Ο Μακαριστός Χριστόδουλος, διακρίνοταν για τον απλό, προσιτό, προσγειωμένο κι ανθρώπινο χαρακτήρα του αλλά και για την βαθειά και μεγάλη πνευματικότητά του.
Η προσευχή, ήταν για τον Χριστόδουλο κάτι σαν “στάση ζωής” και μάλιστα σε όλες τις φάσεις της ζωής του.
Κι αυτό φρόντιζε να το περνάει στα παιδιά του, στο ποίμνιό του, σε όλους μας. Μία σειρά από “πνευματικές νουθεσίες”, που έχουν διασωθεί μέσα από κείμενά του,αποτελούν μία ζωντανή παρακαταθήκη, που ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να μας εμπνέει και να μας καθοδηγεί.Τα θυμόμαστε σήμερα ως ένα κερί αναμένο στη μνήμη Του και υποσχόμαστε οτι εμείς εδώ θα παραμείνουμε …”τοις Κείνου ρήμασι πειθόμενοι”.

«- Μην αφήσεις ποτέ την πνευματική καλλιέργεια, διότι αυτό θα είναι σε βάρος του εαυτού σου.
– Κάθε μέρα να διαβάζεις ένα κεφάλαιο από την Αγία Γραφή.Είναι η τέλεια πνευματική τροφή και οδηγός προς τον Θεό. Η επαφή σου με το Ευαγγέλιο σε εξοικειώνει με το Θεό και με τα ακούσματά σου στην Εκκλησία.
– Νάχεις πάντα στα χείλη σου το “ευχαριστώ”,το ” παρακαλώ”, το ” συγγνώμην”, το “με συγχωρείς”. Δεν κοστίζουν τίποτα. Απλά δείχνουν την ανθρωπιά μας.

– Δείχνε παντού αγάπη, ακόμη κι αν σε αδικούν. Στο τέλος αυτή μένει και πάντα νικά.Καλύτερα να σε θυμούνται για τον αγαπητικό χαρακτήρα σου παρά για την κσκότητά σου.
– Να είσαι έτοιμος για τις πίκρες που θα σου δώσει η ζωή.Μπορεί μάλιστα να είναι περισσότερες από τις χαρές.Μην ψάχνεις για ισοζύγιο! Δεν υπάρχει! Ο Θεός έχει το σχέδιό του.

– Γίνε άνθρωπος θυσίας και προσφοράς, για να σε αγαπούν διπλά οι φίλοι σου και για να σε τιμούν ακόμη και οι εχθροί σου.

– Μην καταχωνιάζεις μέσα σου τα προβλήματα. Να τα συζητάς με τον πνευματικό σου Πατέρα και με τους πνευματικούς φίλους σου. Να ανοίγεις την καρδιά σου και να λυτρώνεσαι!
-Όταν εξομολογείσαι μην εξωραίζεις τον εαυτό σου και φορτώνεις όλα τα λάθη στους άλλους. Ο Θεός δυστυχώς για σένα, ξέρει ποιά είναι η αλήθεια που εσύ αποκρύπτεις!
-Για να ακούσεις κάποιον πρέπει να τον αγαπάς, και για να τον αγαπάς πρέπει να είσαι ανιδιοτελής.Μην στηρίζεις την αγάπη σου στο συμφέρον! Προς στιγμήν θα νομίζεις ότι τα κατάφερες. Πολύ σύντομα όμως θα πληρώσεις διπλά το τίμημα;
– Νάχεις ιεραποστολικό φρόνημα. Να οδηγείς ψυχές εις Χριστόν. Δεν υπάρχει ωραιότερο έργο.
– Οι δυσκολίες να σε γιγαντώνουν κι όχι να σε λυγίζουν. Ότι μας δίνει ο Θεός να σηκώσουμε είναι για να πάρουμε το μάθημά μας!
– Σε στιγμές ολιγοπιστίας ζήτα αμέσως ενίσχυση και πίστη από τον Κύριό μας. Θα δείς ότι θα βρεί τρόπο να σου δείξει ότι δεν είσαι μόνος!

