Υπό Αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά, Πρωτοσυγκέλλου Ι. Μητροπόλεως Μεσσηνίας.
«ΕΠΑΝΔΡΙΑΝΤΙΑ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΤΙΜΗ. ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΖΑΦΕΙΡΗ (1978-2019)»
Βιβλιοκριτική παρουσίαση
υπό Αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά, Πρωτοσυγκέλλου Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας.
Μετά πολλής χαράς και συγκίνησης παρέλαβα το άρτι εκδοθέν πόνημα του Σεβ.
Μητροπολίτου Περιστερίου κ. Γρηγορίου, με τίτλο: «ΕΠΑΝΔΡΙΑΝΤΙΑ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΤΙΜΗ.
ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΖΑΦΕΙΡΗ (1978-2019)», το οποίο εκδόθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Περιστερίου, ως
μέρος των εκδόσεων «Θεολογία και Ιστορία».
Ασφαλώς η παρούσα βιβλιοκριτική παρουσίαση αποτελεί “σταγόνα στον ωκεανό”,
αναφορικά με όσα εμπεριέχονται στην εν λόγω έκδοση και στα όσα οι εκλεκτοί
συμμετέχοντες στο συλλογικό αυτό έργο κατέθεσαν “εν γραφαίς”. Επιπροσθέτως η ημετέρα
προσωπική εμπειρία του προσώπου, του έργου και της προσφοράς του αοιδίμου
Μητροπολίτου Περιστερίου κυρού Χρυσοστόμου (Ζαφείρη), του και χειροτονήσαντός με, με
καθιστά υπόχρεο έναντι του νυν Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Περιστερίου κ. Γρηγορίου,
ώστε να εκφράσω όχι μόνον συγχαρητήρια αλλά και την ευγνωμοσύνη μου για την επιμέλεια
και έκδοση του εν λόγω πονήματος.
Από μια τοιούτου είδους έκδοση δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η προλόγιση και
ευλογητική γραφίδα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.
Ιερωνύμου, ο οποίος πολλές φορές βρήκε στο πρόσωπο του μακαριστού Χρυσοστόμου, τον
φίλο και συνοδοιπόρο. Ωσαύτως από τις σελίδες του πονήματος θα ήταν αδύνατον να
απουσιάζει ο λόγος και η σκέψη του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, αφού
είναι ίσως ο μόνος που βίωσε την παρουσία και το έργο του μακαριστού από την ενθρόνισή
του έως και την τελευτή του.
Ιδιαίτερη τιμή αποτελεί για την έκδοση η καταγραφή των χαιρετισμών, κατά την
εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων της προτομής του αοιδίμου Ιεράρχου, του Σεβ.
Μητροπολίτου Λαοδικείας κ. Θεοδωρήτου ως εκπροσώπου της Α.Θ.Π. του Οικ. Πατριάρχου
κ. Βαρθολομαίου, του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ευρίπου κ. Χρυσοστόμου ως
εκπροσώπου του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου, του Βουλευτή Β2’
Τομέα Αθηνών κ. Ιωάννη Λοβέρδου ο οποίος είχε άψογη και αγαστή συνεργασία με τον
μακαριστό Χρυσόστομο ως και του Δημάρχου Περιστερίου κ. Ανδρέα Παχατουρίδη ο οποίος
ήταν αδιαμφισβήτητα ένας από τους πλέον ισχυρούς συνεργάτες του τιμωμένου κοιμηθέντος
Αρχιερέως.
Αναμφίβολα η σχέση του αοιδίμου Μητροπολίτου Χρυσοστόμου με την Ιερά
Θεολογική Σχολή της Χάλκης ήταν κάτι παραπάνω από σχέση σχολής και μαθητή. Για τον
Χρυσόστομο η Χάλκη ήταν η Τροφός και η “Μάνα” του. Για αυτό τον λόγο κατέχει ιδιαίτερο
συμβολισμό η συμπερίληψη στην έκδοση αυτή των κειμένων ομιλιών τόσον του Ομότιμου
Καθηγητή και πρώην Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ελλογιμωτάτου κ.
Μιχαήλ Τρίτου, όσον και του Προέδρου της Εστίας Θεολόγων της Χάλκης, Ομότιμου
Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ελλογιμωτάτου κ. Νικολάου Ξεξάκη.
Με λόγο άκρως θεολογικό και εμπεριστατωμένο συνέβαλε και ο Σεβ. Μητροπολίτης
Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ στην παρούσα έκδοση, σκιαγραφώντας την προσφορά και το έργο
του μακαριστού στις Διορθόδοξες και Διαχριστιανικές Σχέσεις, ως εκπρόσωπος της
Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ με πολύ γλαφυρό τρόπο και λόγο αναφέρεται στην
προσωπικότητα του αοιδίμου γέροντά μας το πνευματικό του ανάστημα και στενός
συνεργάτης του, ο Διευθυντής του Περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ, Ελλογιμώτατος κ. Αλέξανδρος
Κατσιάρας.
