You are currently viewing  «Η νύχτα βγάζει επίσκοπο και η αυγή μητροπολίτη…..».

 «Η νύχτα βγάζει επίσκοπο και η αυγή μητροπολίτη…..».

  • Reading time:2 mins read

 Το έργο του Σπύρου Παπαλουκά: «Λιτανεία
 
 
 
Η ρήση «η νύχτα βγάζει επίσκοπο και η αυγή μητροπολίτη» προήλθε από τα ιστορικά γεγονότα του 1875.
Έτσι ονομάστηκε η σκανδαλώδης υπόθεση στην οποία θεωρήθηκαν αναμεμιγμένοι οι υπουργοί της τότε κυβέρνησης, Δ. Βούλγαρης, Β. Νικολόπουλος και Δ. Βαλασόπουλος σε Αρχιερατικές εκλογές.
Οι παραπάνω κατηγορήθηκαν ότι κατόπιν δωροδοκίας και σε συνεννόηση με υποψηφίους προς Αρχιερατεία και πέτυχαν να εκλεγούν ως Μητροπολίτες   και όχι εκείνοι που διέθεταν τα τυπικά και ουσιαστικά  προσόντα. Έτσι, ενώ άλλους περίμενε ο λαός στα εκκλησιαστικά αξιώματα, άλλοι προέκυψαν.
Το σκάνδαλο που ξέσπασε τότε  ήταν άνευ προηγουμένου.
Έγιναν ανακρίσεις και υπήρξαν παραπομπές.
Οι ένοχοι καταδικάστηκαν κι ο λαός μας αποτύπωσε τα περιστατικά αυτά στη φράση «η νύχτα βγάζει επίσκοπο και η αυγή μητροπολίτη».
Από το 1875 ωστόσο μέχρι σήμερα έχουν παρέλθει 146 χρόνια!
Τα ίδια γεγονότα   μπορεί να επαναλαμβάνονται μερικές φορές στην εποχή μας , απλά αλλάζουν τα πρόσωπα και οι καταστάσεις.
Και ασφαλώς δεν οδηγείται κανείς ενώπιον της Δικαιοσύνης. Οι θεσμοί έχουν χαλαρώσει πλέον  για τέτοια θέματα ίσως γιατί λογαριάζουν την Εκκλησία ως έναν χώρο στον οποίο παρόμοια  γεγονότα και ίντριγκες αποτελούν συνήθη πρακτική.
 

Σήμερα θα ανατρέξω με λεπτομέρειες   σε αυτή παλιά ιστορία για να την φωτίσω και να βγάλουμε τα κατάλληλα συμπεράσματα. Τέσσερις αρχιμανδρίτες, οι Σπυρίδωνας Κομποθέκρας, Αβέρκιος Λαμπίρης, Καλλίνικος Τερζόπουλος και Στέφανος Αργυριάδης, δωροδόκησαν το 1875 δυο υπουργούς της κυβέρνησης του διεφθαρμένου Βούλγαρη, για να γίνουν Μητροπολίτες  στις χηρεύουσες έδρες Κεφαλληνίας, Πατρών και Ηλείας, Αργολίδας και Μεσσηνίας. Η τελευταία μάλιστα από αυτές κενώθηκε όταν ο δεσπότης Προκόπιος Γεωργιάδης  που την «κοσμούσε», εκλέχτηκε με την έγκριση του βασιλιά αρχιεπίσκοπος με το όνομα Προκόπιος ο Α΄.