– Να βρίσκεις ώρες προσωπική περισυλλογής και να κάνεις αυτοκριτική. Είναι καλό αυτό. Είναι ανανέωση.
– Μη δένεσαι με γήινα και φθαρτά πράγματα.Δεν θα πάρουμε τίποτα μαζί μας.
– Μη περιφρονήσεις ποτέ κανέναν συνάνθρωπό σου.
– Κάνε ελεημοσύνες κρυφά.Μην περιμένεις να σου πούν μπράβο. Να θυμάσαι ότι οι ευεργετηθέντες θα είναι οι πρώτοι που θα σε προδώσουν με την αχαριστία που θα δείξουν! Μην τους αδικείς αλλά οι άνθρωπο αυτοί δεν ξέρουν να κάνουν αλλιώς!

– Να είσαι ταπεινός και με ανοχή. Αλλά να μη φοβάσαι να δείξεις, με μέτρο βέβαια, τα ταλέντα με τα οποία σε επροίκισε ο Θεός.Αλλωστε γιαυτό σου τα έδωσε !
– Μη προχωρείς ποτέ χωρίς προγραμματισμό στα ανθρώπινα. Προγραμματισμό,όχι υπολογισμό!
– Μάθε να ζεις μόνος σου. “Εσύ και ο Θεός”.Αυτό όμως να μη σε κάνει μονόχνοτο, ανέραστο και αντικοινωνικό.

– Καλόν είναι να γονατίζεις όταν προσεύχεσαι.Έρχεσαι έτσι πιο κοντά στο Θεό.
– Να “βυθίζεσαι” στη Θεία Λειτουργία και να τη “βιώνεις” ουσιαστικά.Μην αναλίσκεσθε σε κομπλεξικά σχόλια και φλυαρίες!
– Φυλάξου από κάθε κακή συνήθεια.Η άμβλυνση της αμαρτίας σε φέρνει πιο κοντά στο Θεό.
– Πάντα να σκέφτεσαι.Και αυτά που κάνεις αλλά και τις συνέπειες των πράξεων σου.
– Να ευχαριστείς το Θεό για κάθε τι, ακόμη και για τους “Σταυρούς” που σου δίνει να σηκώσεις.
– Ο Θεός έχει πάντα το σχέδιό Του για σένα.

– Προς Θεού, μη σβήσεις το καντήλι της ελπίδας όχι μόνο προς τους ανθρώπους, όχι προς τους ισχυρούς, όποιοι κι αν είναι αυτοί, αλλά προς τον Ύψιστο, προς τον Ήγαπημένον μας, προς τον Κύριό μας, τον Χριστό. Λοιπόν, απελπισία και μελαγχολία μακρυά. Παράδοση των όπλων ποτέ. Ριψάσπιδες ποτέ. Υποδούλωση της ψυχής όχι. Οι γενναίοι δίνουν τη μάχη και πίπτουν σ´αυτή! Αλλά ποτέ δεν κύπτουν!!
– Όταν έρχονται συκοφαντίες, ύβρεις, λοιδορίες, αδικίες, ταπεινώσεις, διωγμοί, εξορίες, ψυχικά τραύματα, επιβουλές, προσκόμματα, απανθρωπιές, καταπιέσεις, έρχονται και κτυπούν καταπάνω μας! Τότε ακριβώς θα ενατενίζομεν τον Εσταυρωμένον. Τότε θα γονατίζουμε και θα υψώνουμε τα χέρια μας και θα καταφεύγουμε στην προσευχή. Μην αμφιβάλλετε για τη δύναμη της προσευχής. Ο Χριστός ο Ίδιος το είπε σαφέστατα: “Αιτείτε και δοθήσεται υμίν, ζητείτε και ευρήσετε, κρούετε και ανοιγήσεται υμίν”.
– Ο Θεός έχει το δικό Του σχέδιο για μας, έχει τη δική Του λογική. Ξέρει Εκείνος ποιο είναι το ψυχικό μας συμφέρον. Ο Θεός ακολουθεί μεθόδους πολύ διαφορετικές από όσες εμείς οι άνθρωποι νομίζουμε ως σωστές, δίκαιες και λογικές. Ο Θεός μας αγαπά και μας παιδαγωγεί με τον δικό του τρόπο. Δεν θέλουμε την Παιδαγωγία του Θεού; Μα μακάρι να την έχουμε και να την επιζητούμε και να υπακούομεν στο άγιον θέλημά Του. Αυτό άλλωστε έκανε η απλή και ταπεινή Παναγία. Αυτό έκανε ο μέγας Απόστολος των Εθνών Παύλος. Άλλο ήθελε το μυαλό του να κάνει και άλλο του έλεγε το Άγιο Πνεύμα. Τελικά ακολουθούσε ο,τι το ‘Αγιον Πνεύμα του υπαγόρευε. Το ίδιο και όλοι οι όσιοι, οι Αγιοι, οι ασκητές της Εκκλησίας.
– Νοιώθω βέβαια και καταλαβαίνω την ανθρώπινη αδυναμία, την πίκρα, τα δάκρυα, την στενοχώρια. Όμως, υπομονή, μαρτυρία, ελπίδα, θάρρος και αγάπη και σ’ αυτούς που μας κάνουν κακό ή μας αδικούν. ΌΤΑΝ καταλάβουν το λάθος τους θα πονέσουν διπλά!
–Κάθε δυσκολία που φθάνει στη ζωή μας είναι για να μάθουμε να διαχειριζόμαστε σωστά την κρίση μας και τον χαρακτήρα μας! Κάποια στιγμή θα φτιάξουν τα πράγματα. Κάποια λύση θα βρεθεί.
– Γίνε αγωνιστής του καλού και νικητής από το καμίνι των θλίψε­ων. Καμιά ζωή δεν είναι γνήσια και δεν αξίζει χωρίς να υπάρχει και κάποιος Γολγοθάς. Πέρα όμως απ’ το Σταυρό υπάρχει η Ανάσταση, η χαρά της λύτρωσης, το αμαράντινο στεφάνι.