Ως κατακλείδα στην παρούσα έκδοση καταγράφεται το οδοιπορικό της ζωής του
μακαριστού, όχι ως μέσα από τα μάτια, την σκέψη ή τον λόγο ενός Επισκόπου, Θεολόγου ή
πεπειραμένου Καθηγητή, αλλά μέσα από την γραφίδα της αυταδέλφης του Ανδριανής
Ζαφείρη, συνταξιούχου Φιλολόγου της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, η οποία καταθέτει τη
δική της βιωματική εμπειρία, ενώ το πλούσιο φωτογραφικό υλικό ταξιδεύει τον αναγνώστη
στα βήματα του Χρυσοστόμου Ζαφείρη.
Αν προσπαθήσω να ερμηνεύσω τους αξιόλογους συμμετέχοντες στο εν λόγω
συλλογικό έργο, θα επιβεβαιώσω το “ολίγον” μου, δια τούτο θα μεταφέρω τα δικά τους λόγια
και γραπτά, ώστε να επιβεβαιώσω το “μέγιστον” της σκέψης και του λόγου τους.
“Ήδη ο παρών τόμος επιστεγάζει αυτές τις εκδηλώσεις. Καλαίσθητος και συστηματικά
δομημένος, ζωγραφίζει ζωντανά μπροστά μας το πρόσωπο ενός Επισκόπου, αυτό ακριβώς
του μακαριστού Μητροπολίτη”. (Πρόλογος Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου)
“Ο Χρυσόστομος έφτιαξε φωλιές…σου εύχομαι να τις γεμίσεις με πουλιά.” (Λόγος
Επανδριάντιος, Σεβ. Μητροπολίτου Περιστερίου κ. Γρηγορίου)
“Ήταν άνθρωπος ανοικτών οριζόντων. Ήταν άνθρωπος πνευματικά καταξιωμένος και βέβαια
το άλλο μεγάλο στοιχείο της προσωπικότητάς του συνδέεται με το ποιμαντικό του έργο.” (Σεβ.
Μητροπολίτης Λαοδικείας κ. Θεοδώρητος)
“Ως γνήσιο τέκνο του Αρχιποίμενος Ιησού Χριστού προσέφερε τον εαυτό του όλον στην
Εκκλησία.” (Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ευρίπου κ. Χρυσόστομος)
“Του οφείλουμε πολλά, του οφείλει πολλά η Εκκλησία, αλλά του οφείλει πολλά και ο λαός του
Περιστερίου και της Δυτικής Αθήνας.” (Βουλευτής Β2’ Τομέα Αθηνών Ιωάννης Λοβέρδος)
“Ήμουν ανά πάσα στιγμή…δίπλα σε κάθε σάλπισμα κοινωνικής και ανθρώπινης ανάγκης,
από μέρους της Μητροπολιτικής Αρχής του μακαριστού Χρυσοστόμου.” (Δήμαρχος
Περιστερίου Ανδρέας Παχατουρίδης)
“Τo τρίπτυχο του έργου του ήταν : Διδάσκαλος, ήθος εκκλησιαστικό, φιλανθρωπία και όλα
αυτά με ένα πνεύμα απλότητας… Αγαπήθηκε όπως αγάπησε κι εκείνος.” (Σεβ.
Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος)
“Η Χάλκη ήταν για τον μακαριστό Χρυσόστομο η στοργική μητέρα, το φως της οικουμένης, η
φωτοδόχος λαμπάδα της ζωής του, η μόνιμη έγνοια του, το μεγάλο του μεράκι, η ίδια η ζωή
του.” (Ομότ. Καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος)
“Εντός του παραδεισίου και ευλογημένου τούτου περιβάλλοντος της πνευματικής Χαλκίτιδος
Θεολογικής Σχολής, γαλουχηθείς ο σήμερον τιμώμενος αείμνηστος Μητροπολίτης
Περιστερίου Χρυσόστομος, κατόρθωσε να πορευθεί, επιτυχώς. Θεοφιλώς και θεαρέστως, την
οδόν του καθήκοντος και της αρετής, εν τω αμπελώνι του Κυρίου.” (Ομότ. Καθηγητής
Νικόλαος Ξεξάκης)
“Για όλα αυτά, η προσωπικότητα του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου θα αποτελεί πάντοτε σημείο,
μέτρο και παράδειγμα.” (Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ)
“Εν κατακλείδι και κοντολογίς, στο πρόσωπο του μακαριστού κονταροχτυπήθηκαν η ακαμψία
της δυτικής αυτο-αναφορικότητας και η ευκαμψία, η ευλυγισία της ανατολικής ετερο-
αναφορικότητας. Και σαφώς η δεύτερη επικράτησε.” (Διευθυντής Περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ
Αλέξανδρος Κατσιάρας)
“Φρόντισε για τον τόπο του και άφησε έντονα τα ίχνη του… εκεί, ανά τους αιώνες η καμπάνα
θ’ αχολογάει στα γύρω βουνά και ανταμώνοντας με τα κελαηδίσματα από τα θεοπούλια, θα
υμνεί την αμάραντη μνήμη του σταυραετού του Ραδοβυζίου, αοιδίμου Μητροπολίτου
Περιστερίου μακαριστού Χρυσοστόμου (Γερασίμου) Ζαφείρη”. (Ανδριανή Ζαφείρη)