 Oι υπουργοί ήταν ο Ιωάννης Βαλασόπουλος των  Εκκλησιαστικών και ο γαμπρός του Βούλγαρη Βασίλειος Νικολόπουλος της Δικαιοσύνης. Η υπόθεση αποκαλύφθηκε πολύ γρήγορα, αφού οι υπόλοιποι κληρικοί μνηστήρες των θρόνων που ρίχτηκαν δεν χώνεψαν τόσο εύκολα την ήττα τους. Έτσι αναδεικνύονται στην ιερή ζούγκλα, όταν αναδεικνύονται, μέχρι σήμερα τα σκάνδαλα.
—–Ήταν δύσκολη εποχή για τον πρωθυπουργό (που ειρωνικά, όπως πολλοί θα ξέρουν, τον έλεγαν και Τσουμπέ), λόγω των «Στηλιτικών», επεισοδίων που γινόντουσαν στην Αθήνα επειδή οι βουλευτές του ψήφιζαν στη Βουλή και αποφάσιζαν χωρίς απαρτία, αφού η αντιπολίτευση αποχωρούσε, αμυνόμενη με τη δημοσίευση των ονομάτων των κυβερνητικών βουλευτών σε ατιμωτικές στήλες των εφημερίδων, κατά την αρχαία αθηναϊκή συνήθεια. Οι κληρικοί λοιπόν, πλήρωσαν με μπόλικο χρήμα και με χρυσάφι (κοσμήματα κλπ) τους υπουργούς. Ο πλούτος αυτών των καλόγερων από μόνος του ήταν μεγάλο αμάρτημα, χώρια η εμπορία των εκκλησιαστικών μυστηρίων, δηλαδή της ίδιας της Θείας Χάρης, αλλά όπως και σήμερα έτσι και τότε ο κλήρος είχε το δικαίωμα να διαχειρίζεται  το χρήμα που ανήκε στην Εκκλησία , χωρίς να ενοχλείται ούτε η κυβέρνηση ούτε η αντιπολίτευση, που στο κάτω-κάτω τότε δεν ήταν ριζοσπαστική και αριστερή όπως οι σημερινές , που κάνει τόσο προκλητικά πλάτες στις ιερές κλοπές. Η Σιμωνία, δηλαδή  η πώληση των μυστηρίων και των τελετών, είναι καθεστώς και σήμερα στην Εκκλησία και παρ’όλο που τιμωρείται με καθαίρεση του αγύρτη ιερέα που παζαρεύει τη Θεία Χάρη.

 Ο Χ. Τρικούπης, διαμαρτυρόμενος για το καθεστώς των κυβερνήσεων μειοψηφίας,  έθεσε το 1874 με άρθρο του την περίφημη αρχή της «δεδηλωμένης«, που αργότερα καθιερώθηκε. Θεωρήθηκε τότε πως προσέβαλε το βασιλιά και προφυλακίστηκε για τέσσερις ημέρες. Λίγο αργότερα αθωώθηκε με βούλευμα. Τα σιμωνιακά επέσπευσαν την πτώση του Βούλγαρη και πρωθυπουργός ανέλαβε το 1875 ο Τρικούπης που δεν θέλησε να καλύψει το ιερό σκάνδαλο. Την ίδια χρονιά η Βουλή με βάση το νέο νόμο περί ευθύνης υπουργών παρέπεμψε τους υπουργούς για δωροληψία και τους αρχιμανδρίτες, που στο μεταξύ είχαν εκλεγεί μητροπολίτες, για Σιμωνία, προφυλακίζοντας μάλιστα τους πρώτους. Αρχές της επόμενης χρονιάς ξεκίνησε η επεισοδιακή δίκη στη διάρκεια της οποίας οι δυο κατηγορούμενοι υπουργοί βρίστηκαν και ξυλοκοπήθηκαν μεταξύ τους. Οι υπουργοί καταδικάστηκαν τελικά σε ποινές φυλάκισης και σε καταβολή προστίμου σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. Οι μητροπολίτες υποχρεώθηκαν να πληρώσουν διπλάσιο ποσό από αυτό της δωροδοκίας και φυλακίστηκαν για όσο διάστημα δεν το κατέβαλαν. Μόνο ο δεσπότης της Αργολίδας Καλλίνικος είχε καταβάλει στον υπουργό Εκκλησιαστικών Βαλασόπουλο 42.000 δρχ. ποσό πάρα πολύ μεγάλο για εκείνη την εποχή.
—–Η απόφαση του δικαστηρίου διαβιβάστηκε στον Αθηνών Προκόπιο και στην Ιερά Σύνοδο για τα καθ’εαυτήν. Η Σύνοδος των συναμαρτωλών αποφάσισε ότι δεν διαπράχθηκε το κανονικό αδίκημα της Σιμωνίας.  Για να τηρήσει όμως κάποια προσχήματα, λόγω του τεράστιου ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης, έθεσε τους μητροπολίτες σε τριετή αργία από κάθε ιεροπραξία, χωρίς την ποινή της έκπτωσης από το θρόνο, αφήνοντας στην ουσία έτσι τις επισκοπές τους κενές για μια τριετία, αδιαφορώντας για τον επιπρόσθετο σκανδαλισμό των πιστών. Ο Βασιλικός Επίτροπος της Συνόδου Ν.Μ.Δαμαλάς, δηλαδή το μάτι και το χέρι του Καίσαρα μέσα στην Εκκλησία, άνθρωπος από μεγάλη γενιά, που ήταν και καθηγητής της Θεολογικής Σχολής, ντράπηκε να συνυπογράψει μια τόσο αισχρή απόφαση. Θέλοντας και μη λοιπόν η Σύνοδος, μόλις το 1877 κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία παρακάλεσε τους λαθρεμπόρους Αρχιερείς να υποβάλλουν εθελούσια τις παραιτήσεις τους όπως και έγινε στο τέλος της χρονιάς. Το Υπουργείο Εκκλησιαστικών  έθεσε εκ νέου το ζήτημα στην Ιερά Σύνοδο και ύστερα από ενάμιση χρόνο, στις 19 Οκτωβρίου 1877, συνήλθε η τελευταία εκ νέου και ανέθεσε στον τότε  Επίσκοπο Φωκίδος να προτρέψει εν ονόματί της τους  επίορκους  Αρχιερείς να υποβάλουν τις παραιτήσεις τους. Τελικά, όπως δήλωσαν στα σχετικά τους κείμενα, «οικεία βουλήσει και προαιρέσει προς κατάπαυσιν των σκανδάλων μεταξύ της Εκκλησίας και της Πολιτείας» παραιτήθηκαν στις 18 Νοεμβρίου 1877.