– Διανύουμε μιά εποχή στην οποία δεσπόζει ο homo (tele)spectator, o άνθρωπος-(τηλε)θεατής. H εικόνα, και μάλιστα h ηλεκτρονική, έχει εισβάλει κυριαρχικά στη ζωή μας. O πολιτισμός μας χαρακτηρίζεται ως πολιτισμός της οράσεως, αφού η πλημμυρίδα των εικόνων, γεμίζει τη ζωή μας και διαρκώς πολλαπλασιάζει τους κινδύνους. Από την άποψη αυτή, η δράση αιχαλωτίζεται από την έκπτωση των παθολογικών φαινομένων της κοινωνίας μας, αλλά και εξαγιάζεται, συνεργώντας έτσι στον εσωτερικό φωτισμό του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι είναι βασικό να αντιληφθούμε την πνευματική τυφλότητα, πού επικρατεί σήμερα σε ένα ευρύ φάσμα, το θλιβερό βάρος μιας αδυναμίας, το σκοτάδι μιας πνευματικής ασέληνης νύχτας. Πολλοί δεν αναγνωρίζουν αυτήν την πραγματικότητα! Δεν θέλουν να την παραδεχθούν! Η αλήθεια όμως είναι πώς η εποχή μας – παρά την πληθώρα και την ποικιλία των φώτων – παρουσιάζει έντονα σημεία δυσλειτουργίας όσον αφορά στην ανατένιση των ιδεωδών, της αρετής, του κάλλους των δημιουργημάτων του Θεού. Αυτή ακριβώς η κατάσταση της πνευματικής τυφλότητος εμποδίζει τον άνθρωπο να δει τον Θεό και να επικοινωνήσει ουσιαστικά με τον συνάν­θρωπο. Ο λόγος της Αγίας Γραφής είναι και εδώ αδιάψευστος: “Μακά­ριοι εκείνοι που έχουν καθαρή καρδιά, καθώς αυτοί θα δουν τον Θεό”. Η θέα του Θεού συνεπώς απαιτεί καθαρή καρδιά, λυτρωμένη από κάθε είδους εφάμαρτες δεσμεύσεις, σπάσιμο των αλυσίδων της φθοράς, των παθών και της ανεστιότητας.

