Εν όψει της επίσκεψης Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα μετά από 65 χρόνια, ο ιστορικός Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών θεωρεί αναγκαίο να υπενθυμίσει τα εξής:
Το 1923 με την Συνθήκη της Λωζάννης συμφωνήθηκε η παραμονή στην Τουρκία 120.000 Ελλήνων χριστιανών, με αντιστάθμισμα την παραμονή 80.000 μουσουλμάνων στην Ελληνική Θράκη.
Σχεδόν ένα αιώνα μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, ο Ελληνισμός της Τουρκίας, εξ αιτίας της ψυχρής και μεθοδικής πολιτικής πρωτοφανών διακρίσεων και εξοντωτικών μέτρων του Τουρκικού κράτους, συρρικνώθηκε κατά 95% περίπου, ενώ ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Ελληνικής Θράκης αυξήθηκε περισσότερο από 50%, υπό καθεστώς πλήρους ελευθερίας που εξασφαλίζει στους πολίτες της η Ελληνική Δημοκρατία στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εν όψει των παραπάνω δεδομένων, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη προστασίας των Ελλήνων χριστιανών που απέμειναν στην Τουρκία με συγκεκριμένα και πρακτικά μέτρα τα οποία αποτελούν αυτονόητη υποχρέωση της Τουρκικής Δημοκρατίας, πλην όμως καταστρατηγούνται συστηματικά.
Η Τουρκική Δημοκρατία, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης, τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα των Μειονοτήτων, τις Συμβάσεις της UNESCO και του ΟΗΕ για την Κατάργηση των Φυλετικών Διακρίσεων, αλλά και σύμφωνα με τις διατάξεις του ιδίου του Τουρκικού Συντάγματος, έχει υποχρέωση:
- Να επιτρέψει την άμεση επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, η οποία παραμένει αδικαιολόγητα κλειστή από το έτος 1971.
- Να αναγνωρίσει νομική προσωπικότητα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ενός θρησκευτικού θεσμού με ιστορία δεκαεπτά αιώνων.
- Να επιτρέψει ελεύθερες εκλογές στα μειονοτικά ιδρύματα και να επιστρέψει όλα τα μειονοτικά ακίνητα που υφαρπάζονται για ολόκληρες δεκαετίες με την μέθοδο των κατειλημμένων (μαζμπούτ) βακουφίων κ.ά.
- Να επιστρέψει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο τις χριστιανικές ορθόδοξες εκκλησίες της Παναγίας Καφατιανής, του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Νικολάου στον Γαλατά καθώς και 72 ακίνητα που σφετερίστηκε με την προστασία του τουρκικού κράτους, το ανύπαρκτο μόρφωμα του «Τουρκικού Ορθόδοξου Πατριαρχείου».
- Να επιτρέψει την απρόσκοπτη λειτουργία των ελληνικών σχολείων σύμφωνα με όσα επιτάσσει η Συνθήκη της Λωζάννης.
- Να επιτρέψει την ιστορική αναγραφή ελληνικών επιγραφών έξω από τα κτίρια και τις περιουσίες του Ελληνισμού της Τουρκίας – άλλωστε η ιστορία δεν διαγράφεται με απαγορεύσεις.
- Να σταματήσει όλες ανεξαιρέτως τις διακρίσεις σε βάρος του εναπομείναντος Ελληνισμού της Τουρκίας.
Τέλος, καλεί την Ελληνική Δημοκρατία να θέσει στα υπό συζήτηση θέματα, την εφαρμογή της «αμοιβαιότητας» την οποία προβλέπει το άρθρο 45 της Συνθήκης της Λωζάννης, σε όλα τα θέματα που έχουν σχέση με τον Ελληνισμό της Τουρκίας και τους μουσουλμάνους της Θράκης, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού Ελλήνων χριστιανών που ζουν στην Τουρκία, με τον αριθμό μουσουλμάνων που ζουν στην ελληνική Θράκη.
Η απόλυτα αναγκαία, επιθυμητή και ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία Ελλάδος και Τουρκίας ήδη εφαρμόζεται μεταξύ των λαών των δύο χωρών, προκειμένου όμως να παραμείνει απρόσκοπτη, προϋποθέτει τον στοιχειώδη σεβασμό ανειλημμένων υποχρεώσεων, του Διεθνούς Δικαίου καθώς και την αποφυγή συνεχών προκλήσεων οι οποίες παρατηρούνται επί δεκαετίες από τις εκάστοτε τουρκικές κυβερνήσεις.
