🔻Προς τον Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου Γεράσιμο Φραγκουλάκη
Μετά λύπης και βαθύτατης θλίψεως διαπιστώνουμε ότι στο όνομα της δήθεν «υπερασπίσεως του θεσμού» του Οικουμενικού Πατριαρχείου, επιχειρείται με συγκεκριμένο σχέδιο η ηθική εξόντωση ενός λαϊκού προσώπου, του κ.Σωτήρη Τζούμα, ο οποίος με λόγο σαφή, ειλικρινή και πάντοτε εντός πλαισίου ευσέβειας, τολμά να εκφράζει αγωνία για τη βαθμιαία αλλοίωση του ήθους και του πνεύματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Εκ προοιμίου, και με κάθε αυστηρότητα, μία καθαρή προτροπή – όχι απλώς παράκληση: Αφήστε επιτέλους τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να αναπαύεται εν Κυρίῳ. Μην τον σέρνετε άλλο στις μικρόψυχες αντιπαραθέσεις μας, ούτε ως άλλοθι, ούτε ως πνευματικό “πατρώνυμο”. Δεν σας ανήκει. Τον ταλαιπώρησαν όσο ζούσε – τον λοιδόρησαν, τον κυνήγησαν, τον υπονόμευσαν, τον άφησαν μόνο στις μεγάλες μάχες του. Και σήμερα οι ίδιοι ή οι διάδοχοί τους, με υποκριτική ευλάβεια, επικαλούνται το όνομά του για να ντύσουν την ανυπαρξία τους με το φως που δεν έχουν.
Το ότι μέχρι σήμερα η Εκκλησία ανέχεται τις συνεχείς παραχαράξεις και τις αυθαιρεσίες τους, ας μη το εκλαμβάνουν ως ένδειξη επιδοκιμασίας, αλλά ως τελευταία ευκαιρία προς μετάνοια. Και ας μην πλανώνται: η σιωπή του Θεού δεν είναι αδυναμία. Είναι προειδοποίηση. Κι όταν ο Θεός αρχίσει να μιλά – με πράξεις και αποκαλύψεις – κανείς δεν θα προλάβει να κρυφτεί πίσω από μίτρες και τίτλους.
Και ερχόμαστε στο προκείμενο θέμα.
1. Η Εκκλησία δεν είναι αυλή βασιλέων
Αναρωτάται κανείς: Από πότε η θεολογία αντικαταστάθηκε από δημόσιες σχέσεις; Από πότε η αλήθεια θεωρείται «απρέπεια» και η τεκμηριωμένη κριτική θεωρείται «προσωπική εμπάθεια»; Η Ιερά Παράδοση των Πατέρων δεν βασίστηκε ποτέ σε σιωπές συμβιβαστικές, ούτε σε θεσμικές αυλοκολακείες. Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής στάθηκε απέναντι σε Πατριάρχες. Μάλιστα διάλεξε την αλήθεια παρά τη συναίνεση, ακόμα και αν μερικοί θεώρησαν ότι διέσπασε την εκκλησιαστική κοινωνία. Η αλήθεια, τυπικά, δεν αντίκειται στην αγάπη – αλλά είναι ο φρουρός της. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συγκρούστηκε με Αυτοκράτειρες και επισκόπους. Μήπως και αυτοί είχαν «ελεγχόμενης αξιοπιστίας πληροφορίες»;
Η Εκκλησία δεν είναι κοσμικό σχήμα, ώστε να απαιτεί τυφλή υπακοή στον θεσμό εις βάρος της αληθείας. Όπως δηλώνει ξεκάθαρα ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς:
«Εάν ο επίσκοπος δεν ορθοτομεί τον λόγο της αληθείας, τότε παύει να είναι μέσα στην Εκκλησία».Και επεξηγεί:
“In Christianity truth is not a philosophical concept… but the living theanthropic hypostasis—the historical Jesus Christ.”
Ο Χριστός είναι το κέντρο· η Εκκλησία είναι το Σώμα Του. Ο Πατριάρχης ως πρόσωπο δεν είναι και δεν πρέπει να νοείται ως «συμβολαιογράφος υπεράνω ελέγχου».
2. Η προσωπική αφοσίωση στον Παναγιώτατο δεν ταυτίζεται με την Εκκλησία
Ο σεβαστός Αρχιμανδρίτης επιχειρεί να ταυτίσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη με τον ίδιο τον θεσμό της Εκκλησίας, αγνοώντας εσκεμμένα την κρίσιμη διάκριση μεταξύ προσώπου και θεσμού. Η τυφλή υπεράσπιση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ανεξαρτήτως πράξεων και αποφάσεων, δεν είναι ένδειξη πίστης αλλά εκκοσμικευμένης νοοτροπίας.