– Όπως κάποτε ο Χριστός έφτιαξε πηλό και έδωσε το φώς στον τυφλό της κολυμβήθρας του Σιλωάμ, φαίνεται αναγκαίο και σήμερα να επαναλάβουμε μια παρόμοια πορεία, προσερχόμενοι στην Εκκλησία, πού αποτελεί μια νέα κολυμβήθρα του Σιλωάμ, ατενίζοντας το Φώς του κόσμου και την παρηγοριά των ανθρώπων, γευόμενοι τη χαρά της πνευματικής θεραπείας, την ασφάλεια μιας νέας εν Χριστώ ζωής και τη σωτηρία της προσωπικής μας ζωής».
– Η ζωή είναι όμορφη, αρκεί να κάνουμε σωστές επιλογές στην πορεία μας, να μην χάσουμε τον προσανατολισμό μας, να μην αντιμετωπίζουμε τον συνάνθρωπο και τη φύση μόνο με βάση τη λογική και την ηθική, να μην παρασυρόμαστε από τη φιλοδοξία μας. Αρκεί να έχουμε ως βάση της ζωής μας την αγάπη προς τον Θεό και τη δημιουργία Του, τον άνθρωπο και την ανθρώπινη ζωή, όπως ακριβώς διδάσκει η Εκκλησία μας.

– Ο Θεός απαιτεί από εμάς να παραβλέπουμε την εις βάρος μας αδικία, να μην κρίνουμε και να αρνούμεθα την καταδίκη του συνανθρώπου μας. Ο άνθρωπος που παρακάμπτει την κοινωνία, που ως αυτόκλητος κριτής απονέμει δικαιοσύνη, όπως αυτός νομίζει, δεν υπηρετεί την δικαιοσύνη την οποία ο Θεός θέλει, δεν υπηρετεί τον νόμον του Θεού. Αλλά υπηρετεί εγωιστικά τον εαυτό του! Το αίτημα της δικαιοσύνης ακυρώνεται εάν διατυπώνεται με λάθος τρόπο. Καθώς ο θείος λόγος μας ειδοποιεί: «άμελγε γάλα και έσται βούτυρον εάν δε εκπιέζης μυκτήρας, εξελεύσεται αίμα· εάν δε εξέλκης λόγους, εξελεύσονται κρίσεις και μάχαι».
– Η βία δεν είναι δώρον του Θεού στον άνθρωπο. Η βία είναι η ώρα του Κάιν. Είναι επακόλουθο της αμαρτίας, είναι προϊόν και απόδειξη της πτώσεως του ανθρώπου. Γι’ αυτό και τα έργα της βίας είναι ο θάνατος, ο δόλος, ο πόνος, ο φόβος, ο τρόμος, ο βιασμός, η καταπίεση, το ψεύδος, η αγριότης. Έργο δικό της είναι η αναπόφευκτη διάκριση των ανθρώπων σε θύτες και θύματα, και η ριζική άρνησις της βουλήσεως του Θεού που θέλει όλους τους ανθρώπους αδελφούς, ζώντες μεταξύ των εν αγάπη. Πώς λοιπόν είναι δυνατόν να αποτελεί θεραπεία του κακού η βία, όντας γέννημα του κακού; Πώς θα μπορούσε να περιμένει κανείς από την πράξη του Κάιν κάποιο αγαθό;
– Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μας έδωσε διά παραβολής τη διαφορά του ανθρώπου του Θεού και του ανθρώπου της βίας. Το πρό­τυπο του χριστιανού είναι ο καλός Σαμαρείτης. Είναι ο άνθρωπος που τον δρόμο του τον φωτίζει η μέριμνα για το θύμα, η μέριμνα για τον συνάνθρωπο. Στην ψυχή του χριστιανού είναι χαραγμένος ο λόγος της σοφίας:

“Αι οδοί των δικαίων ομοίως φωτί λάμπουσιν, προπορεύονται και φωτίζουσιν, έως κατορθώση η ημέρα· αι δέ οδοί των ασεβών σκοτειναί, ουκ οίδασιν πως προσκόπτουσιν”.