Τα Σιμωνιακά αποτελούσαν μέρος των πολιτικών σκανδάλων της εποχής, που χαρακτηρίστηκαν Στηλιτικά, επειδή ως «στηλίτες» κατηγορήθηκαν οι οπαδοί του Βούλγαρη, στιγματισμένοι δηλαδή κατά συνέχεια της αναγραφής ονομάτων στην ατιμωτική στήλη κατά σχετικό νόμο στην Αρχαία Αθήνα.

—–Αν θελήσουμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα και μάλιστα επίκαιρα και διαχρονικά, γιατί τότε μόνο η μελέτη των ιστορικών γεγονότων αποκτάει και πρακτική αξία, θα ομολογήσουμε πως η διαφθορά δεν ήταν υπόθεση μόνο των τεσσάρων μητροπολιτών ή κάποιων υπουργών, αλλά όλη της κυβέρνησης Βούλγαρη και της Ιεραρχίας. Αν δεν υπήρχε η μεγάλη προσωπικότητα του Χαρίλαου Τρικούπη, που αρνήθηκε να κάνει το κορόιδο , επικαλούμενη κουτοπόνηρα κάποιο τάχα πολιτικό κόστος αν συγκρουστεί κατά μέτωπο με την ιερή διαφθορά, το σκάνδαλο θα κουκουλωνόταν ατιμώρητο, όπως συμβαίνει και στις μέρες μας. Η υποκρισία των Ιεραρχών είναι δεδομένη, δεν τους ενοχλεί (τότε και τώρα) ούτε η παραδοσιακή ανάμιξη πολιτικών στην εκλογή επισκόπων (βλασφημία κατά του Αγ.Πνεύματος), ακόμη και όταν είναι αργυρώνητη. Κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν θα τολμήσει να αμφισβητήσει αυτό το προφανές γεγονός.  Ο τότε Μητροπολίτης  Πατρών και Ηλείας  Αβέρκιος που εξαγόρασε την εκλογή του (φωτ.), είχε μεταφράσει στα ελληνικά το βιβλίο του Θωμά του Κέμπις «Η μίμησις του Χριστού», το αναφέρω ως μέτρο του μεγέθους και του θράσους των ιερών φαρισαϊσμών. Αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει τώρα είναι η προκλητική υποκρισία των πολιτικών. Σήμερα δεν υπάρχει πολιτικό ανάστημα του μεγέθους του Τρικούπη, ενός πραγματικού εκσυγχρονιστή και μεγάλου μεταρρυθμιστή της εποχής του, στον οποίο κακώς αποδίδεται η ευθύνη για τη χρεοκοπία του 1893, που θα έπρεπε μάλλον να τη χρεώνουμε στην δειλή συμπεριφορά του τότε βασιλιά αλλά και της δεληγιαννικής αντιπολίτευσης, που προκάλεσε μάλιστα μετά την πτώση του Τρικούπη τον επαίσχυντο και ατυχή πόλεμο του 1897. Αυτά είναι τα έργα της μόνιμα προδοτικής συμπεριφοράς ορισμένων πολιτικών  που πάνω από όλα και όλους βάζουν το συμφέρον τους.