Η Εκκλησία δεν θεοποιεί τα πρόσωπα.Πού είναι το πνεύμα ταπεινώσεως; Πού η κριτική αυτογνωσία; Πού η παραδοσιακή συνοδικότητα, όταν συγκεντρωτικές και απόλυτα προσωπικές αποφάσεις εμφανίζονται ως «συλλογικές» και αποτέλεσμα διαβουλεύσεων ενώ πολλοί εντός του Πατριαρχείου ψιθυρίζουν – εν τω φόβω – για ασφυκτικό έλεγχο και επιλεκτικές διώξεις;
3. Είναι ο Παναγιώτατος υπεράνω κριτικής;
Όταν ο κ. Τζούμας διατυπώνει εύλογες παρατηρήσεις περί παγκοσμιοποιητικής ρητορικής, αφοπλιστικής σιωπής μπροστά σε ηθικο-θεολογικά έκτροπα και διοικητικές αδικίες, τότε κατηγορείται ότι «προσβάλλει το Σεπτό πρόσωπο του Πατριάρχου». Ο Παναγιώτατος, σεβαστός κατά τα άλλα, δεν είναι αναμάρτητος. Ούτε υπεράνω εκκλησιαστικής κριτικής.
Ο ίδιος ο Χριστός δέχθηκε ερωτήσεις, έλεγχο, ακόμη και προδοσία. Εσείς θεωρείτε προσβλητικό να τεθεί υπό θεολογική κριτική ο Πατριάρχης;Αυτό και αν αποτελεί αίρεση!
4. Τι είναι “ελεγχόμενης αξιοπιστίας πληροφορίες”;
Η φράση αυτή χρησιμοποιείται ως προπέτασμα για την αποφυγή ευθύνης. Αντί να δοθούν σαφείς εξηγήσεις για την εκδίωξη του Μητροπολίτη Βιζύης Αθηναγόρα ή για την απομάκρυνση προσώπων από το Πατριαρχείο, επιλέγεται η αόριστη επίθεση κατά της αξιοπιστίας του Τύπου.
Κι όμως, η Εκκλησία που βαδίζει εν φωτί, δεν φοβάται τη διαφάνεια. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης διδάσκει πως οι πνευματικοί ταγοί οφείλουν να δίδουν απολογία στον λαό του Θεού.Να υπενθυμίσουμε στον σεβαστό π. Γεράσιμο ότι ο Πατριάρχης τον οποίο υπερασπίζεται φιλοτίμως σήμερα δεν ανέγνωσε εν Συνόδω την δική του πολύχρονη προσφορά στην Μητρόπολη Γερμανίας, ούτε τον πρότεινε για Επίσκοπο ή Μητροπολίτη. Αντ´αυτού πρότεινε ένα νέο και άψητο Αρχιμανδρίτη στα μισά του χρόνια και μάλιστα άλλης Εκκλησίας ,τον οποίο και προώθησε στη θέση του αείμνηστου Αθηναγόρα. Και τώρα πια ας μην περιμένει ο π. Γεράσιμος ότι θα το πράξει, παρά την υπεράσπιση που του προσφέρει. Εκτός και αν γίνει το θαύμα. Οπότε στην περίπτωση αυτή θα το οφείλει στον …αλαλάζοντα Εξάψαλμο.
5. Μα ποια ενότητα επικαλείστε;
Ενότητα χωρίς αλήθεια είναι υποκρισία. Η σύγχρονη Εκκλησία δεν πάσχει από «επιθέσεις», αλλά από εσωτερική σήψη, αυλοκρατία και ηθική διολίσθηση. Ο κ. Τζούμας δεν διχάζει· λέει φωναχτά αυτό που ψιθυρίζεται παντού. Αντί να τον φιμώσετε, αναλογιστείτε μήπως όντως ορισμένες πατριαρχικές αποφάσεις καταπατούν την ορθόδοξη παράδοση και ευταξία.
6. Η εκκλησία ως συλλογικό Πνεύμα, όχι πρωταρχική αυτενέργεια
Η Εκκλησία δεν είναι απλό πεντηκοστιακό κράτος. Είναι υπόθεση συλλογική, «τόμος» και όχι αυτοκρατορία της ιεραρχίας. Ο Άγιος Ιουστίνος διδάσκει:
“For only by solving the problem of the God‑man, would the problem of man be solved…” pravoslavie.ru
Η πρωταρχική υπεροχή (π.χ. αυτοκρατορική συνέπεια) οδηγεί ακριβώς σε αυτά τα προβλήματα που καταγγέλλονται – και που ο ίδιος ο κ. Τζούμας επισημαίνει.