Δεν είναι οι δρόμοι του δικαίου δρόμοι συνωμοσίας, δεν είναι δρόμοι θανάτου και αίματος και δακρύων. Ο δίκαιος περιπατεί ορθός, ευθύς ενώπιον του Κυρίου, πρόθυμος να απαλύνει τον πόνο, να θερα­πεύσει το τραύμα του πλησίον του. «Εμβλέψας τω Ιησού περιπατούντι (ο Ιωάννης ο Πρόδρομος) λέγει· ίδε ο αμνός του Θεού». Ο αμνός, όχι ο λύκος. Ο αμνός, όχι ο λέων. Ο αμνός, όχι ο επίφοβος.
– Συνήθως οι άνθρωποι δεν κοπιάζουν για να πολεμήσουν τα πάθη τους και να καλλιεργήσουν τους εαυτούς τους. Θέλει βλέπετε, κόπο αυτό, δεν είναι καθόλου εύκολο. Έτσι αφήνονται στο άκοπο και ανέμε­λο της ζωής. Καί όσο τα πράγματα είναι ομαλά, δείχνουν πετυχημένοι και ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Όμως όταν υπάρξει ένα πρόβλημα, καταρρέουν ως χάρτινοι πύργοι. «Ένδον σκάπτετε” λοιπόν.
–Στο μοναστήρι της μετανοίας μου, αν και γεννημένος στην πόλη των Αθηνών, και χωρίς γνώση των γεωργικών εργασιών, είχα ανα­λάβει το διακόνημα να σκάβω για να φυτεύσω μαζί με έναν εργάτη και ορισμένους φοιτητές πού εθελοντικά μας βοηθούσαν διάφορα. Θυμάμαι λοιπόν τον εργάτη ο οποίος ήξερε από φυτέματα, πού μας έλεγε να σκάψουμε βαθιά τους λάκκους για να αναπτυχθούνε τα δένδρα και να μην ξεραθούνε ή να μην παρασυρθούνε από το νερό. Ήθελε κόπο και Ιδρώτα πολύ το σκάψιμο το βαθύ, όταν μάλιστα βρίσκαμε πέτρες πού ‘έπρεπε να αφαιρέσουμε για να προχωρήσουμε το σκάψιμο. Μου έλεγε ο εν λόγω εργάτης για το φύτεμα των δένδρων λ.χ. πως τρείς λάκκους είχε ανοίξει όλη την ημέρα σε βραχώδες μάλιστα έδαφος, τόσο βαθείς τους έκανε. Όμως μόνο έτσι θα πετύχαινε το φύτεμα, θα αναπτύσσονταν τα δένδρα και θα καρποφορούσαν. Αυτά μεταφέρετέ τα στις ψυχές σας. Σκάψτε βαθιά, παιδιά μου, βγάλτε από τις ψυχές σας κάθε πέτρα πού εμποδίζει σ’ αυτές το φύτεμα του Χριστού μας και να είσθε βέβαιοι ότι θα είσθε ευλογημένοι από την καρποφορία μέσω του Αγίου Πνεύματος».

 
Σταχυολογήματα-προφητείες από κείμενα και λόγους του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου.

«Κάθε μέρα έχω την αίσθηση πώς περπατάω πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί, πολλά μέτρα πάνω από το έδαφος. Αυτός ο θρόνος είναι πραγματικά ένας Γολγοθάς… Όποιος κοιτάζει το κοινωνικό συμφέρον, βάζει υποψηφιότητα για την προσωπική του καταστροφή. Κανένας τίμιος δημόσιος άνδρας δεν ευτύχησε προσωπικώς.

– Δεν διαπραγματευόμαστε τα δόγματά μας και την αλήθεια μας. Δεν έρχεται εδώ ο Πάπας για να συζητήσουμε θεολογικά ζητήματα. Η Ορθοδοξία δεν κινδυνεύει από τίποτα και από πουθενά! Η Ορθοδοξία κινδυνεύει παρά μόνο από εμάς τους ίδιους. Αν εμείς οι ίδιοι δεν την προδώσουμε, η Ορθοδοξία δεν παθαίνει τίποτα.

– Την Εκκλησία όποιο χέρι τόλμησε να την αγγίζει, «ξεράθηκε».

– Σε αυτό τον τόπο υπάρχει ένας παράγοντας, ο οποίος ούτε μπορεί, ούτε πρέπει να αγνοείται. Είναι ο λαός.

– Από όλες τις ομιλίες μου κόβουν και ράβουν κομμάτια, ώστε να φαίνομαι ότι παραλογίζομαι, ότι θέλω να προβάλλομαι. Ότι είμαι άνθρωπος άκριτος και με μη ελεγχόμενες φιλοδοξίες.

