσως θα πρέπει να ξανασυστηθούν και να αρχίσουν από το μηδέν.
Μία από τις πρώτες ενέργειες του Πατριάρχη Βαρθολομαίου θα είναι να γνωρίσει τον νέο Πάπα και μάλιστα από την πρώτη μέρα,δηλαδή στην ενθρόνισή του.
Ωστόσο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ξεκινά αυτή τη φορά με ένα disadvantage: τον ίδιο τον έχουν προλάβει τα χρόνια του. Τα 16 χρόνια που τον χωρίζουν με τον Πάπα θα δούμε αν θα αποβούν μοιραία για να φέρουν κοντά τους δρόμους τους ή θα γίνουν οι κόκκινες γραμμές που θα διακόψουν αυτό που ξεκίνησε πριν απο 60 χρόνια μεταξύ του Πάπα Παύλου ΣΤ και του Πατριάρχη Αθηναγόρα και συνεχίστηκε με μεγαλύτερη επιτυχία με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τους τρεις τελευταίους Πάπες: Ιωάννη Παύλο Β´, Βενέδικτο και Φραγκίσκο.
Η ενθρόνιση του Λέοντα, αναμένεται να γίνει την Κυριακή 18 Μαίου και θα είναι το πρώτο βήμα προσέγγισης του Πατριάρχη με τον νέο Πάπα.
Είναι μία ευκαιρία που ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν πρόκειται να αφήσει ανεκμετάλλευτη.
Άλλωστε απο την ώρα που εκοιμήθη ο Πάπας Φραγκίσκος φρόντισε να διαμηνύσει στην Ρώμη πως περιμένει από τον διάδοχο του Φραγκίσκου να συνεχίσουν την κοινή τους πορεία και τις προσπάθειες που ξεκίνησαν τα τελευταία χρόνια χάρη στο κοινό τους όραμα.
Και παρά τα όσα ακούγονται για καλές σχέσεις Ανατολής και Δύσης, η αλήθεια είναι πως δεν βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους. Μια μικρή φλόγα που μπορεί να δείξει με την καλή του διάθεση ο Πάπας Λέων ΙΔ´ μπορεί να αποδειχθεί αρκετή για να τις συντηρήσει. Όπως και μια λάθος κίνηση που μπορεί να γίνει ή μια αδιάφορη προσέγγιση θα μπορούσε να τις παγώσει και ενδεχομένως να τις τελματώσει.
Για την ώρα λοιπόν και μέχρι να δούμε ποιες θα είναι οι προθέσεις του νέου Ποντίφικα ως προς τις σχέσεις του με τον ορθόδοξο κόσμο, νομίζω πως το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι υπομονή. Και να έχουμε θετική διάθεση.
Το Habemus Papam που ακούστηκε προς το παρόν δεν μας αφορά. Πιο ταιριαστό στην περίσταση είναι το habent Papam. Και ας κρατάμε μικρό καλάθι!