Συμπέρασμα – Τολμηρή Παράσταση Αλήθειας
-
Η Εκκλησία έχει ανάγκη από διακριτική αλλά ακλόνητη επαγρύπνηση της αλήθειας.
-
Θεσμοί δεν είναι υπεράνω ελέγχου. Πατριάρχης και Σύνοδος υπόκεινται στην κριτική βάσει των όσων είπε ο ίδιος ο Χριστός και οι Πατέρες.
-
Η σιωπή απέναντι σε μεθοδεύσεις, εξοστρακισμούς και τυφλό θεσμισμό δεν οδηγεί σε ενότητα, αλλά σε ελεγχόμενη συνθήκη δειλίας και εξουσίας.
-
Η εσωστρέφεια και ο φόβος της δημόσιας συζήτησης αποδομούν τη συλλογικότητα και την «αλήθεια επί Χριστώ».
Σύνοψη
Αν ο κ. Τζούμας- και όποιος άλλος- ασκήσει κριτική με πράξεις (νομιμότητα, διαδικασίες, στοιχεία), η Εκκλησία οφείλει να απαντήσει πλήρως και τεκμηριωμένα. Αν όμως απαντήσει με ύφος θεσμικής αφάνειας που συγκαλύπτει πραγματικά ζητήματα, τότε τίθεται ζήτημα ελέγχου και όχι εκκλησιαστικής αγάπης.
Εν κατακλείδι:
Ο Πατριάρχης είναι ο πρώτος μεταξύ ίσων – όχι αλάνθαστος Πάπας. Ο θεσμός του Πατριαρχείου έχει κύρος όταν σέβεται την ελευθερία και το φρόνημα της Εκκλησίας. Όταν όμως επιχειρεί να επιβληθεί με φόβο, εξοστρακισμούς και προπαγάνδα, τότε δεν υπερασπίζεται την ενότητα, αλλά την εξουσία.Και ένα τέτοιο Πατριαρχείο εμείς δεν το θέλουμε.
Αφήστε, λοιπόν, την καθεστωτική ρητορική και απαντήστε με θεολογία και όχι με υπαινιγμούς. Ο πιστός λαός απαιτεί λόγο καθαρό, όχι ανακοινώσεις πολιτικής γραμματείας. Αλλιώς κάνετε αυτό που έχετε μάθει να κάνετε τελευταία πολύ καλά: να προσφύγετε στη δικαιοσύνη υποβάλλοντας μηνύσεις και αγωγές για να μας φιμώσετε.
Αλλά μέχρι πότε;
Είναι καιρός να ειπωθεί καθαρά:
Όποιος χρησιμοποιεί τον θεσμό της Εκκλησίας για να συγκαλύπτει μεθοδεύσεις, αδικίες, εξοστρακισμούς και προσωπικές ατζέντες, δεν υπηρετεί την Εκκλησία του Χριστού, αλλά ένα φάντασμα εξουσίας με ράσο. Και μπορεί προς ώρας να φιμώνεται η φωνή των απλών πιστών, να λοιδορούνται όσοι υψώνουν θεολογικό λόγο, να στήνονται επικοινωνιακά σενάρια εντυπώσεων… αλλά ο Θεός δεν χλευάζεται (Γαλ. 6,7).
Σε λίγο δεν θα μιλήσει ούτε ο Τζούμας, ούτε ο Πατριάρχης, ούτε οι απολογητές των αυλών. Θα μιλήσει ο Ίδιος ο Θεός. Και τότε, δεν θα υπάρχει “δελτίο τύπου” που να μπορεί να τον αναχαιτίσει. Θα μιλήσει με γεγονότα, με κρίσεις, με ξεγυμνώματα. Και τότε: “αμαρτωλοί που φύγομε…”
Ας αναλογιστεί λοιπόν κάθε αρμόδιος το βάρος των λόγων του και των πράξεών του, διότι «φοβερόν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος» (Εβρ. 10,31).
Η Ορθοδοξία δεν είναι προνόμιο εξουσίας. Είναι σταυρός, θυσία και Αλήθεια. Και η Αλήθεια, όσο κι αν την περιφρονούν προσωρινά, στο τέλος πάντα θα τους εκθέτει όλους.