– Ποτέ η Εκκλησία μας και ποτέ π Θεός δεν δίδαξε τους φόβους. Ποτέ δεν εδόξαζε τη βία, ποτέ δεν εδίδαξε την τρομοκρατία. Ποτέ ο Θεός δεν μας συνέστησε να βγάζουμε το μάτι του άλλου. Ο Θεός μας είπε να αγαπάμε ο ένας τον άλλον.

– Σίγουρα έχουν ενοχλήσει αυτά που έχω πει. Τάραξα τα λιμνάζοντα νερά. Δεν κλείνω το στόμα μου, γιατί αυτά πού λέω, είναι αυτά πού θέλει ο λαός μας. Μόνον ο θάνατος θα με κάνει να σιωπήσω!

– Θα τους βόλευε η Εκκλησία να είναι μία περιορισμένη δύναμη μέσα στους τοίχους των ναών.ΌΧΙ μακριά από μας τέτοια βλασφημία! Ας ψάξουν αλλού να βρούν ένα τέτοιο μοντέλο Εκκλησίας! Όσο ζώ εγώ δεν θα το επιτρέψω ποτέ!

– Βλέπουμε ότι οι δυνάμεις του κακού δρουν υπονομευτικά σε αυτόν τον τόπο και προσπαθούν να αποχριστιανοποιήσουν την Ελλάδα, να δημιουργήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων στην κοινωνία μας, ώστε υστέρα από μερικά χρόνια κανείς να μη θυμάται το Θεό και την Εκ­κλησία.

– Με τρομάζει ο όρος Νέα Τάξη. Και στην προπολεμική Γερμανία του Χίτλερ γινόταν λόγος για μια Νέα Τάξη. Βέβαια οι συνθήκες σήμερα είναι διαφορετικές. Φοβάμαι όμως ότι αυτή η Νέα Τάξη Πραγμάτων προέρχεται από μια υπερδύναμη, η οποία είναι σε θέση να επιβάλει τη βία των οπλών για να απωθήσει στο περιθώριο, να εξοντώσει βιολογικά όποιον αντιδρά. Αυτή η Νέα Τάξη απειλεί την ανεξαρτησία της ανθρώπινης σκέψης.

– Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούν. Ούτε για εθνάρχης πάω ούτε για πρωθυπουργός. Ας κοιμούνται ήσυχοι οι κυβερνώντες, δεν είμαι εγώ εκείνος πού θα αμφισβητήσει την πολιτική τους επικυριαρχία. Ο λαός μας τους αμφισβητεί γιατί βλέπει πόσο συμφεροντολόγοι και επίορκοι είναι!

– Εάν νομίζουν όσοι μας πολεμούν ότι θα με αναγκάσουν να παραιτηθώ, ή εάν νομίζουν ότι θα με κάμψουν ώστε να μην ομιλώ, όπως με έχετε συνηθίσει, είναι βαθειά νυκτωμένοι. Διότι εγώ είμαι εδώ και θα είμαι εδώ. Όσο με πολεμούν, τόσο περισσότερο θα αγωνίζομαι. Φοβούμαι μόνο το Θεό, κανέναν άλλο.

– Εμείς δεν γίναμε παπάδες για να πλουτίσουμε. Γίναμε κληρικοί για να εργασθούμε για τον Χριστό και την Εκκλησία Του αλλά και για τον συνάνθρωπό μας! Εγώ δεν έχω μία δεκάρα. Κι όταν πεθάνω και ακούσετε ότι μου βρήκαν χρήματα πίσω μου, να πάτε και να φτύσετε στα μούτρα αυτούς που τα λένε γιατί θα είναι αισχροί συκοφάντες!

– Όλοι είμαστε δυνάμει «ασθενείς», κι αν δεν είμαστε, η φθορά της σαρκός στην ασθένεια μας φέρνει. Αν λοιπόν δεν έχουμε πίστη ότι η δύναμίς μας φανερώνεται τελεία μέσα από την ασθένεια και αδυναμία μας, δεν πρόκειται να βρούμε το δρόμο της σωτηρίας μας».